جنگ اصلی – باراناخبر

به گزارش باراناخبر کیومرث اشتریان در سرمقاله شرق با این عنوان نوشت: جنگ اصلی اسرائیل یک جنگ رسانه ای و برای بازسازی چهره خود در انظار جهانیان است و این مهم تر از «پرتاب چند سنگ» به خاک ایران در شب پیشین است. امروزه در خاورمیانه جنگ اصلی حمله هواپیماهای یک کشور به خاک دیگری و بمباران برخی نقاط نظامی یا اقتصادی نیست. جنگ اصلی شتافتن هم پیمانان به حمایت از یکی از طرفین متخاصم نیست. جنگ اصلی یک جنگ رسانه ای برای بازپس گیری حیثیت و هیمنه ای ازدست رفته است. در جنگ های سنتی آتش توپخانه بر خطوط مقدم دشمن سنگین می شود تا نیروهای پیاده خط شکن شوند. در جنگ خاورمیانه اما مدت زمانی طولانی است که ابتدا رزمایش یا عملیات نظامی و تسلیحاتی رخ می دهد و پیش و پس از آن جنگ اصلی که جنگ رسانه ای است دامن زده می شود. هدف این جنگ رسانه ای تسخیر دل ها و ایجاد رعب و وحشت است. این هدف اصلی در درجه نخست سران حکومت ها و سپس اقتصادها و مردمان را آماج خود قرار می دهد. در یک ماه گذشته و پس از حمله موشکی ایران صدها خبر منتشر شده است که همگی کارکردی از جنگ روانی داشته است:

– سخنرانی تمرین شده مقامات اسرائیلی که ما «چه کردیم و چنان کردیم و چنین می کنیم» و پوشش جهانی آن

– خبررسانی های روزنامه های مشهور دنیا و سفرهای منطقه ای مقامات آمریکایی

– نقل و نشر خبر رسانه های رسمی اسرائیل مبنی بر اینکه حدود 140 جنگنده اسرائیل پس از عملیات همگی سالم برگشتند

– اینکه آمریکا به سعودی و اعراب تضمین دفاع داده است

و ده ها و صدها نمونه مشابه فضاسازی های رسانه ای برای بازگرداندن هیمنه است. آن که فضای رسانه ای را به تسخیر درآورد گویی «جنگ واقعی» را برده است. این همان برساخت ذهنی جهانیان است که هدف اصلی است. در واقع هر طرف سعی می کند که سازه ای از حقیقت برسازد و به خورد جهانیان بدهد. اما این ابزار همیشه کار نمی کند. محاسبه روی زمین این است که آیا این حملات به سازه های اقتصادی و حیاتی آسیب رسانده است؟ آیا این حملات به معنی قصد طرف به گسترش دامنه جنگ (escalation) است؟ آنگاه که هیمنه و ابهتی که یکی از طرفین برای خود در زمانی طولانی برساخته است شکسته شود دیگر این بازی های رسانه ای پاسخ نمی دهد. حقیقت روی زمین آن است که از جنگ 1967 تاکنون ماشین جنگی اسرائیل چنین آماج تخریب قرار نگرفته است. سابقه اسرائیل و آمریکا در جنگ ها نشان می دهد که اگر واقعا در میدان رزم دست بالاتر را داشته باشند به هیچ وجه کوتاه نمی آیند و تا تسلیم کامل دشمن عرصه را رها نخواهند کرد. شبکه الجزیره به نقل از یک مقام آمریکایی «با تأیید پایان حمله اسرائیل گفته است که از ایران می خواهیم پاسخ ندهد». همچنین شبکه سی ان ان به نقل از مقام اسرائیلی گفته است به تأسیسات نفتی یا هسته ای ایران حمله نکردیم. معنای ضمنی این سخنان عدم تمایل به درگیری تمام عیار است. اما معنای ضمنی مهم تر آن این است که دست بالا در اقدام نظامی ندارند. علی رغم این جنگ رسانه ای افکار عمومی ایران در آرامش و نوعی «بی خیالی» به سر می برد. شاید یک دلیل آن این باشد که روزهای بسیار سخت تر از این را در زمان جنگ ایران و عراق سپری کرده است؛ زمانه ای که موشکباران و بمباران شهرها بی امان ادامه داشت. ترس از جنگ بیشتر از خودِ جنگ هراس آفرین است. همه اینها به معنای آن نیست که ایران بخواهد دامنه جنگ گسترش یابد. از شواهد چنین برمی آید که ایران نیز به درستی به دنبال گسترش دامنه جنگ نیست. تاکنون علی رغم تکاپوی رسانه ای طرفداران اسرائیل «بازنده واقعی» اسرائیل بوده است که هم جنگ اعتباری خود در غزه را از دست داده و هم ناتوانی اش در پدافند موشکی آشکار شده است. پس از جنگ محدود هوایی-موشکی و پس از جنگ تمام عیار رسانه ای این نهاد دیپلماسی است که باید با ارائه طرح های روشن و عملیاتی چه در سطح منطقه ای و چه در سطح جهانی بتواند ابتکار عمل را در دست بگیرد. قدرت ایران در این حوزه اما محدود است؛ چراکه ائتلاف دیپلماتیک و اقتصادی اعراب-اسرائیل-آمریکا تا حدود زیادی نهادینه شده است. در چنین شرایطی تغییر زمین بازی دیپلماتیک به سوی هند و چین و شاید اعراب-اروپا ممکن است راهگشا باشد. تغییر زمین بازی تحریم اما از همه اینها اساسی تر است. جنگ تحریمی آمریکا اینک دیگر صرفا تهدیدی برای ایران نیست بلکه تهدیدی است که در صورت موفقیت کامل هر کشوری را ازجمله چین و روسیه و دیگران دربر می گیرد. 

راه حل های فنی همچون گسترش سیستم های تسویه بین المللی میان کشورهایی که روابط اقتصادی گسترده دارند و در معرض تحریم آمریکا هستند یک گام مهم است. سخنان سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در این راستا کلیدی است: «همه درک می کنند که ممکن است هرکسی با تحریم های آمریکا یا دیگر کشورهای غربی مواجه شود. سیستم پرداخت بریکس اجازه می دهد که مبادلات اقتصادی خود را بدون وابستگی به کسانی که دلار و یورو را به سلاح تبدیل کرده اند انجام دهیم».

البته این مستلزم حل وفصل شمار گسترده ای از منازعات سیاسی میان کشورهای عضو بریکس ازجمله گذر روسیه و چین از دیپلماسی سرد و بی روح سنتی است.

انتهای پیام