یک پخش‌کننده بین‌المللی انیمیشن می‌گوید که اگرچه انیمیشن‌های ایرانی پتانسیل بالایی برای درآمدزایی و عرضه بین‌المللی دارند اما اشتباه در سیاست‌گذاری و همچنین معرفی محصول ایرانی به عنوان خارجی از سر ناچاری، مدام این صنعت را در ایران عقب رانده است.
حسین پناهی در گفت‌وگو با باراناخبر درباره وضعیت فعلی انیمیشن ایران در جهان با توجه به گسترش VOD در کشورهای مختلف بیان کرد: انیمیشن ما در دنیا به نسبت سینمایی لایو اکشن (Live Action) یا به اصطلاح «رئال» ما خیلی کمتر شناخته شده است. این عدم شناخت هم دو دلیل دارد. اول آنکه خیلی از آثار ایرانی که به سمت بازار جهانی رفتند، اصلا خودشان را ایرانی معرفی نکردند! در نتیجه آن‌ها به عنوان محصول یک کشور ثالث معرفی شدند. دوم هم اینکه محصولات ایرانی حجم زیادی نداشتند که بتوانند خبرساز باشند.
وی ادامه داد: با وجود اینکه ما در تولید انیمیشن کیفیت نسبتا قابل قبولی برای تولید برای برخی رده‌های سنی مثل خردسال و کودک داریم، اما عدم توجه به بازار جهانی، نیاز مخاطب بین المللی، نیاز خریداران شامل شبکه‌های تلویزیونی و پلتفرم‌ها برای آثار سریالی و همچنین نیاز خریداران سینمایی از جمله سینماهای زنجیره‌ای، موجب شده کارهای ایرانی زیاد در فضای بین‌الملل توفیق نداشته باشد؛ البته به جز تعداد معدودی از آن‌ها.
انیمیشن ایران در دنیا به نسبت آثار سینمایی آن خیلی کمتر شناخته شده است چون خیلی از آثار ایرانی که به سمت بازار جهانی رفتند، اصلا خودشان را ایرانی معرفی نکردند! این پخش‌کننده بین‌المللی با تاکید بر اینکه تولید مشترک بین‌استودیویی می‌تواند برای انیمیشن ایران راهگشا باشد، گفت: ماهیت تولید انیمیشن به گونه‌ای است که معمولا همه یک تولید در یک استودیو به انجام نمی‌رسد. در حال حاضر، تولید یک انیمیشن یا در فضای تولید مشترک بین دو یا چند استودیو تولید می‌شود و هر بخش توسط یکی از استویوها به انجام می‌رسد و یا یک استودیو که مالک و تهیه‌کننده کار است، تولید آن را به چندین استودیو دیگه برون‌سپاری یا اصطلاحا outsource می‌کند که بتونه هزینه‌های تولید را کنترل و بر مبنای خروجی پول پرداخت کند؛ نه بر مبنای حقوق ماهانه. نکته مهم‌تر این است که این روش می‌تواند زمان تولید را کاهش بدهد. به طور مثال اگر یک سریال ۵۲ قسمت ۱۱ دقیقه‌ای بخواهد تولید شود، بدیهی است که اگر تولید آن بین پنج استودیو سرویس‌دهنده تقسیم شود، سرعت تولید آن به طرز قابل توجهی افزایش پیدا می‌کند؛ مگر آنکه استودیو مالک اثر تعداد نیروی بسیار زیادی داشته که معمولا این چنین نیست.
پناهی افزود: این ماهیت برون‌سپاری، کار را برای هنرمندان انیمیشن ایران چه به صورت فردی و چه به صورت استودیویی بسیار هموار کرده است و انیماتورها و استودیوها برای گرفتن اینچنین کارهایی، به راحتی می‌توانند نمونه تولیدات‌شان را برای استودیوهای دیگر ارسال و شروع به همکاری کنند. این فرایند همکاری اکثرا به صورت آنلاین انجام می‌شود و حتی نیاز نیست کسی برای توافق، خانه یا محل کار خود را ترک کند و همه چیز از توافق تا مرحله پایانی کار به صورت اینترنتی انجام می‌شود.
