مرگ تدریجی فرش دستباف ایرانی

مونا سلطانی، عضو هیأت علمی گروه فرش دانشگاه هنر در گفت وگو با باراناخبر، درباره جایگزینی فرش ماشینی با فرش دستباف ایرانی، اظهار کرد: سابقه فرش ماشینی در ایران به قبل برمی گردد. . در دهه 50 درآمدها کاهش یافته و متاسفانه در چند دهه اخیر با کاهش قدرت خرید مردم به دلیل تورم، تعداد مشتریان فرش ماشینی روز به روز افزایش یافته است.

وی افزود: با توجه به اینکه سرعت تولید فرش ماشینی بسیار بالا و قیمت تمام شده آن بسیار پایین است، بنابراین فرش دستباف قدرت رقابت با فرش ماشینی را ندارد. به عنوان مثال اکنون می توانید یک فرش ماشینی 6 متری با طرح و نقش فرش کرمان که کیفیت قابل قبولی دارد با قیمت 5 میلیون دلار خریداری کنید اما یک فرش 6 متری دستباف کرمان با همین طرح خریداری کنید. و مدلی که کیفیت متوسطی داشته باشد با پایین آمدن حداقل 30 میلیون دلار باید هزینه شود.

تغییر سبک زندگی یکی از دلایل استفاده از فرش ماشینی است

عضو هیئت علمی گروه فرش دانشگاه هنر تاکید کرد: تغییر سبک زندگی ایرانیان طی دهه های گذشته یکی دیگر از دلایل مهم استفاده از فرش ماشینی بوده است. تا 3 دهه گذشته در بسیاری از نقاط ایران به ویژه در میان دهقانان و عشایر، قالی را بر اساس سبک زندگی و شکل محل زندگی خود و بر اساس سلیقه بافنده که معمولاً قالی‌کار استفاده می‌کرد، می‌گفتند. در واقع ایرانی ها فرش های مورد نیاز خود را بر اساس نیاز خود و بر اساس سنت بافتن محل زندگی خود می بافتند.

سلطان ادامه داد: البته بسیاری از این قالی‌ها ضخیم‌بافت با نقش‌های بسیار ساده بودند که به آن‌ها طلا بافته می‌گفتند، اما آنچه مهم بود این بود که بافتن و استفاده از قالی‌های دستبافت بخشی از سبک زندگی ایرانیان بود. که سبک زندگی ایرانی را تغییر داد.» بر اساس سلیقه آنها در انتخاب فرش (به عنوان یک کالای لوکس) تأثیر گذاشت.

وی افزود: همچنین بسیاری از بافندگان به ویژه بافندگان جوان که فرش آنها نقش مهمی در اقتصاد خانوارشان داشت به پردرآمدترین فرش تبدیل شدند و فرش های سنتی و اصیل منطقه خود را فراموش کردند. از سوی دیگر، امروزه همین گروه بافندگان و تولیدکنندگان کوچک، با اینکه فرش دستباف هستند، از فرش های ماشینی به عنوان کف پوش استفاده می کنند و در خانه هایشان خبری از آن فرش های سنتی نیست.

سلطان گفت: فرش دستباف علاوه بر اینکه جزء لاینفک فرهنگ و هنر ایرانی است، به دلیل استفاده از مواد طبیعی در بافت خود و همچنین تأثیر مستقیم روح و روان انسان بر فرآیند تولید، از ویژگی های بصری منحصر به فردی برخوردار است. مخصوصاً بافندگان افرادی که استفاده از فرش دستباف و ماشینی را تجربه کرده اند به راحتی، گرما و روحیه ای که فرش دستباف به محیط زندگی خود بخشیده است، کاملا واقف هستند. این ویژگی منحصر به فرد فرش دستباف فاقد فرش ماشینی است. همچنین لازم به ذکر است که تولید فرش دستباف در طول تاریخ نقش مهمی در اقتصاد ایران و ایجاد اشتغال داشته است.

