علائم سوختن صفحه کلاچ

علائم سوختن صفحه کلاچ: راهنمای تشخیص و پیشگیری

صفحه کلاچ یکی از اجزای حیاتی در خودروهای دنده‌ای است که وظیفه‌ی انتقال قدرت موتور به گیربکس را بر عهده دارد. این قطعه‌ی مصرفی در اثر استفاده‌ی مکرر و مرور زمان دچار فرسودگی می‌شود و در نهایت می‌سوزد. تشخیص علائم سوختن صفحه کلاچ و اقدام به موقع برای تعویض آن، از بروز خسارات سنگین‌تر به سایر اجزای سیستم انتقال قدرت جلوگیری می‌کند. در این مقاله به بررسی جامع علائم سوختن صفحه کلاچ، علل ایجاد آن و راهکارهای پیشگیری از این مشکل می‌پردازیم. همچنین از لوازم هیوندا اکسل و تغییرات قیمت آن در سال 1403 خواهیم گفت.

صفحه کلاچ چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟

همه خودروهایی که از گیربکس دستی استفاده می‌کنند قطعه‌ای به نام صفحه کلاچ یا clutch plate دارند که امکان تعویض دنده توسط راننده و حرکت کردن خودرو را فراهم می‌کند. این قطعه درواقع بخشی از مجموعه کلاچ خودرو است. کلاچ در گیربکس دستی به‌عنوان اتصال بین موتور و گیربکس عمل می‌کند. این سیستم حرکت چرخشی را از یک شفت به شفت دیگر منتقل و انتقال نیرو را قطع یا وصل می‌کند. مجموعه کلاچ از دیسک کلاچ (شامل دو بخش کاور و صفحه فشاری)، صفحه کلاچ و بلبرینگ کلاچ تشکیل شده است. یک سمت کلاچ به پیشرانه متصل است و از آن نیرو می‌گیرد و سمت دیگر به گیربکس متصل است تا نیروی موتور را به آن تحویل دهد.

به عبارت ساده‌تر، سیستم کلاچ را باید دو دیسک در دو طرف یک میله در نظر گرفت. هنگامی‌که یکی از این دیسک‌ها و شفت مربوطه شروع به چرخش می‌کند، سیستم کلاچ خودرو اجازه خواهد داد که این دو دیسک در هم قفل شده و با سرعت یکسان شروع به چرخش کنند.

زمانی که نیاز به چرخش یکی از آن دو دیسک نباشد، کلاچ خودرو می‌تواند انتقال نیرو را متوقف نموده و درنتیجه دیسک دیگر از حرکت بازایستد.

زمانی که گیربکس در حالت خلاص قرار دارد، درحالی‌که پیشرانه روشن است و به کار خود ادامه می‌دهد، نیرویی به گیربکس و چرخ‌ها منتقل نمی‌شود و خودرو ثابت می‌ماند. این یکی از وظایف سیستم کلاچ است.

    همچنین هنگام تعویض دنده‌ها لازم است انتقال نیروی موتور به گیربکس متوقف شود تا عمل تعویض دنده قابلیت انجام داشته باشد؛ بنابراین با فشردن پدال کلاچ، اتصال میان گیربکس و موتور قطع شده و تعویض دنده امکان‌پذیر خواهد شد.

نکته بسیار مهم دراین‌بین، وجود اصطکاک کافی بین سطوح انتقال‌دهنده نیروست که باید به میزان لازم و کافی وجود داشته باشد وگرنه این مکانیزم کارایی خود را از دست خواهد داد. درواقع اساس کار کلاچ خودرو بر وجود نیروی اصطکاک بین سطوح انتقال نیرو استوار است.

