دادخواست تمکین از طرف زوجه
عبارت دادخواست تمکین از طرف زوجه اغلب به اشتباه به کار می رود؛ در نظام حقوقی ایران، تمکین وظیفه زن است و معمولاً مرد درخواست الزام به آن را مطرح می کند. با این حال، زن نیز می تواند با اعلام آمادگی یا مطالبه فراهم کردن شرایط، نقش فعالی در این روند ایفا کند.
مفهوم تمکین در دل زندگی مشترک و نهاد خانواده، یکی از حساس ترین و پرچالش ترین ابعاد روابط زوجین محسوب می شود. زمانی که دو نفر با یکدیگر پیمان زناشویی می بندند، مجموعه ای از حقوق و تکالیف متقابل بر عهده شان قرار می گیرد. این تکالیف، که در سایه عشق و احترام متقابل معنا پیدا می کنند، گاهی در مواجهه با اختلافات و چالش ها، به موضوعی حقوقی و پیچیده تبدیل می شوند. در میان این تکالیف، وظیفه تمکین از سوی زوجه، جایگاه ویژه ای دارد و اغلب منشأ بسیاری از دعاوی و سوءتفاهمات در دادگاه های خانواده است. بسیاری از افراد با شنیدن عبارت دادخواست تمکین از طرف زوجه دچار ابهام می شوند، چرا که تصور غالب بر این است که این دعوا همواره از سوی مرد مطرح می شود. در این نوشتار، قصد داریم تا پرده از ابهامات برداشته و این مفهوم حقوقی را با تمام ظرایف و پیچیدگی هایش، از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دهیم. در این مسیر، هم به جایگاه زوجه در این دعاوی و ابهام زدایی از نقش او پرداخته می شود و هم به رایج ترین سناریو، یعنی دادخواست الزام به تمکین زوجه که از سوی زوج مطرح می گردد، نگاهی جامع خواهیم داشت. با ما همراه باشید تا تمامی جنبه های حقوقی، مراحل عملی، مدارک لازم، آثار و تبعات این نوع دادخواست را برای هر دو طرف روشن سازیم.
مفاهیم بنیادین تمکین در حقوق ایران
برای درک عمیق تر هر موضوع حقوقی، ابتدا باید با واژگان و اصطلاحات کلیدی آن آشنا شد. در حوزه حقوق خانواده و بحث تمکین، مفاهیمی وجود دارند که دانستن آن ها برای هر فردی که درگیر این مسائل است یا قصد آگاهی یابی دارد، ضروری به نظر می رسد.
تمکین چیست؟ تعریف حقوقی و انواع آن
تمکین در لغت به معنای اطاعت و فرمان برداری است، اما در اصطلاح حقوقی خانواده، به معنای انجام وظایف زناشویی و سکونت در منزل مشترک توسط زوجه اطلاق می شود. این مفهوم دو بعد اساسی دارد که هر یک از اهمیت ویژه ای برخوردارند:
- تمکین عام: این نوع تمکین شامل تمامی وظایف کلی زوجه در قبال همسر خود، به جز رابطه زناشویی، می شود. زمانی که از تمکین عام صحبت می شود، انتظاراتی همچون حسن معاشرت، سکونت در منزلی که زوج تعیین کرده است، همراهی با همسر در امور کلی زندگی و احترام به ریاست شوهر در خانواده مد نظر قرار می گیرد. اگر زوجه بدون دلیل موجه منزل مشترک را ترک کند یا از انجام وظایف متعارف همسری امتناع ورزد، او را ناشزه در تمکین عام می دانند.
- تمکین خاص: این بعد از تمکین، به طور مشخص به رابطه زناشویی بین زوجین اشاره دارد. زوجه موظف است که از برقراری رابطه زناشویی با همسر خود، مگر در موارد عذر شرعی یا قانونی (مانند دوران قاعدگی، بیماری، احرام، یا خوف ضرر جانی)، امتناع نکند. عدم تمکین خاص بدون عذر موجه، می تواند تبعات حقوقی جدی برای زوجه به همراه داشته باشد.
