به گزارش خبرگزاری باراناخبر، اکثر دستگیرشدگان مسن هستند و سه نفر از آنها تا به امروز جان خود را از دست داده‌اند؛ یکی از آنها که با متاستاز سرطان می‌جنگید، روی تخت بیمارستان دستگیر شد و بلافاصله پس از آن درگذشت.
دیگری ولادیسلاو گالکین، استاد ۶۸ ساله دانشگاه است که در آوریل ۲۰۲۳ به خانه‌اش در تامسک در جنوب روسیه هجوم بردند. یکی از بستگان او می‌گوید که مردان مسلح با نقاب سیاه، ساعت ۴:۰۰ صبح وارد خانه شدند و کمدها را زیر و رو کردند و کاغذهایی را که فرمول‌های علمی روی آنها بود، ضبط کردند.
همسر آقای گالکین، تاتیانا، می‌گوید که به نوه‌هایشان که دوست داشتند با او شطرنج بازی کنند گفته است که او به سفری کاری رفته است. خانم گالکین می‌گوید که سرویس امنیتی روسیه، FSB، او را از صحبت در مورد پرونده‌اش منع کرده است.
در مورد گالکین باید گفت اکنون بیش از یک سال از ورود ماموران نقابدار به خانه او می‌گذرد و بستگانش می‌گویند که او سه ماه اول را در سلول انفرادی گذرانده است. تاتیانا، همسرش، می‌گوید که می‌تواند از طریق یک پارتیشن شیشه‌ای با او صحبت کند.
دیمیتری کولکر، متخصص انستیتوی فیزیک لیزر در سیبری بود که سال ۲۰۲۲ در حالی که به دلیل سرطان پیشرفته پانکراس در بیمارستان بستری بود، دستگیر شد. خانواده او گفتند که اتهامات علیه او بر اساس سخنرانی‌هایی است که او در چین ایراد کرده بود. کولکر دو روز پس از دستگیری در سن ۵۴ سالگی درگذشت.
از سال ۲۰۱۵ تا امروز، ۱۲ فیزیکدان در روسیه دستگیر شده‌اند که همگی به نحوی با فناوری هایپرسونیک یا موسساتی که روی آن کار می‌کنند، مرتبطتند. همه آنها به خیانت متهم هستند که می‌تواند شامل انتقال اسرار دولتی به کشورهای خارجی باشد.
محاکمه خیانت به کشور در روسیه پشت درهای بسته برگزار می‌شود، بنابراین مشخص نیست که این افراد دقیقا به چه چیزی متهم شده‌اند. کرملین فقط گفته است که “اتهامات جدی است” و نمی‌تواند بیشتر اظهار نظر کند زیرا سرویس‌های ویژه در آن دخیل هستند. اما وکلای حقوق بشر می‌گویند که این دانشمندان در توسعه تسلیحات دخالتی نداشتند و برخی از پرونده‌ها براساس همکاری آشکار آنها با محققان خارجی است.
هایپرسونیک به موشک‌هایی اطلاق می‌شود که می‌توانند با سرعت بسیار بالا (بالاتر از ۵ ماخ) پرواز کنند و همچنین در طول پرواز تغییر جهت دهند و از پدافند هوایی فرار کنند. روسیه می‌گوید از دو نوع موشک هایپرسونیک کینجال که از هواپیما پرتاب می‌شود و موشک کروز زیرکون در جنگ خود علیه اوکراین استفاده کرده است.
با این حال، کیف می‌گوید که نیروهایش برخی از موشک‌های کینجال را سرنگون کرده‌اند و این موضوع، سؤالاتی را در مورد توانایی‌های این موشک افسانه‌ای مطرح کرده است. با توسعه و به‌کارگیری فناوری‌های نظامی جدید در روسیه، دستگیری‌ها ادامه پیدا کرده است.
مدت کوتاهی پس از دستگیری گالکین در آوریل ۲۰۲۳، دانشمند دیگری که چندین مقاله با وی نوشته بود، دستگیر شد. خبرگزاری دولتی تاس به نقل از منبعی گفته است که دستگیری زوگینتسف ممکن است به دلیل مقاله‌ای باشد که سال ۲۰۲۱ در مجله‌ای خارجی منتشر شد.
نام گالکین و زوگینتسف هر دو در مقاله‌ای در مورد مکانیسم‌های ورودی هوا برای هواپیماهای پرسرعت آمده است. در تابستان ۲۰۲۲، FSB دو همکار از مؤسسه مکانیک نظری و کاربردی را که زوگینتسف مدیر آن بود، دستگیر کرد. کارمندان موسسه مکانیک نظری و کاربردی (ITAM) نامه‌ای سرگشاده در حمایت از سه همکار دستگیر شده خود نوشتند.
