با این توصیف فرهنگ دینی، فکری و تمدنی یمن را باید در زیدیه یمن جستجو کرد. حکومتی که الهادی الحق یحیی بن الحسین در یمن ایجاد کرد، بیش از هزار سال دوام آورد، گاهی در تمام یمن و گاهی در صنعا یا برخی مناطق دیگر یمن. پس از فتح یمن توسط عثمانی ها، اتحاد مجدد یمن مدیون زیدیان بود. زجدیه فقط یک مکتب فقهی و مذهبی نیست. زیدی پایگاه تشیع در یمن است و تاریخ فرهنگ شیعه در یمن حتی از حکومت زیدی نیز قدیمی تر است. زیدیه یک مکتب فکری و فرهنگی، فرهنگ و اندیشه شیعی مبتنی بر عقل گرایی معتزلی و شیعی است. بیشتر فرهنگ مکتوب یمن پس از اسلام مدیون علمای زیدی است. یمن را نمی توان بدون این فرهنگ شناخت. مدارس، مؤسسات آموزشی، سنت های آموزشی، ادبیات مکتوب و شفاهی و فرهنگ عمومی یمن یا از زیدیه ها هستند یا تحت تأثیر زیدیه. حتی شافعیان یمن نیز تحت تأثیر زیدیه بودند. بخش مهمی از فرهنگ شافعی در یمن و جنوب آن مدیون علما و بزرگان سادات است که با فرهنگ شیعه و صوفی مرتبط هستند. معروف است که اسماعیلیان یمن شیعه هستند و بخشی از فرهنگ این کشور هستند.
عربستان سعودی و وهابیت در مدت کوتاه شکل گیری هویت سیاسی حکومت نوپای سعودی همواره با این وضعیت در یمن مخالف بوده اند و حداقل از نظر فرهنگی نمی توانند از فرهنگ شیعه و معتزلی یمن حمایت کنند که اساسا مخالف است. وهابیت و تفکر سلفی و غیر معتزلی. البته گاهی عربستان سعودی در دهه‌های میانی قرن بیستم به دلایل سیاسی موقت از حکومت امامت در یمن حمایت می‌کرد، اما همواره تمام تلاش‌های فرهنگی و فکری خود را صرف طرد، سرکوب و پایان دادن به زیدی و مو کرده است. تفکر شیعیان تعزیلی در یمن در این جنگ کنونی علیه یمن، شاهد بودیم که چگونه فرهنگ و میراث فرهنگی یمن، کتابخانه ها و آثار باستانی به طرز بدخواهانه ای از بین رفته است. قبل از این جنگ، سعودی ها با تجهیز و سرمایه گذاری در یمن و حتی شهر صعده، سعی داشتند به جای تفکر شیعه معتزلی و زیدی، تفکر سلفی عقلانی خود را ترویج دهند. صدها کتاب ضد زیدی منتشر کردند و در شیعی ترین نقاط یمن مدارسی برای تبلیغ سلفی گری و وهابیت راه اندازی کردند و مبلغان و مبلغانشان فرهنگ فرقه گرایی و نفاق مذهبی، تکفیری ها و شیعه ستیزی خود را به طرق مختلف در یمن گسترش دادند. پمپاژ کردند.
عربستان سعودی چه بخواهد و چه نخواهد، یمن به خاطر فرهنگ زیدی و میراث معتزلی، شیعه و زیدی خود شناخته شده است. تاریخ و فرهنگ هزار ساله این کشور را نمی توان با ویرانی و کشتار به پایان رساند یا نادیده گرفت. سلفی گری به سرزمین اعتزال و تشیع راه ندارد.
6565