تفاوت های کلیدی بین این دو نوع تمکین، در گستره وظایف و همچنین نحوه اثبات آن ها در مراجع قضایی است. اثبات عدم تمکین عام معمولاً از طریق شهادت شهود یا مدارک مربوط به ترک منزل آسان تر است، در حالی که اثبات عدم تمکین خاص به دلیل ماهیت خصوصی آن، چالش برانگیزتر است و اغلب نیازمند اقرار خود زوجه یا قراین قوی می باشد.
مفهوم نشوز و ناشزه
زمانی که زوجه از انجام وظایف تمکین عام یا خاص خود، بدون وجود یک مانع مشروع یا عذر قانونی، سر باز می زند، در اصطلاح حقوقی ناشزه نامیده می شود و عمل او نشوز تلقی می گردد. مفهوم نشوز، مستقیماً با حق نفقه زوجه گره خورده است، به طوری که زوجه ناشزه، دیگر مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.
- نشوز زوجه: اصلی ترین کاربرد این اصطلاح، در مورد زوجه ای است که از وظایف تمکین خود امتناع ورزد. به عنوان مثال، اگر زنی بدون دلیل موجه منزل مشترک را ترک کند یا از برقراری رابطه زناشویی با همسر خودداری نماید، ناشزه محسوب می شود.
- آیا مرد نیز می تواند ناشز شود؟ در حالی که مفهوم ناشزه به طور سنتی برای زن به کار می رود، اما در حقوق ایران، زوج نیز وظایفی در قبال زوجه دارد. اگر مرد از ایفای وظایف خود همچون پرداخت نفقه، حسن سلوک و فراهم آوردن شرایط زندگی مناسب امتناع کند، می توان گفت که او نیز در مفهوم عام تر به وظایف خود عمل نکرده است. اگرچه قانوناً اصطلاح ناشز برای مرد به کار نمی رود، اما عدم ایفای وظایف از سوی زوج نیز پیامدهای حقوقی خاص خود را دارد، مانند حق طلاق برای زوجه در صورت عسر و حرج یا امکان مطالبه نفقه از سوی زوجه.
رابطه مستقیم تمکین و نفقه
یکی از مهم ترین ابعاد حقوقی تمکین، ارتباط ناگسستنی آن با حق دریافت نفقه است. در حقوق ایران، نفقه زن در عقد دائم بر عهده شوهر است، اما این حق مشروط به تمکین زوجه است.
- شرط استحقاق نفقه برای زوجه: مطابق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. این ماده به روشنی بیان می کند که اصل بر این است که زوجه با تمکین خود، مستحق دریافت نفقه است. تا زمانی که زوجه وظایف خود را به درستی انجام می دهد، حق دریافت نفقه را دارا است و زوج مکلف به پرداخت آن است.
- قطع نفقه در صورت عدم تمکین موجه: اگر زوجه از تمکین خودداری کند و این عدم تمکین بدون دلیل موجه و قانونی باشد (یعنی ناشزه محسوب شود)، حق دریافت نفقه از او سلب می شود. این قطع نفقه از زمانی آغاز می شود که نشوز زوجه از طریق اظهارنامه یا حکم دادگاه ثابت شده باشد. البته باید توجه داشت که این قطع نفقه تنها مربوط به آینده است و زن می تواند نفقه گذشته خود را تا قبل از اثبات نشوز، مطالبه کند. این موضوع اهمیت بسیار زیادی در دعاوی خانوادگی دارد و اغلب مردان با هدف قطع نفقه، اقدام به طرح دادخواست الزام به تمکین می کنند.
بررسی کلمه کلیدی اصلی: دادخواست تمکین از طرف زوجه به چه معناست؟
واژه دادخواست تمکین از طرف زوجه یکی از آن عباراتی است که در محاورات عمومی و حتی گاهی در برخی متون حقوقی، به صورت نادرست یا با ابهام به کار می رود. برای شفاف سازی این موضوع، لازم است تا دقیقاً به تحلیل ساختار حقوقی دعاوی تمکین در ایران بپردازیم.
