نقش موثر بانوان در تمدن سازی اسلامی / حضور پررنگ مدیریتی زنان در دولت چهاردهم

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(باراناخبر) بیستم جمادی الثانی مصادف با دوم دی سال جاری به عنوان سالروز ولادت حضرت فاطمه الزهرا (س) و «روز زن» فرصتی برای تجلیل از جایگاه والای زنان در تمدن اسلامی است. حضرت زهراء(س) به عنوان الگویی کامل از ایمان تقوا و مدیریت نماد زنان متعهد و فداکاری است که نقش مهمی در تداوم مسیر الهی تمدن اسلامی دارند. این روز بهانه ای برای قدردانی از تلاش های زنان در تمامی عرصه ها از خانواده تا جامعه و نقش آفرینی آن ها در ارتقای ارزش های دینی و فرهنگی است.

حضور زنان در ساخت تمدن اسلامی همواره با نقش آفرینی مؤثر و تاثیرگذار در حفظ هویت دینی و اجتماعی همراه بوده است. بانوان در دوران های مختلف در کنار مدیریت خانواده و تربیت نسل های آینده در عرصه های علمی فرهنگی و اجتماعی نیز حضوری پررنگ داشته اند. روز زن یادآور توانمندی های زنان در پیشبرد اهداف اسلامی و تلاش های بی وقفه ی آن ها در جهت تعالی جامعه اسلامی است.

جایگاه و نقش زنان در تمدن سازی اسلامی

نقش زنان در تمدن سازی اسلامی با توجه به آموزه های دینی و تاریخی بسیار برجسته است. زنان در جوامع اسلامی از دیرباز در عرصه های مختلف اجتماعی علمی و سیاسی حضور فعالی داشته اند. به عنوان مثال حضرت خدیجه(س) اولین همسر پیامبر اسلام با حمایت مالی و معنوی از رسالت پیامبر اسلام در توسعه ی تمدن اسلامی تأثیر قابل توجهی داشت. همچنین زینب کبری(س) با مقاومت خود در واقعه کربلا و تلاش برای حفظ و انتقال ارزش های دینی الگویی برجسته برای نقش آفرینی زنان در تاریخ تمدن اسلامی به شمار می رود.

در تمدن سازی اسلامی زنان به عنوان ستون های اصلی خانواده نیز نقش بسیار مهمی دارند. خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی محیطی برای انتقال ارزش های دینی و حفظ اصول اسلامی است. به عنوان مثال مادرانی همچون مادر شهید مطهری که فرزندانی عالم و انقلابی تربیت کردند نشان دهنده ی نقش زنان در تربیت نسل های آینده تمدن اسلامی هستند. این مادران از طریق آموزش و تربیت نسل های متعهد به اصول اسلامی را به جامعه تحویل داده اند.

تاریخ تمدن اسلامی گواه تلاش های زنان در حوزه های مختلف است. در دوران معاصر زنان بسیاری در حوزه های مختلف مانند علم سیاست و هنر توانسته اند با تلاشی مضاعف پایه های تمدن اسلامی را تقویت کنند. برای مثال در دوران انقلاب اسلامی ایران زنان زیادی در حوزه های فرهنگی و اجتماعی نقش آفرینی داشتند از جمله شخصیت هایی مانند شهید مریم فیروز که با تأسیس بیمارستان ها و فعالیت های حمایتی در تقویت تمدن اسلامی نقش مؤثری ایفاء کردند.

مشارکت زنان در نهاد خانواده؛ پایه تمدن اسلامی

نهاد خانواده در اسلام به عنوان یکی از اساسی ترین ارکان تمدن اسلامی شناخته می شود. زنان در این نهاد به عنوان مادران و همسران نقش تربیتی و آموزشی دارند که پایه های تمدن اسلامی را شکل می دهند. به عنوان مثال خانواده هایی که بانوان آن ها به تربیت نسل های انقلابی پرداخته اند همچون خانواده شهیدان باکری نشان دهنده ی نقش زنان در ایجاد تمدن اسلامی مستحکم هستند. این زنان با تربیت فرزندانی که در راه آرمان های اسلامی قدم برداشتند نقشی مهم در توسعه تمدن اسلامی ایفاء کردند.

