مالیات ۱۱۴ سکه مهریه چقدر است

در حال حاضر و بر اساس ماده 144 قانون مالیات های مستقیم جمهوری اسلامی ایران، مهریه، شامل 114 سکه یا هر میزان دیگری، به طور کامل از پرداخت هرگونه مالیاتی معاف است. بنابراین، زوجین در زمان عقد یا مطالبه مهریه، نیازی به پرداخت مالیات برای مهریه تعیین شده ندارند. البته طرح هایی برای وضع مالیات بر مهریه در سال های اخیر مطرح شده اند که تاکنون هیچ کدام به قانون تبدیل نشده و صرفاً در مرحله پیشنهاد باقی مانده اند. بنابراین، اطلاعات مربوط به مالیات ۱۱۴ سکه مهریه بر اساس طرح های پیشنهادی قابل بررسی است، اما در عمل، مالیاتی به آن تعلق نمی گیرد.

اهمیت مهریه در قوانین مدنی و شرعی ایران بر هیچ کس پوشیده نیست. این حق مالی که در زمان عقد نکاح تعیین می شود، همواره یکی از مباحث مهم در روابط زناشویی بوده و جنبه های حقوقی و مالی متعددی دارد. طی سالیان اخیر، با نوسانات اقتصادی و افزایش ارزش سکه طلا، گمانه زنی ها و نگرانی ها در خصوص مالیات بر مهریه، به ویژه برای مهریه هایی با تعداد سکه های بالا مانند 114 سکه، بیش از پیش مطرح شده است. این موضوع نه تنها برای زوجین و خانواده هایشان، بلکه برای وکلای خانواده و مشاوران حقوقی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. درک دقیق تفاوت میان قوانین فعلی، که صراحتاً مهریه را معاف از مالیات می داند، و طرح های پیشنهادی، که ممکن است در آینده منجر به وضع مالیات شود، برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه در زندگی مشترک ضروری است.

مهریه چیست؟ نگاهی به ریشه ها و انواع آن

مهریه، که در متون فقهی و حقوقی ایران از آن با عنوان «صداق» نیز یاد می شود، مالی است که مرد در زمان عقد یا در طول زندگی مشترک، به همسر خود پرداخت می کند یا متعهد به پرداخت آن می شود. این حق مالی ریشه های عمیقی در فرهنگ اسلامی و ایرانی دارد و در قانون مدنی ایران، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن پس از ازدواج شناخته می شود. ثبت مهریه در سند رسمی ازدواج، آن را تبدیل به یک تعهد قانونی و لازم الاجرا می کند.

مهریه می تواند اشکال گوناگونی داشته باشد؛ از وجه نقد، سکه طلا، و املاک گرفته تا حتی اشیاء قیمتی، کالاها یا خدمات خاص. شرط اصلی آن است که مال مورد نظر باید دارای ارزش مالی، قابلیت تملک و معین باشد. به این معنا که مال باید معلوم و مشخص بوده و امکان تملک آن برای زن وجود داشته باشد. برای مثال، یک قطعه زمین یا یک تعداد سکه طلا، مالیت دارند و قابل تملک هستند، اما ارائه وعده های مبهم نمی تواند به عنوان مهریه در نظر گرفته شود.

مهریه معمولاً به دو شکل اصلی تعیین می شود:

• عندالمطالبه: در این حالت، زن می تواند در هر زمان که بخواهد، مهریه خود را مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت فوری آن است. حتی در صورت عدم تمکن مالی مرد، او مدیون محسوب می شود و زن می تواند از طریق مراجع قضایی، برای وصول مهریه اقدام کند.
• عندالاستطاعه: در این نوع مهریه، پرداخت آن منوط به توانایی مالی مرد می شود. زن برای مطالبه مهریه باید استطاعت مالی مرد را در دادگاه اثبات کند. این نوع مهریه معمولاً با هدف کاهش فشار مالی بر مرد و ترویج ازدواج آسان تر تعیین می شود، اما می تواند فرآیند مطالبه را برای زن پیچیده تر کند.