ابهام و کاربرد نادرست عبارت
در نظام حقوقی کشور، تمکین به معنای انجام وظایف زناشویی، سکونت در منزل مشترک و حسن معاشرت، عموماً وظیفه ای است که بر عهده زوجه قرار دارد. از این رو، زمانی که بحث الزام به تمکین مطرح می شود، این الزام معمولاً از سوی زوج (مرد) علیه زوجه (زن) درخواست می گردد. مرد با طرح این دادخواست، از دادگاه می خواهد که زن را ملزم به بازگشت به زندگی مشترک و انجام وظایف همسری کند. بنابراین، عبارت دادخواست تمکین از طرف زوجه به معنای درخواست الزام به تمکین از سوی زوجه در چارچوب حقوقی متعارف، کاربرد ندارد و نادرست است. زن نمی تواند خود را ملزم به تمکین کند، بلکه او یا تمکین می کند یا نمی کند.
شاید تصور شود که منظور از این عبارت، حالتی است که زن از مرد بخواهد تمکین کند، اما این نیز اشتباه است. مرد در چارچوب قانون، وظایف خاصی (مانند پرداخت نفقه، حسن معاشرت و تهیه مسکن مناسب) دارد که در صورت عدم انجام آن ها، زن می تواند دعوای مطالبه نفقه یا درخواست طلاق را مطرح کند، نه دادخواست تمکین از مرد.
نقش زوجه در دعاوی تمکین
با این حال، این بدان معنا نیست که زوجه در دعاوی مربوط به تمکین، کاملاً منفعل است و هیچ نقشی ندارد. برعکس، نقش او بسیار پررنگ و تعیین کننده است، اما نه در جایگاه خواهان الزام به تمکین، بلکه در جایگاه های دیگری که در ادامه شرح داده می شود:
- مقام دفاع: اصلی ترین و رایج ترین نقش زوجه در برابر دادخواست الزام به تمکین زوج، در مقام دفاع است. زمانی که زوج، دادخواست الزام به تمکین را به دادگاه تقدیم می کند، زوجه می تواند با ارائه دلایل موجه و قانونی، از خود دفاع کرده و ثابت کند که عدم تمکین او ناشی از عوامل مجاز است. این دلایل می تواند شامل حق حبس (تا زمان دریافت مهریه معجل)، خوف ضرر جانی، مالی یا حیثیتی از جانب زوج، عدم فراهم آوردن مسکن مناسب توسط زوج، یا حتی شروط ضمن عقد نکاح باشد. اینجاست که نقش وکیل متخصص خانواده برای زوجه حیاتی می شود.
- اعلام آمادگی به تمکین: گاهی اوقات، زوجه به دلایلی (مانند اختلاف موقت یا انتظار برای بهبود شرایط) منزل مشترک را ترک کرده است، اما قصد بازگشت به زندگی مشترک و ایفای وظایف همسری را دارد. در چنین شرایطی، و به خصوص اگر زوج برای قطع نفقه اقدام کرده باشد، زوجه می تواند با ارسال یک اظهارنامه رسمی به زوج یا حتی طرح یک دادخواست اعلام آمادگی به تمکین، به صورت رسمی و قضایی، آمادگی خود را برای بازگشت به منزل و انجام وظایف تمکین اعلام کند. این اقدام می تواند از عواقب منفی عدم تمکین برای او، مانند قطع کامل نفقه، جلوگیری کند و حتی در صورت فراهم نبودن شرایط توسط زوج، او را در موضع دفاع قرار دهد.
- درخواست فراهم آوردن شرایط تمکین: در مواردی ممکن است زوجه مایل به تمکین باشد، اما زوج شرایط لازم برای تمکین او را فراهم نکرده باشد. به عنوان مثال، اگر زوج مسکن مناسب و مستقل تهیه نکرده باشد یا شرایط زندگی مشترک را به گونه ای نامساعد کرده باشد که امکان تمکین برای زوجه وجود نداشته باشد، زوجه می تواند این موضوع را در قالب یک دادخواست یا لایحه دفاعی در دادگاه مطرح کند و از دادگاه بخواهد که زوج را ملزم به فراهم آوردن شرایط لازم برای تمکین کند. این حالت نشان می دهد که زوجه نه تنها در مقام دفاع، بلکه در مقام مطالبه گر شرایط لازم برای ایفای وظیفه خود نیز می تواند عمل کند.