بانوان مسلمان علاوه بر مدیریت داخلی خانواده در حوزه هایی همچون اخلاق و فرهنگ نیز تأثیرگذارند. زنان با انتقال ارزش های اسلامی به اعضای خانواده محیطی سالم و باثبات برای توسعه تمدن اسلامی ایجاد می کنند. خانواده هایی که زنان در آن ها نقش پررنگی دارند می توانند در کاهش آسیب های اجتماعی مانند طلاق و خشونت نیز مؤثر باشند. به عنوان نمونه پژوهش ها نشان می دهد که نقش زنان در خانواده های ایرانی تأثیر مستقیمی در کاهش نرخ آسیب های اجتماعی داشته است.

همچنین مشارکت زنان در تربیت فرزندان در مدارس و مؤسسات آموزشی نیز گواهی دیگر بر نقش آن ها در تمدن سازی است. مادران و زنان فرهنگی از طریق آموزش و تربیت نسل های متعهد به اصول دینی را به جامعه تحویل می دهند. به عنوان مثال تأثیر مادران بر تعلیم و تربیت در مدارس مانند دبستان های اسلامی که کودکان را با مفاهیم تمدن اسلامی آشنا می کنند نمایان است.

نقش بانوان در عرصه های علمی و دانش بنیان

بانوان مسلمان در زمینه های علمی و پژوهشی نیز نقش قابل توجهی در توسعه ی تمدن اسلامی ایفاء کرده اند. حضور زنان در دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقاتی زمینه ساز پیشرفت علوم اسلامی و تقویت تمدن اسلامی است. برای مثال پروفسور فیروزه صداقت کیش استاد برجسته دانشگاه تهران با پژوهش های خود در حوزه های اسلامی توانسته است تأثیر زیادی در توسعه تمدن اسلامی داشته باشد. همچنین نقش زنان در مراکز علمی مانند بنیاد ملی نخبگان و پارک های علم و فناوری به خوبی نمایان است.

تلاش زنان در عرصه فناوری و نوآوری نیز به ارتقای تمدن اسلامی کمک کرده است. پژوهش های اخیر نشان می دهد که زنان ایرانی با حضور در عرصه های فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش مهمی در توسعه دانش بنیان تمدن اسلامی دارند. به عنوان مثال شرکت هایی همچون فناپ با حضور مدیران زن توانسته اند به رشد دانش بنیان کشور کمک کنند و تمدن اسلامی را در سطح جهانی ارتقاء دهند.

در کنار این موارد تلاش بانوان در ترویج علوم دینی نیز منجر به تثبیت هویت تمدن اسلامی شده است. زنان پژوهشگر همچون دکتر مرضیه هاشمی که در زمینه های علوم اسلامی و فرهنگی تحقیقات گسترده ای انجام داده اند نقش مهمی در توسعه ی علمی تمدن اسلامی ایفاء کرده اند. این پژوهش ها علاوه بر گسترش علوم اسلامی بستر مناسبی برای انتقال ارزش های دینی به نسل های آینده فراهم کرده اند.

نقش موثر زنان در دفاع مقدس

زنان مسلمان در دوران دفاع مقدس به عنوان ستون های پشتیبانی و امدادگران در عرصه های مختلف حضور داشته اند. بانوان با تأسیس کمیته های امدادی و حمایتی به حفظ تمدن اسلامی و دفاع از ارزش های دینی کمک شایانی کردند. به عنوان مثال مادران شهداء و همسران رزمندگان با فداکاری و تلاش های شبانه روزی نقشی بی بدیل در استمرار تمدن اسلامی ایفاء کردند.

علاوه بر این زنان در عرصه های فرهنگی و اجتماعی در دوران دفاع مقدس نقش برجسته ای داشتند. آن ها با حضور فعال در جمع آوری کمک های مردمی و سازمان دهی برنامه های فرهنگی به حفظ روحیه مقاومت در جامعه کمک کردند. به طور مثال بانوانی مانند خواهران مؤمنی که در جبهه های فرهنگی فعالیت داشتند در تقویت هویت تمدن اسلامی بسیار اثرگذار بودند.

همچنین زنان با تأسیس نهادهای فرهنگی در دوران دفاع مقدس به ارتقای تمدن اسلامی از طریق حفظ فرهنگ جهاد و شهادت پرداخته اند. به عنوان نمونه بنیاد فرهنگی مادران شهید به عنوان نهادی مستقل به تقویت هویت زنان و جایگاه آن ها در توسعه تمدن اسلامی کمک کرده است. این نهاد توانسته با سازمان دهی برنامه های مختلف نقش زنان را در حفظ و گسترش تمدن اسلامی برجسته کند.