اهمیت ثبت رسمی مهریه در سند ازدواج بسیار زیاد است، چرا که این سند به عنوان یک مدرک رسمی و معتبر، اثبات کننده تعهد مرد به پرداخت مهریه است. در صورت عدم پرداخت از سوی مرد، زن می تواند با مراجعه به دفاتر اجرای ثبت یا دادگاه خانواده، تقاضای صدور اجراییه نماید و در صورت لزوم، اقدام به توقیف اموال زوج کند. این فرآیند، حقوق قانونی زن را تضمین می کند و به او امکان می دهد تا حق مالی خود را استیفا کند.

وضعیت کنونی: چرا مهریه معاف از مالیات است؟ (ماده 144 قانون مالیات های مستقیم)

یکی از مهم ترین نکاتی که در بحث مالیات مهریه باید به آن توجه داشت، معافیت کامل مهریه از مالیات بر اساس قانون فعلی است. این معافیت صریحاً در ماده 144 قانون مالیات های مستقیم جمهوری اسلامی ایران بیان شده است. این ماده قانونی به وضوح اعلام می کند: جهیزیه منقول و مهریه، اعم از منقول و غیرمنقول از پرداخت مالیات معاف است.

این بدان معناست که فارغ از نوع مهریه (نقدی، سکه، ملک، خودرو یا هر دارایی دیگر) و میزان آن (کم یا زیاد)، هیچ مالیاتی به خود مهریه تعلق نمی گیرد. این حکم قانونی با هدف حمایت از حقوق مالی زن و تسهیل فرآیند ازدواج وضع شده است. سازمان امور مالیاتی کشور نیز در اطلاعیه های رسمی خود بارها بر این موضوع تأکید کرده و هرگونه گمانه زنی در خصوص وضع مالیات بر مهریه را تکذیب کرده است.

بر اساس ماده 144 قانون مالیات های مستقیم، جهیزیه منقول و مهریه، اعم از منقول و غیرمنقول، از پرداخت مالیات معاف است.

این معافیت، ابهامات بسیاری را که در افکار عمومی و فضای مجازی درباره مالیاتی بودن مهریه مطرح می شود، رفع می کند. بسیاری از افراد به اشتباه تصور می کنند که با افزایش قیمت سکه یا بالا بودن تعداد سکه های مهریه، ممکن است مالیاتی به آن تعلق گیرد. اما تا زمانی که ماده 144 قانون مالیات های مستقیم به قوت خود باقی است، اصل مهریه از هرگونه مالیات معاف خواهد بود.

با این حال، یک نکته ظریف و مهم وجود دارد که نباید از آن غافل شد. اگر مهریه شامل اموال غیرنقدی باشد، مانند ملک یا خودرو، در زمان نقل و انتقال رسمی این اموال به نام زن، مالیات ها و عوارض مربوط به نقل و انتقال آن دارایی ها (مثلاً مالیات بر نقل و انتقال ملک یا عوارض شهرداری) طبق قوانین مربوطه محاسبه و دریافت می شوند. این مالیات ها به فرآیند نقل و انتقال دارایی تعلق دارند، نه به خود مهریه به عنوان یک حق مالی. به عبارت دیگر، ماهیت این مالیات ها با مالیات بر درآمد یا سود حاصل از مهریه متفاوت است. این مالیات ها همانند زمانی که یک فرد عادی ملک خود را به دیگری انتقال می دهد، اعمال می شوند و در اینجا، مهریه بودن دلیل اصلی اعمال مالیات نیست، بلکه انتقال مالکیت آن دارایی خاص است.

طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه 1404: ابهامات و احتمالات

در سال های اخیر و به ویژه با اوج گیری نوسانات اقتصادی و افزایش ارزش سکه طلا، موضوع مالیات بر مهریه به عنوان یک راهکار برای کنترل تعیین مهریه های سنگین و کاهش تعداد پرونده های حقوقی مربوط به آن، در محافل مختلف مطرح شده است. طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه 1404 یکی از این موارد است که گمانه زنی های زیادی را در پی داشته است. اما مهم است که بدانیم این طرح تاکنون به تصویب نهایی نرسیده و جنبه اجرایی ندارد. تمامی اطلاعات مربوط به آن صرفاً در حد پیشنهاد است و می تواند در آینده تغییر کند یا حتی به طور کامل رد شود.

