زلزله، تهران و بحران‌های انسان ساز
در شرایط کنونی کشور شاید برای خیلی ها نوشتن درباره زلزله و عواقب آن بی معنی باشد، اما به نظر من زمان مناسبی است که به این موضوع جدی توجه کنیم. می بینیم که عدم توجه به تذکرات ساده و ابتدایی برخی کارشناسان در زمان ما می تواند عواقبی در کشور و جامعه داشته باشد. بنابراین، عصر منکر، عصر بزرگترین غفلت است و این وضعیت کنونی کشور در مورد زلزله و مدیریت صحیح آن است.
بحران های طبیعی مانند زلزله و بحران های انسان ساز مانند انفجارهای عمدی یا اعتراض و شورش یا جنبش های مردمی عموماً با هم اتفاق نمی افتد (بحران پرخطر)! البته در متون علمی مواردی ذکر شده که منجر به فروپاشی حکومت های محلی شده است مانند موردی در مصر! به علاوه باید دانست که تجربه تاریخی زیادی از وقوع زمین لرزه های مهیب در شهرهای بزرگ وجود ندارد تا بتوان شرایط و پیامدهای سیاسی آن را ارزیابی کرد. به طور کلی بیشتر دو یا چند بلای طبیعی مانند زلزله، باران و سرما همراه با سیل یا آتش سوزی در تاریخ مشاهده شده است که قطعا مشکلات مدیریت بحران را در جامعه دوچندان کرده است.
حال با توجه به شرایط کشور و لرزه خیزی شدید آن، شاید بد نباشد که در مورد زلزله و پس لرزه های احتمالی آن در مناطق شهری مانند تهران کمی دقیق تر عمل کنیم و از شرایط فعلی به خوبی استفاده کنیم. برای مدیریت بحران در شهرهای بزرگ کشور و برنامه‌ریزی در شهرهای بزرگ کشور باید شرایط غیربحرانی را در نظر بگیریم تا از قبل خطرات احتمالی بلایایی مانند زلزله را کاهش داده و از بی‌توجهی به آن جلوگیری کنیم.
تامین نظم و امنیت، جلوگیری از غارت و بزهکاری، امدادرسانی، پزشکی و امداد و نجات… در زمان وقوع زلزله برای شهری مانند تهران که بر اساس علم موجود با احتمال اینکه قطعا به خطر تبدیل شود، حتمی است. چند جزئی! جا دارد با چند جزئی بودن حوادث و بحران ها، مسئولان شهری به ویژه تهران، موضوع زلزله تهران را جدی تر و چند جزئی تر از همیشه بدانند. بدون تعصب باید بگویم که تا به امروز طرح مقابله با زلزله در کشور و حفظ جان و مال مردم بی بدیل و سرمایه های ملی کشور عزیزمان مغفول مانده است.
زلزله بزرگ تهران بی شک اتفاق می افتد و بزرگترین خسارت انسانی و ویرانی شهری تاریخ رخ می دهد (30 سال است که این جمله را تکرار می کنم و هر روز به هم نزدیکتر می شویم) به زبان الکانی ام گفتم. شما آن را عاقلانه می گیرید
* کارشناس ارشد کشوری، مهندسی سازه، مدیریت زلزله و بحران، مؤسس نوسازی و مدیریت بحران در ایران و مؤسس انجمن زبدگان شهر در کشور.
6565