تعریف و تاریخچه تابلو فرش
تابلو فرش عموما به فرش هایی اطلاق می شود که طرح ها و ابعاد خاصی داشته و برخلاف فرش های دیگر برای نصب و آویختن بر روی دیوار استفاده می شوند و اغلب روی زمین پهن نمی گردند. تابلو فرش ها معمولا کاربرد تزیینی و تجملاتی دارند و کالایی لوکس محسوب می شوند. تمایز اصلی فرش و تابلو فرش در این است که معمولا تابلوفرش ها طرح های متنوع تری از فرش ها دارند و همچنین ابعاد آن ها معمولا کوچکتر از فرش هست. تابلوفرش ها از اجزای جدایی ناپذیر دکوراسیون خانه های ایرانی به شمار می روند و ایرانیان از دیرباز به آن ها علاقه خاصی داشته اند.
می توان گفت عمر و سابقه تابلو فرش ها به 500 سال قبل از میلاد نیز می رسد و پیش زمینه آن اختصاصا به کشور ایران باز می گردد و بافت تابلو فرش مجلسی از زمان سلسله هخامنشیان در ایران آغاز شده و در سایر حکومت ها و سلسله ها به خصوص ساسانیان و صفویان با رشد توجه حاکمان این سلسله ها به مقوله هنر، به اوج شکوفایی خود رسیده است.
تابلو فرش ها از دیرباز در شهر هایی همچون تبریز به عنوان صنعت اصلی مردمان این شهر محسوب می شده است و با گذشت هزاران سال، هنوز هم این صنعت و هنر بسیار والا، یکی از اصلی ترین صنایع دستی مردم این دیار به شمار می رود. هنر فرش ایران در تمام جهان معروف بوده و طرح های زیبای فرش های ایرانی تحسین همگان را در سرتاسر دنیا در برداشته اند.
انواع تابلو فرش
تابلو فرش ها را می توان به دو گروه اصلی تقسیم بندی نمود که هرکدام از این دسته ها نیز خودشان دارای زیر مجموعه هایی نیز هستند. تابلو فرش ها در ابتدا توسط قالیبافان و بافنده ها با دست بافته می شدند اما با گسترش روز افزون صنعت و ورود ماشین آلات پیشرفته و صنعتی، آن ها با استفاده از ماشین نیز تولید شدند. پس بنابرین در حالت کلی تابلوفرش ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
1- تابلو فرش دستباف
2- تابلو فرش ماشینی
تابلو فرش دستباف همانگونه که در قسمت قبلی خدمت شما عرض شد دارای قدمتی به اندازه چند هزار سال است و از صنایع دستی کهن محسوب می گردد. تابلو فرش های دستباف توسط قالیبافان، بافندگان، هنرمندان و اساتید بافندگی و با دست بافته می شوند. بافت هر تابلوفرش دستباف از چندین ماه تا چندین سال می تواند زمان ببرد و زحمت زیادی برای بافت آن صرف می شود،
بنابرین تابلو فرش های دستباف دارای ارزش مادی و معنوی بسیار زیادی می باشند و اگر به لحاظ بعد مالی به آن ها نگاه کنیم حتی بر روی بعضی از تابلوفرش های دستباف نمی توان قیمتی گذاشت و همانند آثار نقاشان معروف قیمت ثابت و مشخصی ندارند.تابلو فرشهای دستباف معمولا از نخ های ابریشم، مرینوس، پنبه و پشم بافته می شوند و هر کدام از این نخ های در تعیین ارزش آن ها تاثیر گذار هستند. در بافت تابلو فرش های دستباف از چله های پنبه ای و ابریشمی استفاده می شود که نوع ابریشمی آن به دلیل ارزش بالای ابریشم و قیمت زیاد آن، دارای اصالت و قیمت بالاتری هستند.
تابلو فرش ماشینی
در بافت تابلو فرش های ماشینی همانگونه که از اسمشان مشخص است، از ماشین آلات صنعتی استفاده می گردد. ماشین های صنعتی با سرعت بیشتری نسبت به انسان عملیات بافت را انجام میدهند و از یک طرح در تیراژ های بالایی می توانند حتی در طول یک روز تولید نمایند. معمولا در بافت تابلو فرش های ماشینی از نخ هایی با جنس الیاف مصنوعی و ویسکوز استفاده می شود که قیمت خیلی پایین تری نسبت به نخ مرینوس و ابریشم طبیعی دارند. تابلوفرش های ماشینی به دلیل جنس و تولید در تیراژ بالای آن ها قیمت و ارزش بسیار نازل تری در مقایسه با تابلو فرش های دستباف دارند و کالایی با ارزش به عنوان نمی آیند.