هدف اصلی از طرح چنین پیشنهادی، ایجاد تعادل در تعیین مهریه و جلوگیری از تعیین مهریه هایی است که در عمل قابلیت پرداخت ندارند و می توانند به تشکیل پرونده های قضایی متعدد منجر شوند. این طرح در صورت تصویب، قصد دارد تا با اعمال یک سیستم مالیاتی پلکانی، زوجین را به تعیین مهریه های منطقی تر تشویق کند.

بر اساس جزئیات طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه 1404، نرخ های مالیاتی به صورت پلکانی و بر اساس تعداد سکه بهار آزادی تعیین شده اند. این پلکان ها به شرح زیر هستند:

تعداد سکه بهار آزادی	میزان مالیات (از ارزش کل مهریه)
تا 14 سکه	معاف از مالیات
از 15 تا 100 سکه	1.1%
از 101 تا 200 سکه	2%
نسبت به مازاد 200 سکه	15%

به این معنی که اگر مهریه تعیین شده در بازه 15 تا 100 سکه باشد، 1.1 درصد از ارزش کل مهریه (بر اساس قیمت روز سکه) به عنوان مالیات دریافت خواهد شد. برای مهریه های بین 101 تا 200 سکه، این نرخ به 2 درصد افزایش می یابد. و برای مهریه هایی که از 200 سکه فراتر می روند، مازاد بر 200 سکه مشمول 15 درصد مالیات خواهد بود. البته، باز هم تاکید می شود که این جدول و نرخ ها صرفاً در حد پیشنهاد هستند و هیچ قطعیت قانونی برای اجرای آن ها وجود ندارد. پیگیری اخبار و اطلاعیه های رسمی از سوی مراجع ذی صلاح برای اطلاع از وضعیت نهایی این طرح بسیار مهم است.

محاسبه عملی: مالیات ۱۱۴ سکه مهریه چقدر است؟ (با فرض تصویب طرح پیشنهادی)

برای پاسخ مستقیم به این سؤال کلیدی که مالیات ۱۱۴ سکه مهریه چقدر است، باید به طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه 1404 مراجعه کنیم. با فرض اینکه این طرح به تصویب رسیده و جنبه اجرایی پیدا کند، می توانیم محاسباتی را انجام دهیم تا میزان مالیات احتمالی را مشخص کنیم. اما لازم است یک بار دیگر تاکید شود که این محاسبه صرفاً بر اساس یک طرح پیشنهادی است و در حال حاضر هیچ مالیاتی بر مهریه 114 سکه اعمال نمی شود.

بر اساس جدول نرخ های پلکانی که در بخش پیشین توضیح داده شد، 114 سکه بهار آزادی در بازه از 101 تا 200 سکه بهار آزادی قرار می گیرد. نرخ مالیاتی برای این بازه، 2 درصد از ارزش کل مهریه تعیین شده است. بنابراین، برای محاسبه مالیات ۱۱۴ سکه مهریه، مراحل زیر را طی می کنیم:

1. تعیین ارزش روز هر سکه:

   از آنجایی که قیمت سکه به طور مداوم در حال تغییر است، برای این مثال، یک قیمت فرضی را در نظر می گیریم. فرض کنید ارزش روز هر سکه بهار آزادی، 45 میلیون تومان باشد (این عدد باید بر اساس قیمت روز در زمان محاسبه واقعی به دست آید).

2. محاسبه ارزش کل 114 سکه:

   ارزش کل مهریه = تعداد سکه × ارزش روز هر سکه

   ارزش کل 114 سکه = 114 × 45,000,000 تومان = 5,130,000,000 تومان (پنج میلیارد و یکصد و سی میلیون تومان)

3. اعمال نرخ مالیات 2%:

   میزان مالیات = ارزش کل مهریه × نرخ مالیات

   میزان مالیات 114 سکه = 5,130,000,000 تومان × 0.02 = 102,600,000 تومان (یکصد و دو میلیون و ششصد هزار تومان)

بنابراین، با فرض تصویب و اجرایی شدن طرح پیشنهادی 1404 و با در نظر گرفتن ارزش فرضی 45 میلیون تومان برای هر سکه، مالیات ۱۱۴ سکه مهریه مبلغ 102,600,000 تومان خواهد بود. این مبلغ، در صورت تصویب طرح، بر اساس نرخ های تعیین شده و ارزش روز سکه در زمان عقد محاسبه و دریافت خواهد شد. اما تکرار این نکته بسیار حیاتی است که این محاسبه صرفاً یک سناریوی فرضی است و در وضعیت قانونی کنونی، مالیاتی بر 114 سکه مهریه اعمال نمی شود.