مقاله پیشنهادی: معرفی خودروی اکسل شرکت هیوندای

کلاچ و صفحه کلاچ چگونه کار می‌کند؟

تا زمانی که فشاری بر پدال کلاچ وارد نیاید، فنرهای موجود در دیسک کلاچ، صفحه فشاری را همراه با صفحه کلاچ به فلایویل چسبانده و اجازه لغزش آزاد را به صفحه کلاچ نمی‌دهند؛ بدین ترتیب نیروی موتور از طریق دیسک کلاچ و صفحه فشاری آن که روی فلایویل نصب شده و به همراه آن می‌چرخند و همین‌طور کلاچ که با شفت گیربکس از طریق دندانه‌های میانی خود ارتباط دارد، منتقل شده و بدین ترتیب شفت گیربکس نیروی موتور را دریافت می‌کند.

هرچند این روزها در بسیاری از خودروها از گیربکس اتوماتیک استفاده می‌شود اما هنوز هم خصوصاً در کشورمان خودروهای گیربکس دستی متداول هستند و بنابراین صفحه کلاچ قطعه‌ای مهم و پراستفاده به‌حساب می‌آید.

علائم سوختن صفحه کلاچ:

• بوی سوختگی: اولین و بارزترین علامت سوختن صفحه کلاچ، استشمام بوی دود و سوختگی، مشابه بوی کاغذ سوخته، در کابین خودرو به خصوص هنگام رها کردن پدال کلاچ است.
• لغزش کلاچ: زمانی که صفحه کلاچ می‌سوزد، دیگر اصطکاک کافی برای انتقال کامل قدرت موتور به چرخ‌ها را ندارد. این امر منجر به لغزش کلاچ می‌شود، به طوری که دور موتور در حال افزایش است ولی سرعت خودرو بالا نمی‌رود.
• سخت شدن پدال کلاچ: در اثر سوختن صفحه کلاچ، پدال کلاچ سفت‌تر از حد معمول شده و فشردن آن به نیروی بیشتری نیاز دارد.
• لرزش پدال کلاچ: لرزش غیرمعمول پدال کلاچ هنگام رها کردن آن، می‌تواند از علائم سوختن صفحه کلاچ باشد.
• صدای غیرمعمول: شنیدن صداهای غیرمعمول مانند تق تق یا جیرجیر هنگام تعویض دنده، می‌تواند نشان دهنده‌ی ساییدگی و فرسودگی صفحه کلاچ و احتمال سوختن آن باشد.
• عملکرد ضعیف خودرو در سربالایی: ضعیف شدن عملکرد خودرو و کمبود قدرت آن در سربالایی، از جمله علائمی است که می‌تواند به سوختن صفحه کلاچ مرتبط باشد.

علل سوختن صفحه کلاچ:

• رانندگی نادرست: مهم‌ترین عامل سوختن صفحه کلاچ، رانندگی نادرست و به خصوص نیم کلاچ کردن به مدت طولانی، رها کردن ناگهانی کلاچ، تعویض دنده نامناسب و نگه داشتن پا روی پدال کلاچ در ترافیک است.
• استفاده از کلاچ در سربالایی: به جای استفاده از ترمز دستی، برخی رانندگان از کلاچ برای نگه داشتن خودرو در سربالایی استفاده می‌کنند که فشار زیادی به صفحه کلاچ وارد کرده و باعث ساییدگی و سوختن آن می‌شود.
• کشان سنگین: حمل بار سنگین یا یدک کشیدن خودرو به صفحه کلاچ فشار مضاعفی وارد می‌کند و احتمال سوختن آن را افزایش می‌دهد.
• عیب در سیستم کلاچ: نقص فنی در اجزای سیستم کلاچ مانند هرزگردی بلبرینگ، تنظیم نبودن کلاج و یا وجود روغن در صفحه کلاچ نیز می‌تواند به سوختن آن منجر شود.