تحریم راه کار کردن انیماتورهای ایرانی با بازار جهانی را مسدود کرده است؟
این تهیه‌کننده انیمیشن که تجربه تولید فیلم و سریال انیمیشن در خارج از ایران را دارد، سپس به موضوعیت تحریم‌ها در جهانی شدن انیمیشن ایران اشاره کرد و گفت: ممکن است این سوال به ذهن بسیاری از فعالان و علاقمندان بیاید که با وجود تحریم و عدم برقراری اتصال به شبکه بانکی جهانی، چطور این انیماتورها و یا استودیوها می‌توانند کار کنند و در ازای آن پول دریافت کنند؟ جواب این سوال بسیار ساده است! از زمان ظهور رمز ارزها و فراگیر شدن استفاده از آن‌ها، افراد بسیاری را می‌شناسم که معاملات خود را بر پایه ارزهای دیجیتال انجام می‌دهند. پس باید گفت که کار کردن انیماتورهای ایرانی و دریافت دستمزد اصلا نشدنی نیست؛ هرچند ممکن است مانند کار روتین ساده نباشد. این را هم باید بدانیم که بعضی استودیوها، به این سبک کار نمی‌کنند و حاضر نیستند که دستمزد را با ارز دیجیتال پرداخت کنند اما همان‌ها هم اگر یک انیماتور یا استودیو دارای استعداد باشد و کار خوبی ارائه دهد که بتواند برای استودیوهای خارجی مقرون به صرفه باشد، به طور حتم راهی برای کار کردن با او پیدا می‌کنند!
پناهی خاطرنشان کرد: این دستورالعمل و روش برای استودیوهای انیمیشن که در ایران مستقر هستند هم صادق است و استودیوهای زیادی به سمت استفاده از رمز ارزها رفته‌اند. البته این را باید در نظر گرفت که بسیاری از همین استودیوهای داخلی، در خارج از ایران هم شرکت دارند و فعالیت خود را تحت عنوان آن شرکت انجام می‌دهند، بنابراین از مشکلات تحریم به دور هستند.
چرا انیماتورهای ایرانی رو به کار کردن برای کشورهای دیگر می‌آورند؟
مدیر شرکت پخش بین‌المللی HPD Media که تعدادی از آثار انیمیشن ایرانی را در دنیا توزیع کرده است، سپس به کمبود تعداد انیماتور در ایران اشاره کرد و گفت: یکی از دلایلی که انیماتورهای ایرانی رو به کار کردن برای کشورهای دیگر می‌آورند این است که دستمزد آن‌ها در ایران پایین است و در زمانی که استودیوهای خارجی دستمزد دلاری پرداخت می‌کنند، اختلاف پرداخت چشمگیر خواهد بود. اما این همه ماجرا نیست چون نکته مهم دیگر این است که در ایران، به انیمیشن به عنوان یک صنعت بهای چندانی داده نشده و حمایت قابل توجهی هم نمی‌شود!
بعضی سازمان‌ها فقط نام خود را حمایت‌کننده گذاشته‌اند اما اصلا نه چیزی از حمایت می‌دانند و نه حمایت‌کردن را بلد هستند! بعضی سازمان تصورشان این است که بودجه‌ای به یک پروژه می‌دهند و بعد هم خودشان را مالک یا سهام‌دار اثر می‌دانند. نام این کار حمایت است؟ خیر!
وی افزود: در سال‌های گذشته شاهد بوده‌ایم که اگر در جایی حتی از انیمیشن حمایت شده، تماما برای مصرف داخلی بوده و این حمایت‌ها هیچ وقت با دید گسترش صنعت انیمیشن ایران به صورت جهانی صورت نگرفته است. همین باعث شده است که در داخل گاها کارهای خوبی ببینیم اما عرضه در سطح بین‌المللی یا همکاری‌های مشترک همچنان بی‌برنامه است.
سازمان‌های دولتی بودجه می‌دهند و سهم می‌گیرند؛ این حمایت است؟!
پناهی سپس با انتقاد از نگاه کوتاه‌مدت به حمایت از انیمیشن در ایران اظهار کرد: اگر سازمان‌هایی که مسئولیت حمایت را بر عهده دارند، با دید گسترش بین‌المللی صنعت انیمیشن به آن نگاه کنند، به طور حتم این صنعت شکوفاتر خواهد شد. البته باید تاکید کنیم که این حمایت باید از سوی سازمان‌هایی که مسئولیت حمایت را برعهده دارند انجام شوند. چرا که بعضی سازمان‌ها فقط نام خود را حمایت‌کننده گذاشته‌اند اما اصلا نه چیزی از حمایت می‌دانند و نه اصلا حمایت‌کردن را بلد هستند!
