پزشک زنان چه تخصص هایی دارد ؟

دکتر زنان کیست و دقیقا چه کاری انجام می دهد؟

چیزی که در ایران با نام دکتر یا متخصص زنان و زایمان می شناسیم، ترکیبی از متخصص زنان (Gynecologist) و متخصص زایمان (Obstetrician) است و در دنیا آن را با نام OB-Gyn می شناسند. نمی خواهیم زیاد در فرق بین این دو تخصص دقیق شویم و شما را با توضیح موارد پیچیده ی فنی اذیت کنیم؛ بلکه می خواهیم یک راست به سراغ اصل موضوع برویم.

می خواهیم برایتان توضیح بدهیم که بهترین دکتر زنان در اصفهان کیست و چه کارهایی از دست او برمی آید. سعی می کنیم کامل برایتان توضیح بدهیم که خانم ها در چه مواقعی باید به متخصص زنان مراجعه کنند و دلایل این مراجعه ها چه چیزهایی هستند. در ضمن رابطه ی بین مراجعه ی خانم ها به و موارد مربوط به بارداری و حاملگی را هم توضیح خواهیم داد. انتظارتان را بالا ببرید. چون اینجا قرار است درباره دقیق ترین و جزیی ترین چیزها از زبان دکتر زنان عالی در اصفهان هم صحبت کنیم.

دکتر زنان چه کسی است و چه تخصصی دارد؟

این مهم ترین سوال هایی است که باید به آن پاسخ دهیم. دانستن جواب این سوال به شما کمک می کند تا بدانید دقیقا در چه مواقعی باید به بهترین متخصص زنان و زایمان در اصفهان مراجعه کنید. دکتر زنان کسی است که در مسائل مربوط به و تخصص دارد. چنین دکتری می تواند بیماری ها و مشکلات مربوط به دستگاه تناسلی و تولید مثل زنان را تشخیص دهد و درمان کند.

زمانی که درباره تخصص زنان صحبت می کنیم باید بدانیم که اغلب صحبت های ما درباره ی اندام هایی مثل رحم (Uterus)، لوله های فالوپ (Fallopian Tubes)، تخمدان (Ovaries) و سینه ها (Breasts) است. در نتیجه تمام بیماری ها و مشکلاتی که به این اندام ها مربوط می شوند، به دکتر زنان و زایمان ربط پیدا می کنند. دقت داشته باشید که برخی از این موارد تنها مربوط سلامتی زنان هستند و اصلا به موضوعات بارداری ربط پیدا نمی کنند. برخی از موارد دیگر هم صرفا به موضوع بارداری و وضع حمل اشاره دارند و دکترهای زنان و زایمان باید بتوانند درباره ی هر دوی این موارد به خانم ها کمک کنند.

تعدادی از دکترهای زنان و زایمان ترجیح می دهند تنها در یکی از این رشته ها کار کنند و وارد رشته ی دیگر نشوند. مثلا عده ای از دکترهای زنان تعداد در مسائل بهداشتی زنان ورود می کنند و هیچ کاری به مسائل مربوط به حاملگی و زایمان ندارند. حتی ممکن است تعدادی از دکترهای زنان و زایمان که در بخش زایمان تخصص دارند، ترجیح بدهند فقط در زایمان طبیعی حضور داشته باشند و در جراحی ها مانند زایمان به شیوه ی سزارین (Cesarean) دخالت نکنند.

در کنار همه ی اینها، فوق تخصص نازایی را هم داریم که با استفاده از روش های مختلف، از جمله آی وی اف (IVF) سعی می کنند به زوج ها در پدر و مادر شدن کمک کنند. فوق تخصص سرطان زنان دکترهای زنان و زایمانی هستند که در خون شناسی (Oncology) فوق تخصص دارند و می توانند در شناسایی و درمان سرطان های زنانه به کمک جامعه بیایند.