دادخواست الزام به تمکین زوجه از سوی زوج (راهنمای جامع)
همانطور که توضیح داده شد، رایج ترین شکل دادخواست تمکین، همان دادخواست الزام به تمکین زوجه است که از سوی زوج علیه همسرش مطرح می شود. این دادخواست معمولاً زمانی به جریان می افتد که زندگی مشترک دچار چالش جدی شده و زوجه بدون دلیل موجه، از انجام وظایف همسری خود امتناع کرده یا منزل را ترک نموده است. برای زوجی که در این موقعیت قرار می گیرد، آشنایی با شرایط و مراحل این دادخواست حیاتی است.
شرایط قانونی برای طرح دادخواست الزام به تمکین
طرح دادخواست الزام به تمکین، مانند هر دعوای حقوقی دیگری، مستلزم وجود شرایط خاصی است که دادگاه به آن ها توجه می کند:
- وجود عقد نکاح دائم و قانونی: اولین و بدیهی ترین شرط، وجود یک عقد نکاح دائم و معتبر بین زوجین است. این دادخواست در مورد نکاح موقت (صیغه) کاربرد چندانی ندارد، زیرا در نکاح موقت، نفقه بر عهده مرد نیست و الزام به تمکین نیز کمتر مطرح می شود، مگر اینکه شرط خاصی در عقد شده باشد.
- امتناع زوجه از انجام وظایف زوجیت بدون عذر موجه: اصلی ترین پایه و اساس این دادخواست، اثبات این موضوع است که زوجه بدون داشتن هیچ گونه عذر شرعی یا قانونی قابل قبول، از تمکین عام (مانند سکونت در منزل مشترک) یا تمکین خاص (رابطه زناشویی) خودداری کرده است. بار اثبات این عدم تمکین بدون عذر موجه بر عهده زوج است.
- آمادگی زوج برای تأمین زندگی مشترک و مسکن مناسب: دادگاه، زمانی به دادخواست الزام به تمکین رسیدگی مثبت خواهد داشت که زوج نیز به وظایف خود عمل کرده باشد. این وظایف شامل تأمین مسکن مستقل و متناسب با شأن زوجه، پرداخت نفقه و سایر هزینه های زندگی، و فراهم آوردن یک محیط امن و مناسب برای زندگی مشترک است. اگر زوج نتواند این آمادگی و توانایی را اثبات کند، دادخواست او رد خواهد شد.
مراحل گام به گام طرح دادخواست الزام به تمکین
فرایند طرح دادخواست الزام به تمکین، یک سری مراحل مشخص و قانونی دارد که هر زوجی برای پیگیری دعوای خود باید آن ها را طی کند. درک این مراحل، به زوج کمک می کند تا با آگاهی بیشتری قدم بردارد:
مرحله اول: ارسال اظهارنامه تمکین
پیش از ثبت دادخواست در دادگاه، اغلب توصیه می شود که زوج اقدام به ارسال یک اظهارنامه رسمی به زوجه کند. این اظهارنامه، یک سند رسمی است که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارسال می شود.
- اهمیت و ضرورت ارسال اظهارنامه: ارسال اظهارنامه تمکین، در حقیقت یک اخطار رسمی از سوی زوج به زوجه است که از او می خواهد به منزل مشترک بازگردد و وظایف همسری خود را انجام دهد. این اقدام از چند جهت اهمیت دارد: اولاً، به عنوان دلیلی محکم و رسمی برای دادگاه، نشان می دهد که زوج قبل از مراجعه به دادگاه، تلاش خود را برای حل مسالمت آمیز موضوع کرده است. ثانیاً، در صورت عدم پاسخ یا پاسخ منفی زوجه، اثبات نشوز او را برای دادگاه آسان تر می کند. ثالثاً، می تواند تاریخ دقیق شروع عدم تمکین را مشخص کند که برای محاسبه نفقه آینده زن بسیار مهم است.