این تهیه‌کننده انیمیشن با تشریح نگاه غلط در حمایت از صنعت انیمیشن خاطرنشان کرد: سازمان‌های اینچنینی، تصورشان این است که بودجه‌ی به یک پروژه می‌دهند و بعد هم خودشان را مالک یا سهام‌دار اثر می‌دانند! نام این کار حمایت است؟! خیر! حمایت یعنی اینکه به این صنعت و فیلم‌سازان و فعالان آن کمک کنند که آن‌ها بتوانند اولا اثر خوب برای مخاطب ایرانی و جهانی تولید کنند و در مرحله بعد، اثر تولید شده را به صورت جهانی و با مشارکت‌های بین‌المللی تولید یا عرضه کنند.
کشورهایی هستند که تولید مشترک انیمیشن با آن‌ها ممکن است
این پخش‌کننده بین‌المللی در بخش دیگری از این گفت‌وگو، با تاکید بر اینکه در شرایط فعلی امکان تولید مشترک انیمیشن با بعضی کشورها وجود دارد، گفت: در شرایط فعلی، تعداد کشورهایی که می‌توانیم با آن‌ها تولید مشترک کنیم و به انیمیشن به عنوان یک صنعت توجه می‌کنند، کم نیست. اما مسئولان و کسانیکه تصمیم‌گیر حوزه انیمیشن هستند، انیمیشن را صرفا به چشم یک محتوای فانتزی می‌بینند که دوست دارند یکی دو تا از آن، در سبد محصولات تولیدی سازمان‌شان وجود داشته باشد! این افراد تصمیم‌گیر، بدون اینکه واقعا مفهوم و جایگاه مهم این صنعت در دنیا را بدانند یا مطالعه به روز داشته باشند، به آن نگاه می‌کنند و برایش تصمیم می‌گیرند.
پخش بین‌المللی که کار بلد باشد، کم داریم
پناهی سپس نبودن پخش‌های بین‌المللی تخصصی در حوزه انیمیشن را یکی دیگر از مشکلات انیمیشن ایران دانست و اظهار کرد: در کنار تمام مواردی که اشاره شد، نکته دیگر که باعث می‌شود عرضه مناسب از محصولات انیمیشن ایران در فضای بین‌المللی نبینیم، این است که ما پخش‌کننده‌هایی که در فضای انیمیشن به صورت تخصصی کار کنند، نداریم.
او در این‌باره توضیح داد: اکثر شرکت‌های پخش‌کننده ایرانی هر فیلمی به دست‌شان برسد، پخش می‌کنند یا بهتر است بگوییم که سعی می‌کنند هر اثری را پخش کنند. حتی بسیاری از افراد فعال در حوزه پخش، حتی اصول پخش را نمی‌دانند؛ اینکه باید از کجا شروع کنند، با هر کشوری چطور وارد مذاکره شوند و مسائلی از این دست. بسیاری از این افراد، حتی اگر این روال را طی کنند، در نهایت در مرحله عقد قرارداد، به قوانین بین‌المللی پخش اشرافی ندارند که بتوانند از تهیه‌کننده و حق و حقوقش صیانت کنند.
این پخش‌کننده بین‌المللی در عین حال درباره علت توفیق چند انیمیشن ایرانی در عرصه جهانی بیان کرد: اگر یکی دو انیمیشن ایرانی در کشورهای اطراف سر و صدا کرده‌اند، به همت تهیه‌کننده‌ها بوده که انقدر پیگیری کردند تا محصول خودشان را به بهترین شکل عرضه کنند و در این مسیر، پخش‌کننده‌ها خیلی نقشی ایفا نکردند. اصولا پخش‌کننده‌های ما فقط دنبال فیلم‌هایی هستند که در جشنواره‌های رده الف دنیا حضور پیدا کند و بتوانند با آن خبرسازی کنند؛ اما این به معنای صنعت نیست. انیمیشن به منزله صنعت یعنی اینکه تهیه‌کننده بتواند اثری تولید کند و از سود آن دوباره برای کار بعدی سرمایه‌گذاری کند و در واقع بتواند به استقلال مالی برسد؛ نه اینکه همیشه بخواهد به سفارش و توصیه کسی و یا جایی انیمیشن تولید کند!
حسین پناهی درچه در پایان این گفت‌وگو با تاکید بر اینکه باید نگاه کلان به انیمیشن اصلاح شود، گفت: با اطمینان می‌گویم که نگاه کلان در کشور به موضوع انیمیشن به منزله یک صنعت نیست؛ که اگر به منزله یک صنعت به آن نگاه می‌کردند به طور حتم صنعت انیمیشن کشور، با مشکل مهاجرت نیروهای انسانی به کشورهای دیگر مواجه نبود و حتی این صنعت می‌توانست بخش بسیار قابل توجهی از تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص بدهد.
انتهای پیام