یک بار در صحن مسجد با اصغر آقا کوچکترین خادم مسجد صحبت کردیم. لهجه غلیظ یزدی داشت و قد و قامت مسجد را با تأکید بر «ق» مشخص می کرد. پس از گفتگوی کوتاهی در مورد وضعیت عمومی مسجد، با ما صمیمی شد. مخصوصاً وقتی فهمید محمد آقا فرزند آقای صدوقی امام جمعه یزد که نوه خاتمی هم هست با ما بوده است.
اصغر آقا توضیح داد که یکی از سخت ترین مسائل ما رفت و آمد مستمر زنانی است که به گفته وی بدشانس هستند. وی گفت: میخ های این مسجد 57 متر طول و 147 پله است. در این منطقه معروف است که اگر زن بختی در عصر جمعه این 147 پله را طی کند و در طول مسیر 41 مهره را به تناوب بشکند و بالای آن سوره یاسین بخواند و شعری که مخصوص این کار و همه باشد. زنان وقتی بیایند و آن را بپوشند، مطمئناً خوش شانس خواهند بود.
خوشحال شد که محرم و صفر است و در این دو ماه زنان محل برای صعود به قله گلدسته به مسجد نمی آیند.
باورش برایمان سخت بود، اما اصغر آقا که از کودکی در مسجد بزرگ شده بود و چندین سال در مسجد خدمت کرده بود، یکی از سخت ترین و زمان برترین کارهای ما را جمع آوری آجیل شکسته می گفت. مراحل پین
یکی از قله های مسجد جامع یزد راه پله ای برای رفت و برگشت دارد و دیگری که توسط استاد محمد کدوک پس از قله اول ساخته شده، دارای دو مسیر مجزا برای رفت و برگشت است.
این سنتهای محلی در سراسر ایران نیز حکایتهایی هستند که میتوانند بخش مهمی از تحقیقات میدانی در جامعهشناسی ایران باشند.
عکس: امیرحسین شعبانیان