دکتر متخصص زنان چه کارهایی انجام می دهد؟

دکتر متخصص زنان و زایمان مسئول این است که سلامت دستگاه تناسلی و تولید مثل زنان را بررسی و درمان کند. البته کارهایی که دکترهای زنان و زایمان انجام می دهند، با یک شرط اولیه انجام می شود: اینکه فرد مراجعه کننده از نظر جنسی فعال باشد یا احساس درد و ناراحتی داشته باشد. پس در صورتی که فرد از نظر جنسی فعال نباشد یا مشکل خاصی نداشته باشد، معمولا کار دکترهای زنان به یک معاینه ی ساده خلاصه می شود. کارهایی که این دکترها انجام می دهند شامل تست های لگنی (Pelvic Exams)، تست پاپ اسمیر (Pap Smear)، آزمایش سرطان، راهنمایی و مشاوره درباره سکس و حاملگی، درمان نازایی و در نهایت، بررسی و درمان انواع عفونت واژن مانند عفونت قارچی واژن است.

در بین مواردی که نام بردیم، اکثر موارد کاملا مشخص و قابل درک هستند. اما احتمالا تست های لگنی نیاز به کمی توضیح داشته باشند. در تست های لگنی دکتر سعی می کند اندام های مربوط به تولید مثل زنان را به صورت تصویری و فیزیکی معاینه کند. در این معاینه ها واژن (Vagina)، دهانه رحم (Cervix)، لوله های فالوپ، فرج (Vulva)، تخمدان ها و رحم زنان بررسی می شوند. اندام تناسلی زنان متشکل از واژن و مجرای ادرار است که مجموعا در کنار یکدیگر، فرج (Vulva) نامیده می شوند.

تشخیص اختلالات سیستم تولید مثل:

دکترهای زنان سعی می کنند اختلالات سیستم تولید مثل را شناسایی و درمان کنند. مواردی مثل اندومتریوز (Endometriosis – رشد بافت های رحمی در خارج از رحم)، ناباروری (Infertility)، کیست های تخمدانی (Ovarian Cysts) و دردهای لگنی چیزهایی هستند که دکتر زنان می تواند برای درمان آنها کمک تان کند.

تخصص در سرطان های مربوط به زنان:

دکترهای متخصص زنان همچنین ممکن است بتوانند درباره ی برخی از انواع سرطان مثل سرطان دهانه رحم (Cervical Cancer)، سرطان تخمدان (Ovarian Cancer) و انواع دیگری از سرطان که به دستگاه تولید مثل ربط دارند، به خانم ها کمک کنند.

تخصص در زایمان:

اما تعدادی از دکترهای زنان، در مورد زایمان هم تخصص دارند و به همین دلیل است که در ایران به صورت کلی به دکترهای زنان یا متخصصان زنان، از عبارت کلی دکتر زنان و زایمان (معادل همان OB-Gyn انگلیسی) استفاده می کنیم. دکترهایی که در زایمان و نازایی تخصص دارند، به خانم ها کمک می کنند تا آماده سازی های قبل از بارداری، ، مراقبت های لازم در حین حاملگی و نهایتا موارد مربوط به زایمان را به صورت علمی و بهداشتی در اختیار داشته باشند.

چرا باید دکتر یا تخصصی به نام دکتر زنان داشته باشیم؟

احتمالا آقایان این سوال را خیلی زیاد از خودشان پرسیده اند و شاید هم درون ذهن شان وجود چنین دکتری را دلیل بر تبعیض جنسی دانسته اند. واقعا چرا متخصص زنان داریم و متخصص مردان نه؟ واقعیت این است که دکتر زنان به دلیل وجود یک نیاز اساسی ایجاد شده است و این نیاز، اصلا ربطی به این ندارد که نیمی از جمعیت دنیا را خانم ها تشکیل می دهند. بلکه دلیل اصلی، ذات حساس و آسیب پذیر دستگاه تناسلی زنانه است.

داخلی بودن دستگاه تناسلی زنانه باعث می شود تا امکان ورود میکروب ها و باکتری ها به درون بدن فراهم شود. این مساله از دو نظر حائز اهمیت است: یعنی هم از نظر سلامت جسمی خانم ها و هم سلامت دستگاه تولید مثل (Reproductive System) آنها. واژن به صورت مستقیم با رحم (Uterus) و تخمدان (Ovary) در ارتباط است. در صورتی که آلودگی های محیطی به صورت طبیعی یا از راه رابطه جنسی وارد بدن زن شود، احتمال آسیب رسیدن به رحم و تخمدان و در نهایت سلامت خانم ها وجود دارد.

