کاپانی که با نام قپان نیز شناخته می شود، منطقه ای در جنوب ارمنستان است که بزرگترین شهر و مرکز استان سیونیک است. این استان با ایران هم مرز است و از طریق گمرک مغری ارمنستان به گمرک نوردوز ایران متصل است. به دلیل وجود معادن زیاد در کاپان، در دوره قاجار این شهر را «معدن» می نامیدند و در سال 1991 به کاپان تغییر نام داد، این شهر در 316 کیلومتری ایروان پایتخت ارمنستان واقع شده است و ایرانیانی که به ایروان می روند. گذر زمینی از کاپان. کامیون های ایرانی نیز از مرز نوردوز وارد ارمنستان شده و از محور مواصلاتی کاپان و گوروس به منطقه اوراسیا می رسند.
دلیل ایجاد سرکنسولگری یک کشور در کشور دیگر کمک و حمایت از شهروندان، صدور گذرنامه یا مدارک مسافرتی و رسیدگی به مشکلات آنها می باشد. علاوه بر فعالیت های کنسولی، نقش اصلی کنسولگری ها ترویج تجارت و تسهیل حمل و نقل از طریق برقراری ارتباط با شرکت های اقتصادی است. ایجاد سرکنسولگری جمهوری اسلامی ایران در کاپان به دلایل زیر اقدامی ضروری و سازنده در عرصه روابط خارجی ایران تلقی می شود.
1- قرارداد مسکو که پس از جنگ 44 روزه جمهوری آذربایجان و ارمنستان به آزادسازی هفت شهر آذربایجان و برقراری آتش بس انجامید، نوید برقراری صلح و امنیت را می داد. افتتاح سرکنسولگری ایران در کاپان نشان دهنده پذیرش عملی ایران برای حل و فصل مناقشات از راه های مسالمت آمیز و برقراری صلح و ثبات در منطقه است.
2- پایان جنگ آذربایجان و ارمنستان نیز فرصت های خوبی برای همکاری های اقتصادی ایجاد کرد و حضور پررنگ ایران در منطقه قفقاز می تواند تجارت ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا را تقویت کند. پس از اجرای توافقنامه تجارت ترجیحی ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال 2018، تجارت ایران با این کشورها آغاز شده و پیش بینی می شود در آینده رشد قابل توجهی داشته باشد. سرکنسولگری ایران در کاپان می تواند نقش سازنده ای در این زمینه داشته باشد. وجود جمعیت 183 میلیون نفری در پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بازار پررونقی برای کالاهای ایرانی است.
3- با توجه به اهمیت روزافزون ترانزیت در روابط منطقه‌ای و بین‌المللی، سرکنسولگری ایران در کاپان می‌تواند با رفع و کاهش مشکلات رانندگان ترولی و کامیون‌ها و ارائه تسهیلات لازم، ظرفیت‌های ترانزیتی تهران و ایروان را تقویت کند. . با در نظر گرفتن مراحل پایانی ساخت جاده جدید گوروس – کاپان، آغاز همکاری با روسیه، گرجستان و هند برای ساخت کریدور خلیج فارس به دریای سیاه و اروپا و فعال سازی منطقه آزاد مغری به عنوان یک ترانزیت جاده بین ایران و ارمنستان، نقش سرکنسولگری در کاپان برای تقویت شرکای اقتصادی پررنگ‌تر خواهد بود.
4- سیاست خارجی دولت سیزدهم گسترش تعاملات به ویژه در زمینه اقتصادی با کشورهای همسایه است، بنابراین تقویت روابط با ارمنستان از طریق ایجاد کنسولگری عمومی در این کشور در چارچوب سیاست همسایگی کشور قابل تعریف است. ایران. امروزه تعاملات اقتصادی مقدمه ای برای ایجاد صلح و امنیت در مناطق مختلف است و هر چه سطح تعاملات اقتصادی بین همسایگان بالاتر باشد، ثبات، امنیت و آرامش بیشتر می شود.
5- ایران با کشورهای قفقاز جنوبی به ویژه با جمهوری های آذربایجان و ارمنستان روابط دوستانه دارد و این وضعیت مزیت نسبی کشورمان را برای ایفای نقش در تثبیت آتش بس و صلح افزایش داده است. ایجاد سرکنسولگری در کاپان نه تنها علیه هیچ یک از کشورهای قفقاز است، بلکه مانند سرکنسولگری ایران در نخجوان به تلاش برای تقویت امنیت منطقه و توسعه همکاری های اقتصادی و فرهنگی ادامه می دهد. پیام نمادین تاسیس این سرکنسولگری این است که دیگر جنگی در منطقه و کشوری که فتح شود وجود نخواهد داشت. ایران به گرمی دست همسایگان خود را می فشارد و سیاست تقویت روابط با همسایگان خود را در چارچوب احترام متقابل و تضمین منافع ملی در اولویت قرار می دهد.