درک این تفاوت بین قانون موجود و طرح پیشنهادی، به زوجین کمک می کند تا با آگاهی کامل از وضعیت مالیاتی مهریه، تصمیمات حقوقی و مالی صحیح تری را اتخاذ کنند. همیشه توصیه می شود برای دریافت اطلاعات دقیق و به روز، به مشاوران حقوقی و مالیاتی متخصص مراجعه شود.

مسئولیت پرداخت: مالیات مهریه بر عهده کیست؟

پرسش از اینکه مالیات مهریه بر عهده کیست، یکی از سؤالات رایج و مهم در این حوزه است که پاسخ آن بسته به وضعیت قانونی فعلی و طرح پیشنهادی متفاوت خواهد بود.

قانون فعلی: عدم وجود مالیات، عدم مسئولیت پرداخت

همان طور که پیشتر نیز به تفصیل توضیح داده شد، بر اساس ماده 144 قانون مالیات های مستقیم، مهریه به طور کامل از مالیات معاف است. از آنجا که در حال حاضر هیچ مالیاتی به خود مهریه تعلق نمی گیرد، بحث مسئولیت پرداخت نیز منتفی است. به عبارت دیگر، تا زمانی که قانونی برای مالیات بر مهریه وجود ندارد، هیچ یک از زوجین یا هر شخص ثالثی، مسئولیتی در قبال پرداخت آن نخواهد داشت.

طرح پیشنهادی: تقسیم مسئولیت بین زوجین

در صورتی که طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه 1404 به تصویب برسد و جنبه اجرایی پیدا کند، رویکرد متفاوتی در خصوص مسئولیت پرداخت مالیات اتخاذ خواهد شد. بر اساس آنچه در این طرح پیشنهاد شده است، مسئولیت پرداخت مالیات مهریه به صورت 50-50 بین زوجین تقسیم خواهد شد. یعنی زن و شوهر هر یک موظف خواهند بود نیمی از مبلغ مالیات متعلقه را پرداخت کنند.

این پیشنهاد با هدف ایجاد عدالت و تقسیم بار مالی بین طرفین مطرح شده است تا هم از تعیین مهریه های سنگین جلوگیری شود و هم هر دو طرف نسبت به تعهدات مالی خود آگاه باشند. البته، باز هم تاکید می شود که این بخش نیز تنها در صورت تصویب نهایی طرح پیشنهادی، جنبه قانونی پیدا خواهد کرد و تا آن زمان، هیچ یک از این موارد اجرایی نخواهند بود.

درک این تفاوت ها برای افرادی که در شرف ازدواج هستند یا مشاوران حقوقی که در این زمینه فعالیت می کنند، بسیار حیاتی است. این آگاهی کمک می کند تا تصمیم گیری ها بر اساس واقعیت های قانونی صورت گیرد و از سوءتفاهم ها و مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود.

زمان پرداخت مالیات مهریه: پیش بینی ها و واقعیت ها

موضوع زمان پرداخت مالیات مهریه نیز همچون مسئولیت پرداخت آن، ارتباط مستقیمی با وضعیت قانونی موجود و طرح های پیشنهادی دارد. با توجه به عدم تصویب قانون مالیات بر مهریه، وضعیت کنونی با پیش بینی های طرح پیشنهادی بسیار متفاوت است.

قانون فعلی: عدم پرداخت، عدم زمان بندی

همان طور که بارها تاکید شده است، بر اساس ماده 144 قانون مالیات های مستقیم، مهریه در حال حاضر از مالیات معاف است. به همین دلیل، هیچ گونه پرداختی تحت عنوان مالیات مهریه در زمان حاضر وجود ندارد و طبیعتاً هیچ زمان بندی خاصی نیز برای آن تعیین نشده است. زوجین در هنگام ثبت ازدواج یا در زمان مطالبه مهریه، ملزم به پرداخت هیچ گونه مالیاتی بابت اصل مهریه خود نیستند.

