امیرعبداللهیان : سندی معروف به «سند سپتامبر» بین ما و طرف‌های مقابل برجام آماده است/ بایدن پیام‌ بازگشت به برجام می دهد

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران درباره مذاکرات احیای برجام می‌گوید گفت‌وگوهای ما به مقدار زیادی با طرف‌های مقابل برجامی انجام شده و روی کاغذ آمده است و سندی معروف به «سند سپتامبر» بین ما و طرف‌های مقابل آماده است. صرف نظر از اینکه تحولاتی تأثیر گذاشت و توافق ما را به تعویق انداختند.

امیرعبداللهیان در پاسخ به سوالی در خصوص وضعیت برجام و اینکه اصلا وزارت خارجه آن را قبول دارد و برای احیای آن تلاش می‌کند یا نه، گفت: من نمی‌خواهم در این مصاحبه وارد این بحث شوم که برجام خوب یا بد است، نقص دارد یا ندارد. در یک کلام می‌توانم بگویم بالاخره مذاکره و گفتگویی بین یک طرف با پنج طرف دیگر انجام گرفته است و هیچ وقت نمی‌شود گفت در یک مذاکره حتی دوجانبه، چه برسد یک به چند جانبه، همه شرایط ما محقق می‌شود.

او که با روزنامه اطلاعات گفتگو می‌کرد، افزود: اگر بخواهم بگویم آیا برجامی که امروز مقابل ما قرار دارد دروازه و گشایش بزرگ برای ایران است یا نه، حتماً این‌طور نیست. در برجام محدودیت‌ها وایرادات و نقاط قوتی هم وجود دارد. اگر از من بپرسید به عنوان مسئول دستگاه دیپلماسی اینکه همه چیز مملکت گره بخورد به سندی به نام برجام حتماً منافع ملی ما را در درازمدت تأمین نمی‌کند.

امیرعبداللهیان ادامه داد: قرار نیست اگر ۶ قطعنامه درهم پیچیده شد، به جای آن یک سند صد و چند صفحه‌ای جای آن ۶ قطعنامه بنشیند و برای ما گشایش و محدودیت با هم ایجاد کند؛ اما به هر دلیل باید آن را در زمان خودش بررسی کرد که آیا در آن مقطع دستاوردی بهتر از این امکان داشت، وجود داشت؛ یا نه. همکاران من سال‌ها و ماه‌ها درباره این موضوع بحث کردند و اکنون با این سند به عنوان یک سند بین‌المللی مواجهیم، صرف نظر از اینکه آمریکا از برجام خارج شد، صرف نظر از اینکه اروپایی‌ها نه‌تن‌ها بهتر از آمریکا عمل نکردند که در عمل و رفتارشان مثل آمریکا بودند؛ اما امروز وقتی که با طرف‌های مقابل می‌نشینیم و چارچوب و سندی که داریم راجع به آن بحث می‌کنیم که همه طرف‌ها به آن برگردند، همین برجام است؛ لذا ما به عنوان وزارت خارجه برجام را کنار نگذاشتیم.

وزیر خارجه ایران افزود: مذاکراتی که در حال انجام آن هستیم، با طرف‌های مقابل توافق داریم که همان سند و در رابطه با همان بحث خواهیم کرد. در ماه‌های متوالی گفت‌وگوهایی انجام شد ونتیجه گفت‌وگوها داشت مارا به توافقی نزدیک می‌کرد. واقعاً در چند قدمی توافق بودیم. شاید اگر اغتشاشات پاییز سال گذشته با مداخلات خارجی وضع را به شکلی که مشاهده شد برای مدتی رقم نزده بود، در برجام، گام‌های نهایی را برداشته بودیم.

او ادامه داد: البته آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها هم دچار خطای در تحلیل شدند و فکر کردند واقعاً در ایران کودتا شده و انقلاب جدیدی رخ داده است؛ اما آمریکایی‌ها زودتر از سه کشور اروپایی (آلمان و انگلیس و فرانسه) فهمیدند که خبری نیست و این اتفاقاًت و تحریکات و بسیج رسانه‌ای که علیه ایران شکل گرفت نتیجه‌ای نخواهد داشت، لذا زودتر تلاش کردند برگردند ولو اینکه در دشمنی خودشان برای اینکه از این آب گل‌آلود ماهی بگیرند حداکثر استفاده را در آن مقطع کردند.

امیرعبداللهیان تاکید کرد: امروز برای مردم نتیجه مهم است و اینکه اکنون در چه نقطه‌ای هستیم؟ اولاً گفت‌وگوهای ما به مقدار زیادی با طرف‌های مقابل برجامی انجام شده و روی کاغذ آمده است و سندی معروف به «سند سپتامبر» بین ما و طرف‌های مقابل آماده است. صرف نظر از اینکه تحولاتی تأثیر گذاشت و توافق ما را به تعویق انداختند. بخشی از این تحولات اغتشاشات سال گذشته بود و بخش دیگر جنگ اوکراین بود. طرف‌های مقابل هم به دنبال این بودند که از این فرصت‌ها استفاده تا شروطی را به ما تحمیل کنند، اما واقعا به هیچ وجه از خطوط قرمز عبور نکردیم.

او تصریح کرد: مسیر دیپلماسی را هم هیچ وقت نبستیم. دقیقاً همان زمان که طرف‌های آمریکایی می‌گفتند که امروز برجام برای ما اولویت ندارد و نگاه ما در ایران به کف خیابان است، همزمان به ما پیام می‌دادند که آماده به نتیجه رساندن برجام هستیم. پیام دیپلماتیکشان به گونه‌ای دیگر بود. به همین دلیل بارها در پاییز سال گذشته گفتم آمریکایی‌ها دست از ریاکاری بردارند.