اکنون این نامه از وب‌سایت این مؤسسه حذف شده و تنها عنوان شده است که افراد دستگیرشده به «نتایج علمی درخشان» معروفند و «همیشه به منافع کشورشان وفادار مانده‌اند».
یوگنی اسمیرنوف، وکیل یکی از سازمان‌های حقوق بشری می‌گوید: «هایپرسونیک موضوعی است که دانشمندان را راهی زندان می‌کند».
اسمیرنوف می‌گوید هیچ‌کدام از این ده‌ها دانشمند کاری با بخش دفاعی نداشته‌اند، اما در حال مطالعه سؤالات علمی از قبیل چگونگی تغییر شکل فلزات در سرعت‌های هایپرسونیک بوده‌اند. این مطالعات در مورد ساخت موشک نیست، بلکه در مورد فرآیندهای فیزیکی است و اشاره می‌کند که یافته‌ها ممکن است بعداً توسط توسعه‌دهندگان سلاح استفاده شود.
موج دستگیری‌ها چند سال قبل با ولادیمیر لاپیگین آغاز شده بود؛ او که اکنون ۸۳ سال دارد، در سال ۲۰۱۶ به زندان افتاد اما چهار سال بعد به شکل مشروط آزاد شد. او ۴۶ سال برای موسسه تحقیقاتی اصلی آژانس فضایی روسیه، TsNIIMash کار کرده بود.
لاپیگین به خاطر بسته‌ای نرم افزاری برای محاسبات آیرودینامیکی که برای مخاطبی در چین ارسال کرده بود، محکوم شد. او معتقد است، نسخه‌ای که به اشتراک گذاشته، حاوی هیچ اطلاعات سری نیست.
لاپیگین به بی‌بی‌سی گفت همه کسانی که ظاهراً به دلیل دخالت در ساخت موشک‌های هایپرسونیک دستگیر شده‌اند هیچ ربطی به ساخت سلاح ندارند.
همکار یکی از دستگیرشدگان که مایل نیست نامش فاش شود، می‌گوید: «در سیستم درگیری وجود دارد. FSB فکر می‌کند تماس با دانشمندان خارجی و نوشتن برای مجلات خارجی، خیانت به میهن است.»
دانشمندان می‌گویند:« ما نمی‌دانیم چگونه به کار خود ادامه دهیم. آنچه امروز به واسطه آن برای ما پاداش رد می‌شود، فردا دلیلی برای تعقیب کیفری می‌شود.»
پرونده دیگر دستگیرشدگان نیز در ارتباط با همکاری‌های بین‌المللی بوده است. دو دانشمند درگیر پروژه Hexafly نیز در میان دستگیرشدگان هستند؛ این پروژه اروپایی برای توسعه هواپیمای غیرنظامی مافوق‌صوت بود. این پروژه اکنون به پایان رسیده و با وجود توافق بین طرفین اروپایی و روسی، هر دو دانشمند روسی درگیر این پروژه سال گذشته به ۱۲ سال زندان محکوم شدند، اگرچه دادگاه عالی روسیه دستور محاکمه مجدد یکی از آنها را صادر کرده است.
دستگیری‌های دیگر مربوط به مطالعه آیرودینامیک نوعی فضاپیما می‌شود؛ طرحی که توسط اتحادیه اروپا تامین مالی می‌شد و در موسسه دینامیک سیالات فون کارمن در بلژیک اداره می‌شد.
ویکتور کودریاوتسف، مقاله‌ای را در این راستا به مؤسسه فون کارمان فرستاد؛ این موسسه می‌گوید این برنامه که از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ اجرا شد، به وضوح تحقیقات نظامی را حذف کرده بود. این سازمان می‌گوید که «هیچ اثری از افشای اطلاعات محرمانه» توسط کودریاوتسف یافت نشد.
اسمیرنوف معتقد است که FSB می‌خواهد این تصور را ایجاد کند که جاسوس‌ها در حال شکار اسرار موشکی روسیه هستند. اسمیرنوف می‌گوید که اگر مظنونان اعتراف کنند و اسامی همکاران خود را فاش کنند، گاهی اوقات FSB احکام سبک‌تری برای آنها در نظر می‌گیرد.
سایر دانشمندان دستگیر شده در روسیه:
- الکساندر شیپلیوک، ۵۷ ساله، مدیر ITAM، در سال ۲۰۲۲ دستگیر شد و هنوز در انتظار محاکمه است.
- الکساندر کورانوف، مدیر سابق شرکت تحقیقات علمی سن‌پترزبورگ برای سیستم‌های هایپرسونیک در سال ۲۰۲۱ دستگیر شد، در آوریل ۲۰۲۴ به هفت سال زندان محکوم شد.
- رومن کوالیوف، همکار ولادیمیر کودریاوتسف در TsNIIMash، که در سال ۲۰۲۰ به هفت سال زندان محکوم شد، در سال ۲۰۲۲ درگذشت
۵۴۲۲۷