احیای فرش های اصیل و محلی باید مورد توجه قرار گیرد

وی گفت: اگرچه ارزش فرش دستباف قابل قیاس با فرش ماشینی نیست، اما متاسفانه در حال حاضر با توجه به قیمت تمام شده فرش دستباف و شرایط اقتصادی بیشتر جامعه ایران، «پیدا کردن راه حلی برای بازگشت کار دشواری است. فرش دستباف به ایرانیان.» پیشنهادی.

سلطان افزود: شاید یکی از راهکارهای بازگرداندن فرش دستباف به خانه های ایرانی احیای فرش های اصیل و محلی مناطق مختلف و تلاش برای آگاه سازی مردم از استفاده از آن فرش ها باشد.

هیئت علمی گروه فرش دانشگاه هنر درباره نحوه تبلیغات حوزه فرش تصریح کرد: جامعه فرش ایران همچنان بسیار سنتی است و معمولا تولید و عرضه فرش به صورت سنتی انجام می شود. با توجه به حجم بالای تولید فرش دستباف، تعداد تولیدکنندگان و عرضه کنندگان این محصول در ایران، تبلیغات به معنای واقعی کلمه در این زمینه انجام نمی شود.

سلطانی ادامه داد: طی یک دهه اخیر برخی از تولیدکنندگان به این سمت حرکت کرده و از ابزارهای تبلیغاتی برای فروش محصولات خود استفاده کرده اند که به نظر می رسد تاثیر بسزایی در شناخته شدن آنها و در نتیجه فروش تایر آنها داشته است.

ایران به دلیل تحریم ها سهم زیادی از بازار فرش را از دست داده است

وی افزود: البته فرش دستباف ایران در دنیا شناخته شده است و دنیا ایران را با فرش می شناسد. اما واقعیت این است که در دنیای امروز مکانیسم های عرضه و فروش بسیار تغییر کرده است و دیگر نمی توان به روش سنتی وارد این بازار شد و بازار را حفظ کرد. به خصوص در دهه های اخیر ایران بخش بزرگی از بازار را به دلیل تحریم ها از دست داده و رقبای دیگری مانند چین، هند و … از این فرصت استفاده کرده و بسیار قوی در این عرصه وارد شده اند.

عضو هیئت علمی گروه فرش دانشگاه هنر تاکید کرد: باید توجه داشت که حضور در سایر بازارهای جهانی بر اساس گذشته تاریخی ایران و شهرت فرش ایرانی نیست و نیازمند برنامه ریزی و بهره گیری از دانش متخصصان در این زمینه است. بازاریابی، تبلیغات و فروش».

80 درصد هزینه تولید فرش مربوط به دستمزد بافنده است

سلطانی در خصوص دلایل گرانی فرش ایرانی گفت: قیمت فرش دستباف را می توان بسیار واقعی دانست چرا که حدود 70 تا 80 درصد هزینه تولید مربوط به دستمزد بافنده است. معمولاً تصور می شود که بافنده پرس شده است.» و کمترین دستمزد را در فرآیند تولید دریافت می کنند که امروزه چنین نیست.

وی ادامه داد: در گذشته ممکن بود کودکان و افراد نیازمند در فرآیند تولید مورد استثمار قرار می‌گرفتند، اما امروزه اینگونه نیست و از آنجایی که 70 تا 80 درصد هزینه‌ها مربوط به بافندگان است، دستمزد بافندگان افزایش یافته است. امروز بسیار».

استاد گروه فرش دانشگاه هنر گفت: اگرچه ممکن است درآمد بافنده کفاف امرار معاش آن ها را ندهد، اما باز هم بخش زیادی از هزینه تولید فرش به بافنده تعلق می گیرد. وی افزود: با توجه به تورم موجود در کشور و اینکه فرآیند بافت فرش حدود یک سال یا یک سال و نیم به طول می انجامد، به عبارتی فاصله زمانی بین عرضه فرش در بازار، نوعی خواب سرمایه را برای مردم به همراه دارد. تولید کننده، پس فروشنده باید بتواند محصول خود را بفروشد، تولید شما را زنده نگه دارد؛ بنابراین به نظر من قیمت عرضه فرش قیمت غیرمنطقی نیست.

انتهای پیام/