از سوی دیگر، همین وجود تخمدان و رحم که بخش های اصلی دستگاه تولید مثل هستند و بخشی از بدن خانم ها را تشکیل می دهند، خودش بر ضرورت وجود دکتر زنان تاکید دارد. می پرسید چرا؟ به خاطر اینکه این دو اندام زنانه به صورت ماهانه با پدیده ای با نام سر و کار دارند؛ دوره ای که بر برخی از خانم ها آسان و بر خیلی های دیگر سخت می گذرد. پریود زنان هر ماه و به صورت منظم و در روزهای مشخصی از ماه اتفاق می افتد.

اصلا یکی از دلایل اسم گذاری آن هم همین پریودیک و یا ماهانه بودن آن است؛ یعنی به صورت مرتب تکرار می شود. اما مشکل زمانی به وجود می آید که خانم ها با پریودهای نامنظم مواجه می شوند و نظم زمانی پریود شدن شان به هم می ریزد. این اتفاق اصلا چیز نادری نیست و در بسیاری از خانم ها به دلایل متعدد رخ می دهد. در چنین مواقعی خانم ها نیاز دارند تا با یک دکتر متخصص زنان مشورت کنند و سلامتی شان را دوباره به دست بیاورند. دلیل دیگر وجود دکتر زنان، بیماری های مرتبط با اندام های جنسی و تولید مثل خانم ها است. بیماری های متعددی سلامتی زنان را تهدید می کند و به همین دلیل، وجود دکترهای زنان یک ضرورت است. در ادامه به بیماری های زنانه میپردازیم.

دکتر زنان به درمان چه بیماری هایی کمک می کند؟

تعداد بیماری هایی که زنان را به طور خاص درگیر می کند، زیاد است. همین موضوع باعث می شود تا نیاز به دکترهای متخصص زنان در موارد بسیار زیادی احساس شود. در ادامه با هم برخی از بیماری ها و مواردی را بررسی می کنیم که مخصوص خانم ها هستند و دکتر زنان می تواند درباره ی آنها به خانم ها کمک کند.

1: تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک

یا همان تنبلی تخمدان که در ایران شناخته شده است، یکی از بیماری های نسبتا شایع در خانم هایی است که در سنین باروری هستند. تخمدان ها مجموعه های کوچکی از مایعات (فولیکول ها) را تولید می کنند و توانایی آزادسازی منظم تخمک را از دست می دهند. در این بیماری که از جنس اختلالات هورمونی است، خانم ها پریودهایی نامرتب یا بیش از حد طولانی را تجربه می کنند. در زنان مبتلا به تنبلی تخمدان، میزان هورمون های مردانه (آندروژن) افزایش پیدا می کند. بیمار دچار نامنظمی پریود می شود، موهای زائد بدنش زیاد می شوند و آکنه و چاقی هم به دنبال آنها می آید. اگر هر کدام از این علائم را دارید باید به متخصص زنان مراجعه کنید.

2: انواع کیست های تخمدانی و فیبروئیدهای رحمی

یکی از بیماری هایی که به کمک دکتر زنان درمان می شود، همین کیست ها (Cysts) و فیبروئیدها (Fibroids) هستند. رشد بافت های ناخواسته ای از این دست درون دستگاه تولید مثل می تواند دردهای و مشکلات زیادی را برای خانم ها ایجاد کند. موارد دیگری از جمله پلیپ های رحمی و تخمدانی (Cervical and Vaginal Polyps) هم زیرگروه همین بیماری ها قرار می گیرند و توسط دکترهای متخصص زنان معالجه می شوند.

3: عمل هیسترکتومی و بستن لوله ها

گاهی اوقات دکتر زنان به نتیجه می رسد که باید طی عملی به نام هیسترکتومی (Hysterectomy) رحم، تخمدان ها و حتی در برخی موارد، دهانه ی رحم را جراحی کند و بردارد. در موارد دیگری به خواست بیمار یا دلایل دیگر، کار بستن لوله های فالوپ (Tubal Ligations) و جلوگیری از باروری به این شکل هم توسط دکترهای زنان و زایمان انجام می شود.