طرح پیشنهادی: پرداخت در زمان ثبت عقدنامه

در صورت تصویب و اجرایی شدن طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه 1404، زمان پرداخت مالیات مهریه به طور مشخصی پیش بینی شده است. طبق این طرح، زوجین موظف خواهند بود مبلغ مالیات متعلقه را هنگام ثبت عقدنامه و در دفاتر اسناد رسمی (دفاتر ازدواج) پرداخت کنند. این پرداخت قبل از صدور سند ازدواج انجام خواهد شد و شرط لازم برای ثبت رسمی ازدواج و مهریه خواهد بود.

این رویکرد با هدف تسهیل در فرآیند جمع آوری مالیات و جلوگیری از پیچیدگی های آتی در صورت مطالبه مهریه در آینده اتخاذ شده است. همچنین، در طرح پیشنهادی مطرح شده که حتی در صورت پرداخت مهریه به صورت اقساطی (در صورت توافق یا حکم دادگاه)، مبلغ مالیات آن باید به صورت یک جا در زمان عقد پرداخت شود. این امر نشان دهنده تاکید بر وصول مالیات در همان ابتدای شکل گیری تعهد مهریه است.

لازم به ذکر است که تمامی این زمان بندی ها و نحوه پرداخت، صرفاً بر اساس مفاد یک طرح پیشنهادی هستند و تا زمانی که مجلس شورای اسلامی آن را به تصویب نهایی نرسانده و شورای نگهبان نیز آن را تایید نکرده باشد، هیچ اعتبار قانونی و اجرایی نخواهند داشت. زوجین همواره باید اطلاعات خود را از طریق مراجع رسمی و قانونی به روز نگه دارند تا در دام شایعات یا اطلاعات نادرست گرفتار نشوند.

تفاوت های کلیدی: مالیات بر مهریه، مالیات سکه و حق ثبت مهریه

در بحث پیرامون مهریه و مالیات، گاهی اوقات مفاهیم مختلفی با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند که می تواند منجر به سردرگمی شود. تفکیک دقیق بین مالیات بر مهریه، مالیات سکه، و حق ثبت مهریه برای درک صحیح وضعیت قانونی ضروری است.

مالیات سکه: تفکیک از مهریه

یکی از بزرگترین سوءتفاهم ها، خلط مبحث میان مالیات بر مهریه و مالیات بر سکه است. همان طور که پیشتر توضیح داده شد، مهریه به خودی خود معاف از مالیات است. اما مالیات سکه، به موضوعی کاملاً متفاوت اشاره دارد. این نوع مالیات مربوط به سود حاصل از خرید و فروش و نگهداری تعداد مشخصی سکه طلا است که توسط افراد برای سرمایه گذاری یا مقاصد تجاری انجام می شود.

در سال های اخیر، به دلیل نوسانات بازار طلا و افزایش معاملات سکه، سازمان امور مالیاتی اقدام به شناسایی افرادی کرده که تعداد بالایی سکه از بانک مرکزی خریداری کرده یا در معاملات بازار آزاد فعالیت گسترده ای داشته اند. این افراد ممکن است مشمول مالیات بر درآمد (عملکرد) و مالیات ارزش افزوده شوند. این مالیات به سود حاصل از معامله و نگهداری سکه تعلق می گیرد و هیچ ارتباطی به اینکه سکه ها به عنوان مهریه دریافت شده باشند یا خیر، ندارد. به عبارت دیگر، اگر فردی سکه های مهریه خود را به بازار عرضه کرده و سود قابل توجهی کسب کند، این سود ممکن است مشمول مالیات بر درآمد شود، اما اصل دریافت سکه ها به عنوان مهریه، همچنان معاف از مالیات است. تفاوت اصلی در ماهیت دریافت (حق مالی مهریه در برابر درآمد حاصل از معامله) و نیت (حقوقی در برابر تجاری) است.

حق ثبت مهریه: هزینه ای اداری، نه مالیات

مفهوم دیگری که گاهی با مالیات مهریه اشتباه گرفته می شود، حق ثبت مهریه است. این هزینه، مبلغی است که در زمان تنظیم سند ازدواج در دفاتر رسمی ازدواج و طلاق دریافت می شود و بابت خدمات اداری ثبت قانونی مهریه در سند رسمی ازدواج است. حق ثبت مهریه نوعی مالیات نیست، بلکه یک هزینه اداری محسوب می شود که به حساب خزانه دولت واریز می گردد.