راهکارهای پیشگیری از سوختن صفحه کلاچ:

• رانندگی صحیح: با رعایت اصول رانندگی صحیح مانند رها کردن کامل کلاچ هنگام تعویض دنده، عدم نیم کلاچ کردن و استفاده از دنده معکوس در سربالایی، می‌توان عمر صفحه کلاچ را به طور قابل توجهی افزایش داد.
• سرویس دوره‌ای: بازدید دوره‌ای و منظم سیستم کلاچ توسط مکانیک متخصص، می‌تواند عیوب احتمالی را به موقع شناسایی و از بروز مشکلاتی مانند سوختن صفحه کلاچ جلوگیری کند.
• عدم حمل بار سنگین: از حمل بارهای سنگین و یدک کشیدن خودرو تا حد امکان خودداری کنید.
• تعویض صفحه کلاچ فرسوده: در صورت مشاهده‌ی هر یک از علائم سوختن صفحه کلاچ، باید در اسرع وقت برای تعویض آن اقدام کرد. تعویض دیرهنگام صفحه کلاچ علاوه بر افزایش هزینه‌ها، می‌تواند به آسیب رساندن به سایر اجزای سیستم انتقال قدرت نیز منجر شود.

با آگاهی از علائم سوختن صفحه کلاچ، علل ایجاد آن و راهکارهای پیشگیری، می‌توان عمر این قطعه‌ی مهم را افزایش داد و از صرف هزینه‌های اضافی برای تعمیرات خودرو جلوگیری کرد.

چه عواملی موجب کاهش عمر دیسک و صفحه ماشین می شوند؟

سیستم کلاچ وظیفه بسیار مهمی را انجام می دهد که برقراری ارتباط موتور با گیربکس است. با پدال کلاچ این ارتباط توسط ما قطع یا وصل می شود. زمانیکه با فشار دادن پدال کلاچ، ماشین را در دنده می گذاریم، نیرو را از گیربکس به موتور منتقل می کنیم تا ماشین حرکت کند. هرچقدر دنده ها را بالاتر ببریم، نیروی بیشتری برای حرکت به موتور داده می شود و می توان سرعت و شتاب را افزایش داد.

در برخی مواقع نیز ما نیازی به حرکت کردن ماشین نداریم مثل پشت چراغ قرمز یا زمان توقف در پارک که منتظر کسی هستیم . در این شرایط می توانیم با گرفتن کلاچ و قرار دادن دنده در حالت خلاص، ارتباط بین گیربکس و موتور را قطع کنیم البته بازهم می توانیم با ترمز دستی یا پدال ترمز حرکت ماشین را در سربالایی یا سرپایینی کنترل نماییم.

بنابراین، می توان گفت عادات بد رانندگی ما در استفاده از پدال کلاچ موجب کاهش عمر دیسک و صفحه و بروز علائم خرابی آن سریعتر از شرایط استاندارد می شوند. برخی از این عادات بد که بسیار هم رایج است و بهتر است سعی کنیم، آنها را از رانندگی خود حذف کنیم، عبارتند از:

شتاب زیاد

حرکت با شتاب زیاد، سرعت تمام شدن دیسک و صفحه را افزایش می دهد.

عدم استفاده از دنده مناسب در حرکت در سربالایی و سرپایینی

فشاری که در سربالایی و سرپایینی به ماشین وارد می شود، موجب خوردگی بیشتر دیسک و صفحه می شود و بسیار مهم است که از دنده مناسب در شیب استفاده کنید تا عمر کیت کلاچ افزایش یابد.

قرار دادن مداوم پا روی کلاچ

اگر می خواهید دیرتر علائم خرابی دیسک و صفحه کلاچ ماشین را مشاهده کنید، توصیه می کنیم دنده را که عوض کردید به سرعت پای خود را از روی کلاچ بردارید، زیرا همین سایش های جزئی اما دائمی که با نگه داشتن بیش از حد پا روی کلاچ پس از تعویض دنده ایجاد می شود به سرعت موجب خوردگی کیت کلاچ شما می شود.

نیم کلاچ کردن یا برداشتن سریع پا از روی کلاچ نیز می تواند موجب شود علائم خرابی دیسک و صفحه خودرو سریعتر خود را نشان دهند.

از عوامل دیگری که موجب کاهش عمر دیسک و صفحه انواع خودرو می شود، تعداد سرنشین و شرایط آب و هوایی است.