خطر تعلیق دیپلماسی – باراناخبر

چندی پیش، قبل از اینکه دولت جو بایدن در کاخ سفید مستقر شود، اروپایی ها در واکنش به خروج یکجانبه دولت دونالد ترامپ از برجام سه راهبرد را دنبال کردند: تعدیل تهران. با محکومیت یکجانبه گرایی واشنگتن در خروج از برجام و در نهایت تلاش برای حفظ توافق هسته ای در خدمت حیثیت بین المللی اروپا به عنوان قطبی مستقل از آمریکا، در این میان اروپایی ها تمام تلاش خود را برای رساندن موضوع هسته ای ایران به شورای امنیت به کار گرفتند. سازمان ملل از یک سو برنگرد و از سوی دیگر در مقابل واکنش اعتراض تهران بایستد. آنها از استانداردهای دوگانه پیروی کردند. آنها ضمن اینکه نابودی برجام را عامل گسترش بی اعتمادی به توافقات و معاهدات بین المللی در جامعه جهانی عنوان کردند، لغو تحریم ها علیه ایران را عاملی بی ثبات کننده و گسترش ناامنی در منطقه دانستند. به همین دلیل «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه وقت ایران با انتقاد شدید از اروپایی ها گفت: «سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) پشت نقاب هایی که تصمیم گرفتند، همدستان ترامپ و نتانیاهو هستند. چهرههایشان”.

خوب یا بد، دروازه های دیپلماسی به روی همه طرف ها باز بود. از این وضعیت می توان فرصت هایی را ایجاد کرد که در نهایت به ایجاد معادله «برد-برد» منجر می شد. ایجاد دولت بایدن و تمایل او به بازگشت به رویکرد همکاری با اروپا و حل و فصل برجام فرصتی برای مذاکره و ارائه ایده های مترقی از همه طرف ها بود. این فرصت در یک فرآیند خسته کننده و بی نتیجه از دست رفت. دلایل هر چه که باشد، یک بخش مربوط به تلاش های مذاکره کنندگان بلوک غرب در وین و بخشی دیگر مربوط به ناکارآمدی مذاکره کنندگان ایرانی در مدیریت شرایطی بود که مخالفان برجام در ایجاد جریان تلاش کردند آن را تحمیل کنند. انجماد متقابل

اکنون، تروئیکای اروپایی همان نقشی را که تندروهای آمریکایی دولت ترامپ بر عهده داشتند، در برابر تهران بر عهده گرفته است. طنز روزگار این است که اگر تروئیکا تا دیروز نقاب پلیس خوب در مقابل پلیس بد آمریکایی ها را داشت، حالا تغییر نگرش و سیاست متفاوت و حتی افراطی در قبال تهران نشان داده است. فرقی نمی کند که این تغییر نقاب به تغییر استراتژی تعبیر شود یا تغییر تاکتیک. مهم این است که در فضای کنونی روابط ایران و اروپا، وضعیتی نزدیک به «انجماد متقابل» به وجود آمده است. تروئیکای اروپایی و در نتیجه اتحادیه اروپا، با کنار گذاشتن مذاکرات برجام و تمایل قبلی خود به مذاکرات انتقادی با تهران، رویکردی نزدیک به «تجدید نظرات» در روابط خود با تهران دارند. از نظر آنها، اولویت‌های بالاتر از برجام، همسویی تهران با روسیه در جنگ اوکراین، آزمایش‌های موشکی و ناآرامی‌های سیاسی در ایران است. غرب در ائتلاف آمریکایی-اروپایی و با تداخل سه مورد فوق سعی دارد تهران را مجبور به عقب نشینی از مواضع خود کند که در نهایت منجر به پذیرش توافق جدید در موضوع هسته ای می شود.

«خصومت منفعلانه» شاید نزدیک‌ترین تعبیری باشد که تهران در برابر تغییر رویکرد اروپا نشان داده است. نمونه ای از این ادعا اظهارات اخیر «محمد مرندی» مشاور رسانه ای تیم مذاکره کننده هسته ای ایران است. او که دست بالایی در هنر توئیت نویسی دارد و به نظر می رسد سخنگوی تیم مذاکره کننده ایرانی است، با اشاره به گزارش مجله اکونومیست درباره بحران انرژی اروپا و انتقاد از لیبرال های غربگرا. در ایران اعلام شد؛ در جریان مذاکرات هسته ای در وین به غربی ها هشدار دادم که زمستان در راه است. پاسخ صادقانه من به مبارزات روانی آنها». این در حالی است که مرندی به این موضوع توجهی نمی کند که در حال حاضر دومین ماه پاییز است و سرما در اروپا نشسته است، در حالی که نیاز اروپا به انرژی نه تنها تامین شده است، بلکه قیمت نفت و گاز در بازار جهانی نیز افزایش یافته است. . به پایین ترین حد خود رسید. به عبارت دیگر، سرخوشی برخی از حامیان این شیوه های تنبیهی نسبت به اروپا نشان داد که فرصت طلبی آنها حداقل به مدت 2 ماه تا آغاز پاییز و زمستان و تحولات جنگ اوکراین، می تواند اروپایی ها را پای میز مذاکره بکشاند. مذاکرات در وین آنگونه که تهران می خواهد و موثر نبوده است. چنین تمایلی منجر به از دست دادن فرصت ها و تشویق اروپا به همسویی هرچه بیشتر با مخالفان توافق شده است. قضاوت یک رویکرد و سیاست معمولا بر اساس نتایج آن مورد قضاوت قرار می گیرد. لازم است تهران برای برون رفت از شرایط فعلی که به تدریج حالت خصمانه تری به خود گرفته است، از واکنش های منفعلانه دور شود. واقعیت های واقعی از ایده های انتزاعی پیشی گرفته اند. تغییر تاکتیک یا استراتژی هیچ تفاوتی ندارد. واقعیت این است که روابط ایران و اروپا به «تعلیق دیپلماسی» نزدیک شده است.

6565