این هزینه معمولاً به صورت درصدی از میزان مهریه تعیین می شود و بر اساس بخشنامه های سازمان ثبت اسناد و املاک کشور محاسبه می گردد. در برخی موارد و برای مهریه هایی که از سقف مشخصی (مثلاً 110 سکه بهار آزادی) فراتر می روند، ممکن است درصد بیشتری به عنوان حق ثبت اخذ شود. این اقدام با هدف نظم دهی و کاهش ثبت مهریه های بسیار سنگین انجام می شود. بنابراین، پرداخت حق ثبت مهریه، همانند پرداخت عوارض اداری برای سایر اسناد رسمی، یک الزام قانونی برای رسمیت بخشیدن به مهریه است و با مالیات بر مهریه کاملاً متفاوت است.

قانون 14 سکه و 110 سکه: رفع سوءتفاهم ها

در میان عموم مردم و حتی در برخی محافل حقوقی، اصطلاحاتی مانند قانون 14 سکه یا قانون 110 سکه به گوش می رسد که باعث سردرگمی شده است. باید تصریح کرد که هیچ قانونی با عنوان قانون 14 سکه وجود ندارد که پرداخت مهریه را صرفاً به 14 سکه محدود کند. آنچه در قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391 آمده، به سقف 110 سکه اشاره دارد.

بر اساس این قانون، چنانچه مرد تا سقف 110 سکه از مهریه همسر خود را پرداخت نکند، زن می تواند از طریق اجرای احکام، مطالبه و حتی درخواست جلب مرد را داشته باشد. اما اگر میزان مهریه بیش از 110 سکه باشد، برای مازاد بر این مقدار، بار اثبات توانایی مالی مرد بر عهده زن قرار می گیرد. یعنی زن باید در دادگاه ثابت کند که مرد تمکن پرداخت این مقدار مهریه را دارد. در غیر این صورت، برای مازاد بر 110 سکه، صرفاً حکم اعسار (ناتوانی در پرداخت) برای مرد صادر شده و مهریه به صورت اقساط بسیار طولانی مدت تعیین می گردد. اصطلاح 14 سکه بیشتر ناشی از یک عرف قضایی یا آرای برخی شعب دادگاه ها است که در پرونده های اعسار، پرداخت اقساط مهریه را برای حدود 14 سکه اول با سخت گیری کمتری انجام می دهند. این اعداد هیچ ارتباطی به مالیات مهریه ندارند و صرفاً مربوط به نحوه مطالبه و اجرای مهریه هستند.

مهریه های غیرنقدی و مالیات: ابعاد پنهان

مهریه می تواند به اشکال مختلفی غیر از وجه نقد یا سکه طلا تعیین شود، از جمله اموال غیرنقدی مانند ملک (زمین، خانه، آپارتمان)، خودرو، سهام شرکت ها، طلاجات و جواهرات خاص یا حتی حقوق معنوی. این تنوع در تعیین مهریه، ابعاد مالیاتی خاص خود را به همراه دارد که نیازمند توضیح و شفاف سازی است.

معافیت اصل مهریه

نکته اساسی که باید مجدداً بر آن تاکید شود این است که اصل مهریه های غیرنقدی نیز، مانند مهریه نقدی و سکه، طبق ماده 144 قانون مالیات های مستقیم از مالیات معاف است. به عبارت دیگر، زمانی که یک ملک یا خودرو به عنوان مهریه در سند ازدواج ثبت می شود، به خود آن حق مالی، مالیاتی تعلق نمی گیرد. این معافیت، صرف نظر از نوع دارایی و ارزش آن، برقرار است.

مالیات نقل و انتقال در صورت انتقال فیزیکی سند

با این حال، تفاوت در اینجاست که مهریه های غیرنقدی برای اینکه به طور کامل به مالکیت زن درآیند، نیاز به انتقال رسمی سند دارند. به عنوان مثال، اگر مهریه یک واحد آپارتمان باشد، برای اینکه زن به صورت قانونی مالک آن شود و بتواند آن را بفروشد یا به نام دیگری منتقل کند، باید سند مالکیت آن از نام مرد به نام زن منتقل شود. در این فرآیند نقل و انتقال سند، ممکن است مالیات ها و عوارض مربوط به نقل و انتقال دارایی مطرح شود.