- نمونه متن اظهارنامه تمکین و نحوه نگارش آن: اظهارنامه تمکین باید شامل مشخصات کامل زوجین، تاریخ ازدواج، آدرس منزل مشترک و منزل تعیین شده توسط زوج برای بازگشت زوجه، و درخواست صریح از زوجه برای بازگشت به زندگی مشترک و انجام وظایف همسری باشد. در این اظهارنامه، زوج باید متذکر شود که شرایط زندگی مشترک را فراهم کرده و آماده پذیرش زوجه است.
مرحله دوم: ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
پس از ارسال اظهارنامه (یا حتی بدون آن در برخی موارد)، زوج باید دادخواست خود را به صورت رسمی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کند.
-
نحوه تکمیل فرم دادخواست: فرم دادخواست الزام به تمکین شامل بخش های مختلفی است که باید با دقت تکمیل شود.
- خواهان: مشخصات کامل زوج (نام، نام خانوادگی، کد ملی، آدرس و…).
- خوانده: مشخصات کامل زوجه (نام، نام خانوادگی، کد ملی، آدرس و…). آدرس خوانده بسیار مهم است، زیرا ابلاغ اوراق قضایی به این آدرس صورت می گیرد.
- خواسته: به وضوح باید الزام به تمکین عام و خاص زوجه ذکر شود.
- دلایل و منضمات: در این قسمت، تمامی مدارک و مستندات مربوطه باید قید و ضمیمه شوند.
- جزئیات درج مشخصات طرفین و خواسته: علاوه بر اطلاعات هویتی، خواسته باید به صورت روشن بیان شود. اگر زوجه منزل را ترک کرده است، باید این موضوع قید شود. اگر از انجام تمکین خاص امتناع می کند، باید به آن نیز اشاره شود، هرچند اثبات آن دشوارتر است.
مرحله سوم: رسیدگی در دادگاه خانواده
پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع و نوبت رسیدگی تعیین می شود.
- صلاحیت دادگاه و محل رسیدگی: رسیدگی به دعاوی تمکین در صلاحیت دادگاه خانواده است. محل رسیدگی معمولاً دادگاه خانواده محل اقامت زوجه (خوانده) است، مگر اینکه حق تعیین مسکن به زوجه داده شده باشد یا توافق دیگری صورت گرفته باشد.
- جریان دادرسی و نقش شهود: در جلسه رسیدگی، زوج و زوجه (یا وکلای آن ها) توضیحات خود را ارائه می دهند. زوج باید با ارائه دلایل (مانند اظهارنامه، شهادت شهود مبنی بر ترک منزل، یا استشهادیه محلی) عدم تمکین زوجه را اثبات کند. زوجه نیز باید دلایل موجه خود را برای عدم تمکین ارائه دهد. شهادت شهود، به خصوص برای اثبات ترک منزل یا عدم بازگشت زوجه، می تواند بسیار مؤثر باشد.
مرحله چهارم: صدور رأی و نحوه اجرای آن
پس از بررسی های لازم و در صورت احراز عدم تمکین بدون عذر موجه، دادگاه رأی به الزام زوجه به تمکین صادر می کند.
این رأی، در ظاهر، زوجه را ملزم به بازگشت به زندگی مشترک می کند. اما باید توجه داشت که حکم تمکین از جمله احکام اعلامی است و ماهیت اجرای فیزیکی ندارد. به عبارت دیگر، مأموران نمی توانند زن را به زور به منزل همسرش بازگردانند. فایده اصلی این حکم، ایجاد آثار حقوقی مهمی برای زوج است که در بخش های بعدی به تفصیل به آن ها پرداخته خواهد شد.
مدارک لازم و منضمات دادخواست الزام به تمکین
برای اینکه دادخواست الزام به تمکین به درستی مورد رسیدگی قرار گیرد، لازم است مدارک و مستندات کافی به آن ضمیمه شود:
- اصل یا کپی مصدق عقدنامه: این سند اصلی ترین مدرک برای اثبات رابطه زوجیت است.
