در واقع، مدیران بوروکراسی های ما نه تنها در زمینه مسائلی مانند «مدیریت سگ» و جزم اندیشی نتوانستند آنچه را که تصمیم داشتند انجام دهند، بلکه در عمل آن را ترویج کردند و افراد زیادی را رهبری کردند. آشکارا با هرگونه تلاش برای کنترل حیوانات ولگرد مخالفت کرد.
این افراد از طریق طیفی از بازیگران سرشناس حتی برخی از مدیران ارشد وزارتخانه ها و سازمان ها و با استفاده از امکانات مدرن ارتباطی، شبکه هایی را ایجاد کرده اند که غذای سگ ها و گربه های ولگرد را به یک «جنبش» مخرب و تبدیل به برخی راستی ها می کند. ، در آنها تبدیل به یک تجارت کثیف شده اند.
هزاران عکس، فیلم و مقاله و گزارش بی‌شماری در مورد خطرات سگ‌ها و گربه‌های رها شده برای سلامتی انسان و نیش‌های مرگبار این دو حیات وحش دست‌ساز وجود دارد. اما حامیان ضداجتماعی و پرخاشگر سگ ها و گربه ها (که از اکثر صاحبان حیوانات خانگی جدا هستند) خجالتی هستند و حتی کودکان را توسط سگ ها می کشند که تنها دو مورد از آنها در دو ماه گذشته در بابل و بیرجند رخ داده است. انکار هاری و صدمات متعدد ناشی از گاز گرفتن سگ تکذیب می شود.
در میان گفته های مرکزگرایان تندرو و غیرمسئول یعنی کسانی که به جای نگهداری سگ به سگ های ولگرد و کوهستانی غذا می دهند، این جملات تکرار می شود:
* “سگ ها فرشتگان خوب و دوست انسان هستند”; جمله ای بسیار اشتباه که یک اصل اساسی را که مردم را برای نگهداری از سگ ترغیب کرده است، رد می کند. انسان ها برای هزاران سال از سگ نگهداری می کنند تا از خود در برابر دیگران (اعم از انسان و سایر حیوانات) محافظت کنند. امروزه نیز بیشترین استفاده از سگ، نگهبان است که ربطی به مهربانی ندارد. سگ تا حد امکان با صاحب خود و فرماندهان مودب است و نسبت به دیگران بسیار پرخاشگر است. یک سگ حتی نسبت به نوع خود مودب نیست و هر فرد عادی دیده است که چگونه سگی با رسیدن به سگ دیگر به آن حمله می کند.
«سگ به انسان حمله می‌کند که بترسد یا مورد حمله قرار گیرد». سالانه هزاران سگ‌گزیدگی در ایران رخ می‌دهد و طبق آمار انستیتو پاستور ایران، مستندترین سگ‌گزیدگی‌ها توسط صاحبان سگ‌ها صورت می‌گیرد. یعنی سگ به صاحبش هم حمله می کند … بچه کوچک یا هر شخص دیگری چگونه می تواند بفهمد که سگ یا گله سگ در خیابان سالم است یا نه و نمی ترسد و حمله نمی کند؟ ! علاوه بر این، غذای سگ منجر به این واقعیت شده است که سگ های ولگرد در حومه شهرها بسیار شلوغ و ترسناک شده اند. همه می دانند که اگر از سگ بترسید و فرار کنید، سگ او را تعقیب می کند و این همان چیزی است که باعث بیشتر گاز گرفتن سگ ها می شود و البته گونه های حیات وحش مانند قوچ، میش، بز کوهی و غیره را نیز هدف قرار می دهد.
* «اگر سگ‌های منطقه‌ای جمع شوند، قلمرو آنها در تصرف جاهای دیگر قرار می‌گیرد». یعنی مردم نمی توانند سگ ها را از محیط های طبیعی یا مسکونی خارج کنند! کلمه ای بسیار اشتباه که توانایی انسان در غلبه بر حیوانات را زیر سوال می برد (که البته من شخصا از این توانایی راضی نیستم!). بشر توانسته است بسیاری از گونه های ماهی را در اقیانوس ها و پرندگان آسمان از بین ببرد و یا در مواردی سی تا چهل سال پیش آنها را به صد در صد تقلیل دهد. به عنوان مثال، تعداد پستانداران بزرگ ایران امروز از نظر تعداد چهل سال پیش یازدهمین است و در برخی مناطق به صفر رسیده است. با این حال آیا حذف سگ ها و گربه های مزاحم غیرممکن است؟!