• مالیات نقل و انتقال ملک: هنگام انتقال سند ملک، مالیات نقل و انتقال املاک و عوارض شهرداری دریافت می شود. این مالیات به فرآیند انتقال مالکیت ملک تعلق دارد و نه به ماهیت مهریه بودن آن. اگر همین ملک به صورت فروش به دیگری منتقل می شد، این مالیات ها نیز دریافت می گردید.
• مالیات نقل و انتقال خودرو: در مورد خودرو نیز، برای انتقال سند مالکیت از مرد به زن، هزینه هایی مانند مالیات نقل و انتقال و عوارض راهنمایی و رانندگی ممکن است وجود داشته باشد.

این مالیات ها و عوارض، مربوط به دارایی و فرآیند انتقال آن است، نه به اصل و ماهیت مهریه. بنابراین، باید بین «مالیات بر مهریه» (که وجود ندارد) و «مالیات بر نقل و انتقال دارایی های اهدایی در قالب مهریه» تفاوت قائل شد. مسئولیت پرداخت این هزینه ها معمولاً طبق عرف و قانون بر عهده انتقال دهنده (زوج) است، مگر اینکه توافق دیگری صورت گرفته باشد. در نهایت، زن با دریافت مهریه غیرنقدی و انتقال سند آن، مالک قطعی می شود و می تواند هر تصرفی را در آن دارایی داشته باشد.

مالیات مهریه در صورت فوت: چه تغییراتی رخ می دهد؟

فوت یکی از زوجین، چه زن و چه مرد، می تواند تاثیراتی بر فرآیند وصول مهریه داشته باشد. با این حال، باید توجه داشت که این تغییرات به طور مستقیم وضعیت معافیت مالیاتی مهریه را تحت تاثیر قرار نمی دهند و اصل مهریه همچنان از مالیات معاف باقی می ماند.

در صورت فوت زن: مهریه بخشی از ترکه وراث

اگر زن (زوجه) پیش از دریافت مهریه خود فوت کند، مهریه او به عنوان بخشی از ترکه متوفی محسوب می شود. در این حالت، ورثه قانونی زن (شامل فرزندان، همسر و پدر و مادر، بسته به طبقات ارث) می توانند با مراجعه به مراجع ذی صلاح، مطالبه مهریه را از شوهر یا ورثه شوهر (در صورت فوت شوهر) پیگیری کنند. در این شرایط، نه زن در زمان حیات خود و نه ورثه او پس از فوت، مشمول مالیات مهریه نخواهند شد.

اما یک نکته مهم در اینجا مطرح می شود: اگر ورثه پس از دریافت مهریه، دارایی های به ارث رسیده (از جمله مهریه) را به یکدیگر منتقل کنند یا به فروش برسانند، در این صورت ممکن است مالیات بر ارث مطرح شود. مالیات بر ارث، مالیاتی است که به اموال و دارایی های منتقل شده از متوفی به ورثه تعلق می گیرد و یک موضوع مجزا از مالیات مهریه است. این مالیات بر کل ترکه اعمال می شود و مهریه به خودی خود مشمول آن نیست، بلکه بخشی از ماترکی است که به ورثه می رسد.

در صورت فوت شوهر: مهریه دین ممتاز

اگر مرد (زوج) پیش از پرداخت مهریه همسرش فوت کند، مهریه زن به عنوان یک دین ممتاز از ماترک (اموال به جا مانده) متوفی محسوب می شود. بر اساس قانون مدنی ایران، مهریه زن بر سایر دیون متوفی (مانند بدهی های عادی) مقدم است و باید پیش از تقسیم ارث میان ورثه، از اموال به جا مانده پرداخت شود. این بدان معناست که حتی اگر مرد بدهی های دیگری داشته باشد، ابتدا باید مهریه همسرش از دارایی های او پرداخت شود.

در این فرآیند، پرداخت مهریه از ماترک مرد نیز مشمول مالیات مهریه نخواهد بود. زن حق دارد مهریه خود را بدون کسر هیچ گونه مالیاتی دریافت کند. پس از پرداخت مهریه و تسویه سایر دیون ممتاز، باقیمانده ترکه بین ورثه متوفی تقسیم خواهد شد.