4: مشاوره قبل، در حین و بعد از بارداری

این مورد بیشتر به دکترهای زنان و زایمان با گرایش زایمان مربوط می شود. دکتر زنان بدن بیمار را از جهات مختلف برای بارداری بررسی می کند ودرباره ی بارداری یا عدم بارداری، توصیه هایی را به وی ارائه می دهد. بخشی از این توصیه ها مربوط به بعد از وضع حمل و شیردهی به نوزاد هستند.

5: مشاوره سقط جنین

این موضوع از جمله مواردی است که در بسیاری از کشورها، از جمله ایران بر سر آن اختلاف وجود دارد. در صورتی که مادر و پدر به هر دلیلی از جمله نقایص ژنتیکی جنین یا شرایط پرشکی خاص مادر تصمیم به گرفتند،باید از کمک یک دکتر زنان و زایمان استفاده کنند. راه های بهداشتی و علمی متعددی برای عملی کردن این تصمیم در اختیار زوج ها قرار دارد.

6: ناباروری، نازایی و درمان آن

اگر بعد از دوازده ماه تلاش برای بارداری، روابط جنسی منظم و بدون استفاده از روش های پیشگیری، بارداری اتفاق نیفتاد می توان برای تشخیص علل و درمان آن ها به دکتر نازایی مراجعه کرد. حتی اگر خانمی حامله شود و سقط های ناخواسته را تجربه کند، باز هم شاهد کیس ناباروری هستیم. تقریبا 15 درصد از زوج ها با چنین موضوعی مواجه می شوند. دکترهای زنان و زایمان در انجام عمل برداشت تخمک (Egg Retrieval) برای عمل آی وی اف (IVF) به کمک شما می آیند و می توانند در زمینه فریز کردن تخمک ها هم یاری کنند. پروسه های هیستروسکوپی (Hysteroscopy) و هیستروسونوگرافی (Hysterosonography) هم بخشی از کار دکتر زنان برای درمان نازایی است.

7: افتادگی رحم

(Uterine Prolapse) زمانی اتفاق می افتد که عضله های کف لگن کش می آیند و ضعیف می شوند و دیگر توانایی تحمل وزن رحم را ندارند. اتفاقی که ممکن است منجر به پایین آمدن رحم از دهانه ی واژن شود. این اتفاق در هر سنی می تواند برای خانم ها اتفاق بیفتد و مسئولیت درمان آن با دکتر زنان است.

8: مشاوره جلوگیری از بارداری و گذاشتن و برداشتن آی یو دی

یکی از کارهایی که می توانید برای آن از کمک دکترهای زنان استفاده کنید،مشاوره های جلوگیری از بارداری است. روش های گوناگونی برای جلوگیری وجود دارد و دکترها توصیه می کنند که زوج ها ترکیبی از آنها را به کار بگیرند. آی یو دی (IUD) یکی از روش های خوب جلوگیری از بارداری است که استفاده از آن به کمک دکتر زنان نیاز دارد. گذاشتن و برداشتن آی یو دی به کمک و تجربه یک دکتر زنان خوب نیاز دارد و می تواند جایگزین مناسبی برای روش های دیگر جلوگیری از بارداری از قبیل کاندوم باشد.

9: انجام تست پاپ اسمیر

رایج ترین تستی که دکترهای متخصص زنان برای تشخیص احتمالی سرطان دهانه رحم انجام می دهند، تست پاپ اسمیر (Pap Smear) است. این تست باید به صورت دوره ای و منظم توسط خانم ها انجام شود و به غیر از مراجعه به دکتر زنان و زایمان، راه دیگری برای انجام آن وجود ندارد.

10: کولپوسکوپی

کولپوسکوپی (Colposcopy) پروسه ای است که در آن با استفاده از یک دستگاه تصویربرداری با قابلیت بزرگ نمایی به نام کولپوسکوپ (Colposcope) از دهانه رحم تصویربرداری می شود. این دستگاه امکان نگاه انداختن به داخل واژن و دهانه رحم را فراهم می کند و با توان بزرگ نمایی خود، امکان مشاهده ی تمام عارضه های طبیعی و غیرطبیعی را به دکتر زنان می دهد. Colposcopy روش تصویربرداری از دهانه رحم و واژن است که به تشخیص اختلالات دستگاه تناسلی زنان بسیار کمک می کند.