جایگاه اجتماعی زنان از نگاه امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری

امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری هر دو بر اهمیت نقش زنان در ساخت تمدن اسلامی تاکید دارند. امام خمینی(ره) با توجه به جایگاه بی بدیل مادران و زنان در تربیت نسل های صالح معتقد بودند که زنان نه تنها در حوزه های خانوادگی بلکه در عرصه های اجتماعی نیز نقش مهمی دارند. به عنوان مثال بنیان گذار انقلاب اسلامی بارها بر ضرورت حضور زنان در عرصه های سیاسی علمی و فرهنگی تأکید داشتند. یکی از تأثیرات مهم اندیشه امام خمینی(ره) در دوران انقلاب نقش پررنگ زنان در مبارزات و تشکیل نهادهای انقلابی بود که در آن زنان به عنوان پیشتازان تمدن اسلامی شناخته شدند.

مقام معظم رهبری نیز با تأکید بر نقش زنان در تمدن اسلامی این نکته را مطرح می کنند که زنان می توانند در زمینه های مدیریتی فرهنگی علمی و اقتصادی سهم مؤثری داشته باشند. ایشان بارها تاکید داشته اند که زنان باید جایگاه خود را در ساخت تمدن اسلامی تثبیت کنند و با تلاش خود به تقویت هویت اسلامی جامعه بپردازند. برای مثال در دیدگاه مقام معظم رهبری نقش زنان در عرصه های فرهنگی نظیر هنر اسلامی و تبلیغ معارف دینی نشان دهنده ی عمق جایگاه اجتماعی زنان در تمدن اسلامی است.

در سخنرانی های مقام معظم رهبری بارها بر لزوم ارتقای سطح آموزش و فرهنگ سازی برای زنان تاکید شده است. ایشان زنان را به مشارکت جدی در عرصه های اجتماعی و به ویژه تربیت نسل آینده تمدن اسلامی دعوت می کنند. به عنوان نمونه برنامه هایی مانند تربیت مدرسین زن برای آموزش علوم اسلامی گواهی بر اهمیت این دیدگاه است که زنان می توانند با حضور فعال در تمامی عرصه ها تأثیر عمیقی در پیشرفت تمدن اسلامی داشته باشند.

اهمیت نقش زنان در جایگاه های مدیریتی فرهنگی و اجتماعی

نقش زنان در جایگاه های مدیریتی به ویژه در عرصه های فرهنگی و اجتماعی در توسعه تمدن اسلامی بسیار حائز اهمیت است. زنان با حضور در مناصب مدیریتی به حفظ و ترویج ارزش های اسلامی کمک می کنند و فضایی برای تقویت هویت تمدن اسلامی فراهم می آورند. به عنوان مثال حضور زنان در وزارتخانه های فرهنگ و ارشاد اسلامی آموزش و پرورش بهداشت درمان و آموزش پزشکی و علوم تحقیقات و فناوری به گسترش فرهنگ دینی در جامعه کمک کرده است.

مدیریت زنان در سازمان های فرهنگی و آموزشی موجب ارتقای سطح فرهنگی جامعه و پیوند بیشتر آن با آموزه های اسلامی می شود. زنانی که در این حوزه ها فعالیت دارند با تدوین برنامه های فرهنگی می توانند بستر مناسبی برای آموزش و ترویج اصول تمدن اسلامی فراهم کنند. به طور نمونه معاون های رئیس جمهور در امور زنان با برنامه ریزی های خود توانسته اند در ارتقای جایگاه زنان و نقش آفرینی آن ها در مدیریت فرهنگی و اجتماعی تأثیرگذار باشند.

همچنین حضور زنان در شوراهای فرهنگی و اجتماعی به بهبود و توسعه برنامه های مرتبط با تمدن اسلامی کمک کرده است. این زنان با ایفای نقش های مدیریتی در سازمان های مردم نهاد می توانند به کاهش آسیب های اجتماعی و تقویت روحیه ی همکاری در جامعه بپردازند. به عنوان نمونه زنان مدیر در بنیادهای خیریه و سازمان های مردم نهاد با اجرای طرح هایی در زمینه ی کمک به محرومان و حمایت از توسعه ی فرهنگی نقش مهمی در پیشبرد تمدن اسلامی ایفاء می کنند.