در هر دو حالت فوت زن یا شوهر، اصل مهریه همچنان از مالیات معاف است. تنها در صورت انتقال یا فروش دارایی دریافت شده از مهریه (پس از فوت)، مالیات بر ارث یا انتقال دارایی می تواند مطرح شود، نه مالیات مهریه.

سازمان امور مالیاتی کشور تاکنون هیچ دستورالعمل یا قانونی مبنی بر مشمولیت مهریه به مالیات بر درآمد یا مالیات بر ارث (مستقیماً به عنوان مهریه) صادر نکرده است. بنابراین، درک صحیح از این جنبه ها، به زوجین و ورثه کمک می کند تا در مواجهه با شرایط خاص، با آگاهی و اطمینان بیشتری عمل کنند.

جمع بندی: تصمیم گیری آگاهانه در مورد مهریه و مالیات آن

در این مقاله به صورت جامع و تفصیلی به موضوع پیچیده مالیات ۱۱۴ سکه مهریه چقدر است پرداختیم و ابعاد مختلف آن را از دیدگاه های قانونی و پیشنهادی بررسی کردیم. مهریه به عنوان یک حق شرعی و قانونی برای زن در عقد ازدواج، همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده و ابعاد حقوقی، مالی و حتی اجتماعی گسترده ای دارد.

خلاصه نکات کلیدی برای تصمیم گیری آگاهانه به شرح زیر است:

• معافیت کامل مهریه از مالیات: مهم ترین واقعیتی که باید همواره به یاد داشت، این است که در حال حاضر و بر اساس ماده 144 قانون مالیات های مستقیم، مهریه (اعم از نقدی، سکه، ملک، خودرو و غیره) به طور کامل از پرداخت هرگونه مالیات معاف است. این معافیت شامل مهریه هایی با تعداد سکه های بالا نظیر 114 سکه نیز می شود.
• طرح پیشنهادی مالیات مهریه 1404: طرحی برای وضع مالیات پلکانی بر مهریه، به ویژه برای مهریه های بیش از 14 سکه، در سال های اخیر مطرح شده است. این طرح نرخ های متفاوتی از جمله 1.1% برای 15 تا 100 سکه و 2% برای 101 تا 200 سکه را پیشنهاد می کند. اما این طرح تا این لحظه به قانون تبدیل نشده و صرفاً در مرحله پیشنهاد باقی مانده است.
• مسئولیت و زمان پرداخت: در حال حاضر مالیاتی وجود ندارد و مسئولیتی نیز برای پرداخت نیست. در صورت تصویب طرح پیشنهادی، مسئولیت پرداخت مالیات 50-50 بین زوجین خواهد بود و زمان پرداخت نیز هنگام ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی پیش بینی شده است.
• تفاوت با مالیات سکه و حق ثبت: باید میان «مالیات بر مهریه» (که وجود ندارد)، «مالیات بر سود حاصل از خرید و فروش سکه» (که به ماهیت معاملاتی تعلق می گیرد) و «حق ثبت مهریه» (که یک هزینه اداری برای ثبت رسمی است) تمایز قائل شد. این مفاهیم با یکدیگر متفاوت هستند و نباید اشتباه گرفته شوند.
• مهریه های غیرنقدی و فوت: مهریه های غیرنقدی نیز از مالیات معاف هستند، اما در زمان نقل و انتقال سند رسمی آن ها، مالیات و عوارض مربوط به انتقال دارایی ممکن است مطرح شود. همچنین، در صورت فوت یکی از زوجین، مهریه همچنان از مالیات معاف است، اما ممکن است در فرآیندهای ارث، مالیات بر ارث (نه مالیات مهریه) مطرح شود.

در نهایت، آگاهی از این جوانب، به زوجین کمک می کند تا با دیدی بازتر و آگاهانه تر نسبت به تعیین مهریه و مدیریت مسائل مالی مرتبط با آن اقدام کنند. اهمیت مشاوره با وکلای خانواده و کارشناسان حقوقی در این زمینه، برای دریافت اطلاعات دقیق و متناسب با شرایط هر فرد، بسیار زیاد است. پیگیری اخبار رسمی از مراجع ذی صلاح نیز برای اطلاع از وضعیت نهایی طرح های پیشنهادی مالیاتی، توصیه می شود.