چند روز پس از فاجعه چرنوبیل، روزنامه پراودا – صدای رسمی اتحاد جماهیر شوروی – به تازگی اجازه نوشتن در مورد آن را دریافت کرده بود.
به گزارش باراناخبر، این روزنامه اعتماد وی نوشت: در گزارش روزنامه که در چنین روزی در سال 86 منتشر شد به 18 مصدوم اشاره شده بود که این مجروحان از وضعیت جسمانی خوبی برخوردار نیستند. این عدد 18 عددی غیر واقعی بود و عمدا برای فریب مردم جعل شده بود.
در همان روزی که این گزارش در روزنامه پراودا منتشر شد، گزارشی اداری به کرملین برای دبیرکل ارسال شد که در آن تعداد بیماران بستری در بیمارستان 1882 نفر (24 نفر در وضعیت وخیم) بود. در گزارش اداری آمده است که 64 نفر از این 240 بیمار در وضعیت وخیم قرار دارند. گورباچف که تازه کار خود را آغاز کرده بود و از همان ابتدا مدام از شعارهایی مانند حقیقت و شفافیت استقبال می کرد، تصمیم گرفت از پایبندی به شعارهای خود برای اطلاع رسانی درباره چرنوبیل صرف نظر کند. او بین دو «شعارهای زیبا» و «عمل به این شعارها» گیر کرد و مانند رهبران شوروی سابق، اولی را انتخاب کرد. او حتی برخلاف روال همیشگی خود به محل حادثه نرفته و از مجروحان عیادت نکرد. او در مسکو ماند و دولت خود را بسیج کرد تا ابعاد واقعی فاجعه را پنهان کند.
به گفته ویکتور شبستین، «او که قبلاً قول شفافیت داده بود، هیچ تلاش جدی برای روشن شدن حادثه چرنوبیل انجام نداد و در عوض با همکاری دیگر رهبران کرملین، مردم و بیگانگان جهان را از حقیقت غافل کرد». گورباچف تا ۱۸ روز پس از حادثه در این مورد صحبت نکرد و زمانی که تصمیم گرفت صحبت کند، سخنانش کسل کننده و کلیشه ای بود. گفت فاجعه بزرگی داشتیم. اما او اطلاعات گمراهکنندهای درباره آمار قربانیان و تلاشهای انجام شده برای کنترل خسارت ارائه کرد.»
او مصمم بود که خاک را پنهان کند، اما فاجعه آنقدر بزرگ بود که حتی سرویس مخفی شوروی هم نتوانست آن را مخفی نگه دارد. از سوئد و دانمارک گرفته تا فنلاند و نروژ، آنها افزایش غیرعادی رادیواکتیویته در جو را تشخیص دادند و به دنبال اطلاعات بیشتر از اتحاد جماهیر شوروی در مورد منبع آلودگی بودند. این کشورها به ابتکار سوئد خواستار اعمال فشار بر اتحاد جماهیر شوروی و اعزام گروهی از بازرسان بین المللی برای بررسی موضوع شدند. مقامات شوروی – از جمله خود گورباچف - بدون هیچ حرفی این درخواست را رد کردند و بر تکرار روایت رسمی خود اصرار داشتند. گورباچف چند روز بعد در سخنرانی دیگری خواسته های اسکاندیناوی را – با حمایت رسانه های غربی – بازی جدید جنگ سرد توصیف کرد و گفت: «بی اعتبار کردن اتحاد جماهیر شوروی».
برخی رسانههای غربی – و حامیان این رسانهها – باید فاجعه چرنوبیل را فرصتی برای حمله تبلیغاتی به اتحاد جماهیر شوروی میدانستند و حتماً به دنبال بیاعتبار کردن دولت بودند. اما اصل ماجرا، فاجعه بزرگ و آسیب بزرگی که به بسیاری از مردم وارد شد، غیرقابل انکار بود و تقصیر دولت شوروی را نمیتوان با پناه بردن به مواضع مکرر خود در جنگ سرد، بخشید یا نادیده گرفت. نمی توان گذشت که به قول هاروی واسرمن، «سرپوش و سکوت اولیه منجر به مرگ افرادی شد که اگر تدابیر امنیتی اتخاذ می شد، نمی مردند».
انتهای پیام/