- تصویر اظهارنامه ارسالی (در صورت وجود): همانطور که گفته شد، اظهارنامه می تواند دلیلی مهم برای اثبات تلاش زوج و شروع نشوز باشد.
- استشهادیه یا شهادت شهود: برای اثبات ترک منزل یا عدم بازگشت زوجه، شهادت افراد مطلع و شاهد می تواند کمک کننده باشد.
- مدارک اثبات کننده توانایی زوج در تأمین مسکن و هزینه های زندگی: این مدارک می تواند شامل سند مالکیت یا اجاره نامه منزل، گواهی حقوق و درآمد، و لیست وسایل و اثاثیه منزل باشد تا زوج ثابت کند شرایط زندگی مشترک را فراهم کرده است.
- سایر اسناد و مدارک مرتبط: هر مدرک دیگری که به نحوی عدم تمکین زوجه را تأیید کند یا دلایل موجه زوج را تقویت نماید، می تواند ضمیمه دادخواست شود.
نمونه دادخواست الزام به تمکین زوجه
در این بخش، به جای ارائه یک فرم ثابت، به توصیف آنچه در یک دادخواست الزام به تمکین زوجه می آید، می پردازیم. این توصیف به شما کمک می کند تا با اجزای اصلی چنین دادخواستی آشنا شوید و در صورت لزوم، بتوانید آن را با کمک وکیل تنظیم کنید.
یک دادخواست الزام به تمکین، سندی است که به طور رسمی درخواست زوج برای بازگشت زوجه به زندگی مشترک و انجام وظایف قانونی را به دادگاه اعلام می کند. این دادخواست باید با دقت و مستندات کافی تنظیم شود تا مسیر رسیدگی قضایی را هموار سازد.
یک دادخواست الزام به تمکین زوجه، معمولاً دارای بخش های زیر است:
- مشخصات خواهان (زوج): در این قسمت، اطلاعات کامل خواهان شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، شغل و آدرس دقیق محل سکونت (برای ابلاغ اوراق قضایی) قید می شود.
- مشخصات خوانده (زوجه): اطلاعات هویتی و آدرس زوجه نیز به همین ترتیب وارد می شود. آدرس زوجه در این بخش، محلی است که ابلاغ اخطاریه ها و اوراق قضایی به او انجام خواهد شد.
- خواسته: در این بخش باید صراحتاً الزام خوانده به تمکین عام و خاص یا الزام خوانده به بازگشت به منزل مشترک و ایفای وظایف همسری ذکر شود.
-
دلایل و منضمات: این قسمت شامل لیستی از مدارکی است که برای اثبات دعوا ارائه می شود. مهمترین آن ها عبارتند از:
- کپی مصدق (تطبیق داده شده با اصل) سند ازدواج.
- تصویر اظهارنامه ارسالی به زوجه (در صورت وجود).
- استشهادیه محلی (گواهی همسایگان یا افراد مطلع مبنی بر ترک منزل توسط زوجه).
- سند مالکیت یا اجاره نامه منزل مسکونی (برای اثبات فراهم بودن مسکن مناسب).
- فیش حقوقی یا مدارک شغلی (برای اثبات توانایی مالی و پرداخت نفقه).
-
شرح دادخواست: این بخش، مهمترین قسمت دادخواست است و باید به صورت روشن و حقوقی، ماجرا را برای قاضی توضیح دهد. محتوای این بخش می تواند در سناریوهای مختلف، متفاوت باشد:
-
نمونه برای ترک منزل مشترک:
احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب (نام زوج) به موجب عقدنامه شماره (…) مورخ (…) تنظیمی در دفتر ازدواج شماره (…) شهرستان (…) همسر شرعی و قانونی خوانده محترم سرکار خانم (نام زوجه) می باشم. متأسفانه خوانده محترم از تاریخ (…) بدون هیچ گونه عذر شرعی و قانونی، منزل مشترک را ترک نموده و علی رغم تلاش های مکرر اینجانب از جمله ارسال اظهارنامه شماره (…) مورخ (…) و وساطت بستگان، حاضر به بازگشت به زندگی مشترک و ایفای وظایف همسری نگردیده است. اینجانب کلیه مقدمات و شرایط زندگی مشترک را از جمله تهیه مسکن مناسب و پرداخت نفقه (تا تاریخ…) فراهم نموده ام و هیچ گونه ضرر جانی، مالی یا حیثیتی متوجه خوانده در منزل مشترک نمی باشد. لذا با تقدیم این دادخواست، مستنداً به مواد قانونی مربوطه، تقاضای صدور حکم بر الزام خوانده به تمکین عام و خاص مورد استدعاست.