تفاوت نگاه به زنان از دیدگاه های غربی و اسلامی

یکی از تفاوت های بنیادین در نگاه به زنان میان دیدگاه غربی و اسلامی تأکید بر جایگاه والای زنان در تمدن سازی و حفظ هویت دینی است. در دیدگاه غربی زنان بیشتر به عنوان ابزار مادی و تبلیغات تجاری مورد استفاده قرار می گیرند. در حالی که در اسلام جایگاه زنان بر اساس آموزه های دینی به عنوان مادران مربیان و مدیران جامعه بسیار والا دیده می شود.

در تمدن اسلامی زنان در کنار ایفای نقش های اجتماعی و علمی موظف به حفظ ارزش های دینی و فرهنگی هستند. به عنوان مثال بانوان مسلمان در ایران با پوشش اسلامی و فعالیت های فرهنگی خود نشان دهنده ی نقش منحصر به فرد زنان در حفظ هویت اسلامی هستند. در مقابل در جوامع غربی آزادی زنان به گونه ای تعریف شده که ممکن است باعث شود استعدادهای ذاتی آن ها در حاشیه قرار گیرد.

یکی دیگر از تفاوت های اساسی توجه به نقش مادری و تربیت فرزندان در تمدن اسلامی است. در دیدگاه اسلامی زنان به عنوان پایه های اصلی تربیت نسل های آینده ی تمدن اسلامی شناخته می شوند. این در حالی است که در دیدگاه غربی تمرکز بیشتر بر آزادی زنان در عرصه های فردی است که ممکن است جنبه های تربیتی کمتر مورد توجه قرار گیرد. به همین دلیل نقش زنان در تمدن اسلامی بسیار پیچیده تر و متعالی تر از نگاه غربی است.

دستاوردهای ورزشی زنان ایرانی در عرصه بین الملل

زنان ایرانی در عرصه های ورزشی نیز نقش برجسته ای در تقویت تمدن اسلامی داشته اند. حضور بانوان ورزشکار ایرانی در مسابقات بین المللی در معرفی و تقویت هویت اسلامی و فرهنگ ایرانی کمک کرده است. به عنوان نمونه حضور زنان در رشته هایی مانند تیراندازی و تکواندو همراه با رعایت پوشش اسلامی توانسته است الگویی برای حفظ ارزش های دینی در میادین جهانی باشد.

در مسابقات آسیایی و المپیک زنان ورزشکار ایرانی بارها نشان داده اند که توانمندی های آن ها فقط محدود به رقابت های داخلی نیست و می توانند در عرصه های جهانی نیز افتخارآفرین باشند. زهرا نعمتی بانوی ورزشکار ایرانی با کسب مدال های جهانی در رشته تیراندازی نشان دهنده جایگاه زنان در توسعه ورزشی تمدن اسلامی است. او توانسته است با فعالیت های خود نه تنها جایگاه ورزش زنان در ایران را ارتقاء دهد بلکه هویت دینی و فرهنگی را در عرصه بین المللی حفظ کند.

علاوه بر این زنان ورزشکار با ترویج اخلاق اسلامی و رفتار شایسته در مسابقات بین المللی جایگاه تمدن اسلامی را تثبیت می کنند. آن ها با الهام گرفتن از آموزه های دینی توانسته اند در کنار رقابت های ورزشی به ترویج اخلاق و ارزش های اسلامی بپردازند. به طور کلی ورزش زنان ایرانی به عنوان نمادی از توسعه ی تمدن اسلامی زمینه ساز ارتقای موقعیت زنان در سطوح جهانی شده است.

حضور مدیریتی زنان در دولت چهاردهم

حضور مدیریتی زنان در دولت چهاردهم با هدف افزایش نقش آفرینی بانوان در سطوح مختلف اجرایی و تصمیم گیری صورت گرفته است. این حضور توانسته است ظرفیت های مدیریتی زنان را به خوبی به منصه ظهور برساند و از توانمندی های آن ها در ارتقای مدیریت و توسعه ی جامعه استفاده کند. از جمله نمونه های موفق حضور زنان در پست های مدیریتی می توان به «فاطمه مهاجرانی» سخنگوی دولت «شینا انصاری» معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست «زهرا بهروز آذر» معاون رئیس جمهور در امور بانوان و خانواده و «فرزانه صادق» وزیر راه و شهرسازی اشاره کرد که توانسته اند در راستای سیاست های دولت نقش موثری ایفاء کنند.