امیرعبداللهیان گفت: مگر می‌شود در مسیر دیپلماتیک پیام رسمی بدهید و بگویید برای مذاکره آماده‌ایم، ولی در رسانه بگویید که اصلاً اولویت من مذاکره نیست اولویت من برجام نیست؟. این از رفتارهایی است که آمریکایی‌ها داشته و دارند وبرای ما کاملا شناخته شده است.

او گفت: اکنون در چه نقطه‌ای هستیم؟ اولاً هیچ وقت از مسیر دیپلماسی و مذاکره دور نشدیم. سلطان عمان طرح و ابتکاری را روی میز گذاشت ودرچارچوب آن گفت‌وگوهایی را به طور غیرمستقیم با آمریکایی‌ها داشتیم.

وزیر خارجه ایران اضافه کرد: در بخشی از گفت‌وگوها قطر به عنوان واسطه عمل کرد. اکنون روی میز دو سند داریم. یک سند در مورد آزادسازی پول‌های ایران که امیدوارم طی دو سه هفته آینده این پول‌ها با روندی که پیش می‌رود و فعلادر مسیر درست قراردارد به حساب موردنظر بانک مرکزی وارد شود. به هیچ‌وجه موارد مصرف این پول‌ها موضوع نفت در مقابل غذا نخواهد بود، اما کالاهای تحریمی و دومنظوره شامل حال توافق ما نیست.

او افزود: کالاهای غیرتحریمی مدنظرهست، اما هرچه که ایران بخواهد می‌تواند در مسیر بانکی خرید و پرداخت کند. گام بعدی، تبادل زندانیان است که توافق کردیم به عنوان یک اقدام انسانی انجام شود و ما همچنان در مسیر تبادل پیام‌ها برای بازگشت همه طرف‌ها به برجام وآن گامی که باید برداشته شود عمل کنیم هم قرار داریم. من فکر می‌کنم توافق دور از دسترس نیست.

او تاکید کرد: برجام از روی میز برداشته نشده است. هنوز به نقطه‌ای نرسیده‌ایم که بگوییم برجام در دستور کار مذاکره ما نیست و از دستور کار خارج شده است. بله، برجام حتی در دوران جانانه اش هم خوب کار نکرد. اولین کسی که برجام را نقض کرد شخص آقای اوباما بود. بعد رئیس‌جمهوری غیرمتعادلی مثل ترامپ آمد و آن تصمیم را گرفت وآن اقدام را انجام داد. ما هیچ دستورالعملی مبنی بر اینکه برجام را از روی میز برداریم نداریم. مذاکره و دیپلماسی در این چارچوب در حال دنبال شدن است.

امیرعبداللهیان اضافه کرد: حتی درباره تغییر محتوا در برجام هم به طرف آمریکایی به صراحت پیام دادیم که وقتی در ادامه دیپلماسی و مذاکره غیرمستقیممان وارد کار نهایی روی سند سپتامبر شدیم تغییرات محتوایی حتی در سند را هم نمی‌پذیریم. این به این معنا نیست که برجام فوق‌العاده است. ما می‌گوییم کاخ سفید اگر صداقت و جدیت دارد همین سندی که ماه‌ها و سال‌ها رویش کار شده است را عملیاتی کند، اما اینکه آیا قرار است تا سال‌های متمادی مبنای دیپلماسی ما با این کشورها فقط سندی به نام برجام باشد حتماً این‌گونه نخواهد بود.

او گفت: برجام برای یک مقطعی است هرچند تاکنون نفعی ازآن نبرده‌ایم. آقای بایدن پیام‌هایی می‌دهد مبنی براین که من نیت و اراده جدی دارم برای اینکه به برجام برگردم. ما فکر می‌کنیم آمریکایی‌ها تاکنون به خوبی از فرصت‌های بازگشت به برجام استفاده نکردند. آن‌ها در ارزیابی خود در جنگ اوکراین دچار خطا شدند و اتهاماتی که به ایران وارد می‌کنند که به روسیه پهپاد می‌دهد، کاملاً غلط هست و هیچ‌گاه هم نتوانستند ثابت کنند.

وزیر خارجه ایران افزود: هفت ماه از مذاکره اوکراینی‌ها با نظامیان ما در عمان می‌گذرد و رفته‌اند که سند بیاورند و بگویند پهپاد ایرانی استفاده شده است، ولی تا امروز نتوانستند. بارها از طریق اروپایی‌ها پیغام دادم و با وزیر خارجه اوکراین تماس گرفتم که این ادعا را یا تکرار نکند یا اگر پهپاد ایرانی استفاده شده است سند آن روی میز گذاشته شود. برای ما هم مهم است که روسیه‌ای که می‌گوید از پهپاد ایرانی استفاده نکرده بدانیم واقعاً استفاده کرده است یا نه. اگر سندی دارند نشان دهند و اگر چنین چیزی باشد ما پاسخگو هستیم، لذا فکر می‌کنم در این موضوع همچنان در مسیر دیپلماسی کار را دنبال می‌کنیم با یک هدف؛ هدف اصلی ما لغو تحریم هاست. مکانیسم لغو تحریم‌ها سند توافق شده بین ایران و ۵ کشور و بازگشت طرف‌ها به اجرای تعهداتشان در آن سند است.

310310