تشخیص تابلو فرش دستباف و ماشینی از یکدیگر
شاید در نگاه اول تشخیص تفاوت تابلو فرش دستباف از ماشینی برای شما دشوار باشد. اما با نکاتی که در اینجا خدمت شما توضیح خواهیم داد، می توانید به سرعت متوجه تفاوت های آنها بشوید. در ابتدا بهتر است که به پشت تابلو فرش دقت نمایید. در تابلو فرش های ماشینی به دلیل این که توسط دستگاه بافته شده اند، گره ها کاملا منظم و یکسان هستند و هیچ تفاوتی بین آن ها وجود ندارد، در حالی که چون نوع دستباف توسط انسان بافته شده است، بنابرین گره ها کاملا دقیق و یکسان نخواهند بود.
روش بعدی این است که به ریشه ها توجه نمایید. در نوع دستباف ریشه ها جزیی از ساختار خود آن هستند ولی اگر به نوع ماشینی دقت نمایید متوجه می شوید که ریشه ها جزیی از چله نیستند و با چسب و یا دوخت به آن وصل شده اند. و در نهایت شما میتوانید با لمس سطح تابلو فرش و دقت به نخ های مورد استفاده در آن متوجه تفاوت آن ها بشوید. همانطور که گفته شد در تابلو فرش دستباف از نخ های ابریشم و مرینوس استفاده می شود ولی در نوع ماشینی از نخ های مصنوعی بهره برده می شود که شما می توانید به راحتی تفاوت آن را تشخیص دهید.
طرح های تابلو فرش
تابلو فرش ها در مدل ها و طرح های متنوعی تولید می شوند تا بتوانند سلیقه ها و علایق همه ی مردم را پوشش دهند. شما می توانید با توجه به محیط و دکوراسیون منزل خود از بین این طرح ها انتخاب نمایید. معمولا تابلوفرش ها در طرح های مجلسی و فرانسوی، مینیاتوری، منظره، تک چهره، مذهبی (مانند وان یکاد)، تندیس، حیوانات، گل و گلدان و … تولید می شوند. طرح های تابلو فرش دستباف فرانسوی و مجلسی، تابلو فرش مینیاتوری، گل و گلدان، منظره و مذهبی معمولا پر فروش تر از سایر طرح ها بوده و عموم مردم رغبت بیشتری برای خرید این طرح ها از خود نشان می دهند.
تابلو فرش تبریز
فرش در طول تاریخ شهر تبریز از اهمیت به سزایی برخوردار بوده و تابلو فرش دستباف تبریز زبانزد عام و خاص بوده است. شهرت تابلو فرش تبریز تنها مختص به داخل ایران نبوده است بلکه این شهرت و اعتبار، مرز های کشور عزیزمان را در نوردیده است و به تمامی نقاط جهان رسیده است. مردمان غیور شهر تبریز از دیرباز به هنر فرش و تابلو فرش علاقه وافری داشته اند و در گذر تاریخ با تلاش و پشتکار خود این هنر را ارتقا داده اند و در روزگار کنونی با گسترش صنعت و رشد تکنولوژی و رایانه ها، این هنر را در واقع به یک صنعت هنری تبدیل کرده اند تا کشور ایران قطب اول صادرات تابلو فرش بوده و تابلو فرش صادراتی یکی از مهم ترین تولیدات شهر تبریز باشد که عواید مالی بینظری هم برای ایران سرافزار داشته است.
تابلو فرش دستباف تبریز به دلیل استفاده از رنگ ها با طیف های متنوع، استفاده از مواد اولیه بسیار مرغوب در تولید آن ها و همچنین تجربه، دقت و ظرافت بالای بافندگان تبریزی از ارزش بسیار زیادی برخوردار هست و به همین دلیل عمده تابلو فرش های تولید شده در کشور (تا 85 درصد) در شهر تبریز تولید می شوند و باقی مانده تولیدات آن ها در سایر استان های کشور، معمولا مصالح و مواد اولیه خود را از شهر تبریز تهیه می نمایند.
مزایای تابلو فرش تبریز
صنعت و هنر تابلو فرش برای مردمان تبریز بسیار مهم است زیرا بیش از چندین هزار نفر در این شهر از این صنعت کسب روزی می کنند. این صنعت در کنار خود مشاغلی مانند رنگرزی، پرداخت تابلو فرش، طراحی نقشه فرش، تولید دار قالی و … برای مردم تبریز ایجاد نموده است و عامل مهمی در ایجاد اشتغال برای مردم تبریز بوده است.
از مهمترین ویژگی های یک تابلو فرش خوب، نقشه آن است. هرچه قدر نقشه با دقت و ظرافت طراحی شده باشد خروجی کار بسیار با ارزش تر خواهد بود. طراحان نقشه شهر تبریز از خبره ترین و مجرب ترین طراحان بوده و آن ها همواره جز پیشرو ترین طراحان و تولید کنندگان نقشه فرش در سطح جهان بوده اند و به همین دلیل است که فرش ها و تابلو فرش های تبریز دارای اصالت و ارزش بالایی هستند.