به گفته ی زهرا بهروز آذر معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده از ابتدای دولت چهاردهم تاکنون ۴۵ زن در مسئولیت های ارشد اجرایی کشور منصوب شده اند و این مسیر ادامه خواهد یافت. در دولت چهاردهم حضور زنان در مناصب مدیریتی تنها محدود به چند مورد خاص نشده و گسترش یافته است. بسیاری از زنان توانمند در حوزه های مختلف اقتصادی اجتماعی و فرهنگی به مسئولیت های کلان مدیریتی منصوب شده اند. این اقدام نه تنها به بهبود جایگاه زنان در عرصه های اجرایی کمک کرده بلکه به تقویت نگاه جامع و تعادل جنسیتی در اداره ی امور نیز منجر شده است. به همین دلیل نقش زنان در دولت چهاردهم الگویی برای توانمندسازی بانوان در سطوح مختلف مدیریتی محسوب می شود.

حضور زنان در دولت چهاردهم با توجه به تجارب موفق آن ها در پیشبرد امور اجرایی تأثیر قابل توجهی بر توسعه و مدیریت کشور داشته است. بانوان در این دوره به شکل های مختلف از جمله در وزارتخانه ها سازمان ها و نهادهای مختلف حضور داشته اند و توانسته اند سیاست های دولت را به بهترین شکل ممکن اجراء کنند. با استمرار این روند می توان امیدوار بود که نقش زنان در آینده ی مدیریت کشور تقویت شده و زمینه های گسترش مشارکت آنان در ساختارهای مختلف فراهم شود.

آینده تمدن اسلامی با نقش آفرینی زنان

آینده تمدن اسلامی با نقش آفرینی زنان روشن و امیدوارکننده به نظر می رسد. بانوان با مشارکت در عرصه های مختلف از علمی و مدیریتی گرفته تا فرهنگی و اجتماعی می توانند پایه های محکمی برای تمدن اسلامی ایجاد کنند. در این مسیر زنان به عنوان نیروهایی پرتوان و متعهد نقش مؤثری در استمرار ارزش های اسلامی ایفاء خواهند کرد.

تحقیقات نشان می دهد که نقش زنان در آموزش و پرورش نسل های آینده ی تمدن اسلامی بهبود یافته است. زنانی که در مدارس دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی فعالیت می کنند می توانند نسل هایی تربیت کنند که به اصول دینی پایبند باشند. این آینده ی روشن نشان می دهد که تمدن اسلامی با نقش آفرینی زنان به ویژه در زمینه تربیت نسل جدید تقویت خواهد شد.

همچنین مشارکت زنان در حوزه های علمی و فناوری به عنوان یکی از مؤلفه های کلیدی تمدن اسلامی به افزایش توان علمی و معنوی جامعه کمک خواهد کرد. زنان با ترویج علوم اسلامی و کارآفرینی مبتنی بر اصول دینی می توانند نقشی کلیدی در پیشرفت تمدن اسلامی داشته باشند. بنابراین آینده ی تمدن اسلامی با توجه به نقش آفرینی مؤثر زنان به سمت پیشرفت و تعالی بیشتر سوق خواهد یافت.

با توجه به مطالب فوق نقش زنان در تمدن سازی اسلامی با تکیه بر ویژگی هایی همچون فداکاری تعهد و مشارکت فعال امری بنیادین است. حضور بانوان در عرصه های مختلف از مدیریت خانواده گرفته تا مشارکت در عرصه های علمی فرهنگی و اجتماعی نشان دهنده ی توانمندی و اثرگذاری آنان در شکل گیری تمدنی بر اساس ارزش های اسلامی است. در این مسیر الگوهایی همچون حضرت فاطمه الزهراء(س) به عنوان نمونه ای کامل از زنان متعهد و توانمند شناخته می شوند که الهام بخش نسل های آینده هستند.

زنان مسلمان با الهام از تعالیم و سیره ی اهل بیت(ع) به عنوان پایه های استوار تمدن اسلامی همواره در ساختار جامعه تأثیرگذار بوده اند. آنان در تلاشند تا با نگاهی عمیق به تاریخ و میراث فرهنگی اسلامی در جهت تحقق آرمان های دینی و اخلاقی گام بردارند. این روند ادامه دارد و با مشارکت روزافزون زنان در عرصه های مختلف تمدن اسلامی با قدرت بیشتری به پیش خواهد رفت.

انتهای پیام