-
نمونه برای امتناع از ورود به منزل تعیین شده توسط زوج (در صورت تغییر منزل):
احتراماً به استحضار عالی می رساند اینجانب (نام زوج) و خوانده محترم (نام زوجه) همسر شرعی و قانونی یکدیگر می باشیم. نظر به اینکه اینجانب در راستای اداره امور خانواده و طبق قانون، مسکن جدیدی را به آدرس (…) تهیه نموده ام و شرایط زندگی در این منزل نیز کاملاً مناسب و در شأن خوانده می باشد، از خوانده محترم خواسته ام تا در این منزل سکونت نماید. اما متأسفانه خوانده از تاریخ (…) بدون هیچ دلیل موجهی از ورود به منزل تعیین شده امتناع ورزیده و از تمکین عام و خاص خودداری می نماید. اینجانب ضمن فراهم آوردن تمامی شرایط زندگی مشترک در منزل جدید، آمادگی خود را برای پذیرش خوانده اعلام می نمایم. لذا از دادگاه محترم تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر الزام خوانده به تمکین عام و خاص دارم.
-
نمونه برای ترک منزل مشترک:
نکته مهم در تنظیم شرح دادخواست، بیان واقعیت ها به صورت مستند و با زبان حقوقی مناسب است تا قاضی محترم بتواند به سهولت به اصل ماجرا پی ببرد.
آثار و تبعات حقوقی حکم الزام به تمکین
همانطور که پیشتر اشاره شد، حکم الزام به تمکین، یک حکم اعلامی است و به صورت فیزیکی قابل اجرا نیست. اما این بدان معنا نیست که این حکم فاقد اثر است. در واقع، صدور حکم قطعی تمکین به نفع زوج، می تواند تبعات حقوقی مهم و گاه تعیین کننده ای برای هر دو طرف داشته باشد که زندگی آینده آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
آثار حکم تمکین برای زوج
صدور حکم الزام به تمکین به نفع مرد، می تواند دست او را برای اقداماتی حقوقی باز کند و وضعیت او را در دعاوی بعدی تقویت نماید:
- معافیت از پرداخت نفقه: مهمترین و فوری ترین اثر حکم تمکین برای زوج، معافیت او از پرداخت نفقه زوجه است. از تاریخی که نشوز زوجه و عدم تمکین او (پس از ابلاغ اظهارنامه یا صدور حکم قطعی تمکین) در دادگاه به اثبات می رسد، زوجه دیگر مستحق دریافت نفقه نخواهد بود. این امر می تواند بار مالی قابل توجهی را از دوش زوج بردارد.
- امکان طرح دعوای اجازه ازدواج مجدد: در صورتی که زوجه علی رغم صدور حکم قطعی تمکین، همچنان از بازگشت به زندگی مشترک و تمکین امتناع ورزد، زوج می تواند با استناد به این حکم، از دادگاه اجازه ازدواج مجدد را تقاضا کند. این موضوع از جمله موارد مهمی است که به زوج حق می دهد بدون نیاز به رضایت همسر اول، مجدداً ازدواج کند.
- ابزاری برای دفاع در برابر اتهام ترک انفاق: اگر زوجه از زوج به دلیل ترک انفاق شکایت کیفری کند (که مجازات حبس تعزیری دارد)، زوج می تواند با ارائه حکم قطعی تمکین و اثبات نشوز زوجه، از خود دفاع کند و ثابت نماید که به دلیل عدم تمکین، تکلیفی به پرداخت نفقه نداشته و بنابراین مرتکب جرم ترک انفاق نشده است.
