باستان شناسان با کاوش در بخش چهاردانگه ساری به داده ها و اطلاعات ارزشمندی از دوران پیش از تاریخ دست یافتند. آنها سفال ابزارهای سنگی استخوان زغال و ردّ و نشان سازه های معماری سنگچین خشت و ملات و همچنین شواهد تدفین و اجاق را به دست آورده اند و انتظار دارند در ادامه کاوش ها به بقایای لایه های قدیمی تر حداقل دوره های مس و سنگ و انتقالی مس و سنگ دست یابند.
به گزارش باراناخبر منطقه چهاردانگه یکی از بخش های منطقه بزرگ هزار جریب در شرق مازندران است که در بخش جنوبی آن دشت های سمنان دامغان و شاهرود واقع شده و در جبهه شمالی آن دشت های جلگه ای شرق مازندران (گلوگاه بهشهر نکا میان دورود و ساری) قرار دارد. از این رو کاوش محوطه قلعه سری ترکام صرف نظر از دستیابی به داده ها و اطلاعات ارزشمندی از دوران پیش از تاریخ از جنبه مطالعه ارتباطات و برهم کنش های فرهنگی دوران یادشده بین جبهه های شمالی و جنوبی البرز مرکزی حائز اهمیت است.
در این بخش و در در محوطه باستانی «قلعه سری تِرکام» دو برنامه میدانی باستان شناسی در چارچوب تفاهم نامه و قرارداد تحقیقاتی میان معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه مازندران و اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان مازندران با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری آغاز شد و مرحله دوم آن در حال انجام است.
مرحله نخست این کاوش با عنوان «گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه تپه قلعه سری ترکام» آغاز شد و با انجام ۴۸ گمانه آزمایشی در آنلاین ماه به پایان رسید.
رحمت عباس نژاد سِرِستی عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی و عضو هسته محیط زیست دانشگاه مازندران که سرپرست این برنامه میدانی است گفت: براساس این برنامه محدوده عرصه و حرائم این محوطه مهم پیش از تاریخی تعیین و پس از تصویب در شوراهای مربوطه توسط وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی به مراجع و نهادهای ذی ربط استان مازندران ابلاغ خواهد شد.
برنامه دوم این کاوش با عنوان «گمانه زنی به منظور لایه نگاری محوطه باستانی قلعه سری ترکام» نیز به سرپرستی رحمت عباس نژاد سِرِستی عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی و عضو هسته محیط زیست دانشگاه مازندران و با مشارکت و همکاری کارشناسانی از اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان مازندران و اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی از دانشگاه مازندران و همچنین دانشگاه های تهران و هنر اصفهان شروع شده است و تا ۱۵ آذر ادامه خواهد داشت.
سرپرست باستان شناسی محوطه باستانی «قلعه سری تِرکام» با بیان اینکه در راستای برنامه تعیین مسیر انتقال لوله گاز ساری ـ کیاسر و به دنبال گزارشی مبنی بر تخریب گسترده در تپه قلعه سری ترکام در سال ۱۳۸۹ محوطه هایی شناسایی شدند که پیشینه استقرار در دشت های میان کوهی منطقه چهاردانگه و کیاسر را حدود هزاره پنجم پیش از میلاد تعیین کردند گفت: تپه قلعه سری یکی از محوطه های مربوط به دوران پیش از تاریخ در منطقه مذکور است که روی تپه ماهوری منتهی به یک رودخانه و در ارتفاع حدود ۱۳۰۰ متری از سطح آب های آزاد در مجاورت روستایی به نام تِرکام قرار گرفته است.
این باستان شناس افزود: با وجود انجام چند کار پژوهشی در این محوطه در سال های گذشته متاسفانه درک مناسبی از دوران نوسنگی انتقالی مس وسنگ مس وسنگ مفرغ و آهن و نیز گاه نگاری در منطقه چهاردانگه وجود ندارد. مواد فرهنگی نظیر سفال ابزارهای سنگی استخوان زغال و ردّ و نشان سازه های معماری سنگچین خشت و ملات و همچنین شواهد تدفین و اجاق تا کنون از کاوش لایه نگاری به دست آمده و امید است که در این فصل به بقایای لایه های قدیمی تر حداقل دوره های مس و سنگ و انتقالی مس و سنگ دست یابیم. سفال های دوره های مس وسنگ به رنگ قرمز و نخودی روشن با پوشش قرمز و نقوش هندسی سیاهرنگ یا قهوه ای مایل به سیاه با رنگمایه گل اخری در طرح های گوناگون هستند. رنگ سفال های دوره مفرغ نیز در طیفی از خاکستری تیره و سیاه داغدار است. سفال های خاکستری تیره و روشن نیز به فراوانی وجود دارند که مربوط به دوره آهن هستند.
عباس نژاد سِرِستی گفت: لایه نگاری و گاهنگاری داده پردازی یافته ها و تحلیل و تبیین داده ها گردآوری و مطالعه نمونه های گیاهی و جانوری گردآوری نمونه های دیرین اقلیم شناسی و میکرومورفولوژی مطالعه برهم کنش های فرهنگی و تحولات و تغییرات اقتصادی و اجتماعی دوره های مس وسنگ مفرغ و آهن دشت های میان کوهی منطقه چهاردانگه و کیاسر با مناطق پیرامونی در شمار مهمترین مسائل پرسش ها و اهداف این برنامه میدانی باستان شناسی هستند.
سرپرست هیأت کاوش باستان شناسی قلعه سری تِرکام افزود: در ابتدای اجرای این برنامه و در راستای تکمیل نقشه باستان شناسی پیش از تاریخ دشت کیاسر از روش فتوگرامتری برد کوتاه برای تهیه عکس های هوایی و نقشه های تخصصی و تعیین عوارض محوطه بهره برده شده است. سپس کار کاوش در دو گمانه لایه نگاری آغاز شده و در حال اجرا است. انتشار سریع گزارش نهایی کاوش و چاپ و نشر نتایج پژوهش ها در مجلات تخصصی و گردهمایی ها و استفاده از نتایج پژوهش تپه قلعه سری ترکام در هدایت برنامه های راهبردی میراث فرهنگی استان مازندران از دیگر اهداف این برنامه است.
عباس نژاد گفت: امیدواریم این برنامه که با استقبال مقامات استانی و محلی قرار گرفته است با حمایت آنها در سال های بعد استمرار یابد و نتایج آن در مسیر رسالت ها تکالیف و شاخص های عملکردی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران دستگاه های اجرایی شهرستان ساری و نیز دانشگاه مازندران و همچنین در راستای توسعه گردشگری فرهنگی مورد بهره برداری قرار گیرد.
انتهای پیام