“سگ ها حق زندگی دارند”؛ اظهاراتی که موذیانه با اظهارات محیط بانان و حامیان سلامت در تناقض است. مخالفان سگ‌ها و گربه‌های ولگرد، دوستداران واقعی حق حیات و مخالفان حمایت از چرخه رقت‌بار پرورش حیوانات و رهاسازی آنها در سرما، گرما، کوه‌ها و مزارع هستند. هر چیزی که سگ ها و گربه ها را ولگرد می بینیم نتیجه بی مسئولیتی افرادی است که زمانی حیوانی داشتند (چه به عنوان سگ گله، چه سگ نگهبان یا حیوان همراه) و سپس حیوان یا توله هایش را رها کردند. غذا دادن به حیوان رها شده تنها باعث تداوم این روند آزار دهنده و غیرانسانی می شود. علاوه بر این، اگر گفته می شود “سگ به اندازه موجودات زنده دیگر زنده است” نباید اشتباه کنیم! زیرا حساب این حیوان مانند گاو و گوسفند و سایر احشام کاملاً جدا از حساب طبیعت است و همانطور که ورود دام به طبیعت باید تابع مقررات باشد برای سگ و گربه نیز باید رعایت شود. با این تفاوت بزرگ که گاو و گوسفند گیاهخوار هستند، مهاجم نیستند و در اقتصاد و غذای انسان نقش اساسی دارند، اما سگ و گربه موجوداتی بسیار آزاردهنده برای طبیعت هستند و جایگاه آنها فقط در اموال خصوصی و عمومی است. مکان ها باید کنترل شوند. مالک دائمی آنها باشید.
“جمعیت سگ ها و گربه ها را می توان با عقیم سازی کنترل کرد”; چیزی که به دلیل سختی کار، هزینه و کارایی ناکافی آن عملا غیرممکن است. عقیم سازی فقط در جلوگیری از پرورش سگ ها یا سگ هایی که فرد نگهداری می کند موثر است. علاوه بر این، مطالعات و مشاهدات چشمی متعدد نشان داده است که سگ های نابارور تمایل به تجمع دارند و نسبت به سگ های معمولی برای حیات وحش خطرناک تر هستند. اگر بخواهیم صدها هزار سگ را عقیم کنیم و بعد نگهداری کنیم، این کار پرهزینه که خلاف خلق و خو و فطرت سگ و گربه است، چه منطق اقتصادی دارد؟!
* “طبیعت ایران مشکلات زیادی دارد، چرا به آنها رسیدگی نمی کنید؟!” این یک اشتباه بزرگ است و تنها بهانه ای است برای ادامه تخلفات خود در سایه سایر تخلفات.
در ایران نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر، قوانین و مقررات متعددی وجود دارد که بر اساس آن، غذا دادن به حیوانات ولگرد یا رهاسازی سگ و گربه در محیط های طبیعی و فضاهای عمومی شهری جرم محسوب می شود، اما مسئولان مربوطه این قوانین را اجرا نمی کنند. چندین نفر را که به سلامت عمومی و محیط زیست کشور آسیب می رسانند، افشا کرده است. ماده 688 قانون مجازات اسلامی هر جرمی را که سلامت عمومی را تهدید کند جرم دانسته است. بند 15 ماده 15 قانون شهرداری که جمع آوری حیوانات بیمار، مضر و ولگرد را بر عهده شهرداری ها می داند. دستورالعمل کنترل جمعیت سگ های ولگرد مصوب 1387 وزارت کشور و نحوه نظارت بر نگهداری دام و سگ های نگهبان تدوین شده توسط سازمان بدون مالک یا مضر «از وظایف ادارات» را تعریف می کند. شهرداری ها و دهیاری های مشمول حیوانات ولگرد باید اعمال شود اما با تأخیر زیادی همراه است.
طبیعت ایران یکی از عوامل بی شمار رنج است، موضوع حمله حیواناتی مانند سگ و گربه نیز معضل بزرگ و تهدیدی خطرناک است که مسئولان و فعالان محیط زیست و فعالان اجتماعی باید به آن رسیدگی کنند.
* بازیگر محیط زیست