- تأثیر در تقاضای طلاق از سوی زوج: اگر زوج قصد طلاق داشته باشد، اثبات عدم تمکین زوجه می تواند در روند طلاق و حتی در برخی از حقوق مالی زوجه (مانند نصف دارایی) تأثیرگذار باشد، هرچند که در طلاق به درخواست مرد، نیازی به اثبات تقصیر زن نیست.
آثار حکم تمکین برای زوجه
برای زوجه، حکم الزام به تمکین و عدم رعایت آن، می تواند پیامدهای حقوقی منفی و گاه سنگینی به دنبال داشته باشد:
- محرومیت از حق نفقه: اصلی ترین پیامد، از دست دادن حق نفقه است. همانطور که بیان شد، با اثبات نشوز و عدم تمکین، زوجه از نفقه محروم می شود که می تواند مشکلات مالی جدی برای او ایجاد کند.
- تأثیر منفی بر شروط ضمن عقد: اگر در سند ازدواج، شروطی به نفع زوجه (مانند حق طلاق یا حق تعیین مسکن) قید شده باشد و عدم تمکین او بدون دلیل موجه باشد، این امر می تواند در اعتبار و امکان اعمال آن شروط تأثیر منفی بگذارد. برخی از شروط ضمن عقد، مشروط به عدم سوءرفتار زن و حسن معاشرت او هستند.
- کاهش سهم از اموال مشترک در صورت طلاق: در صورتی که طلاق به درخواست زوج و به دلیل نشوز زوجه اتفاق بیفتد، احتمالاً زن از برخی از حقوق مالی خود که مشروط به عدم تقصیر اوست (مانند تنصیف اموال به میزان نصف دارایی زوج در صورت طلاق به درخواست زوج بدون دلیل موجه) محروم خواهد شد.
- احتمال سلب حضانت از فرزندان در شرایط خاص: اگرچه عدم تمکین به تنهایی معمولاً دلیلی برای سلب حضانت نیست، اما در مواردی که عدم تمکین به معنای ترک کامل و بی دلیل زندگی مشترک و عدم رسیدگی به فرزندان باشد، و شرایطی ایجاد کند که مصلحت کودک به خطر بیفتد، ممکن است در تصمیم دادگاه در خصوص حضانت نیز تأثیرگذار باشد، هرچند این موضوع نادر است و حضانت در درجه اول بر پایه مصلحت کودک است.
دفاع زوجه در برابر دادخواست تمکین و موارد موجه عدم تمکین
زمانی که زوجه با دادخواست الزام به تمکین از سوی همسرش مواجه می شود، این بدان معنا نیست که راهی جز تمکین ندارد. حقوق ایران، موارد موجهی را برای عدم تمکین زوجه پیش بینی کرده است که زن می تواند با استناد به آن ها، از خود دفاع کند و از پیامدهای عدم تمکین مصون بماند. آشنایی با این دفاعیات، برای هر زنی که در چنین موقعیتی قرار می گیرد، حیاتی است.
موارد قانونی و موجه عدم تمکین (دفاعیات زوجه)
حقوقدانان و قانونگذار، شرایطی را در نظر گرفته اند که در آن، زوجه می تواند بدون اینکه ناشزه محسوب شود، از تمکین خودداری کند و همچنان مستحق دریافت نفقه باشد.
- حق حبس زوجه: یکی از مهم ترین و شناخته شده ترین حقوق زوجه، حق حبس است که در ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی به آن اشاره شده است. این حق به زوجه اجازه می دهد که اگر مهریه او حال (معجل) باشد (یعنی قرار باشد فورا پرداخت شود)، تا زمانی که تمام مهریه اش را دریافت نکرده است، از تمکین خاص و حتی عام خودداری کند. در این مدت، او همچنان مستحق دریافت نفقه خواهد بود و ناشزه محسوب نمی شود. این حق، ابزاری قدرتمند برای زوجه است تا بتواند مهریه خود را مطالبه کند. البته شرط اصلی برای اعمال این حق، عدم تمکین پیشین از سوی زوجه است؛ یعنی اگر زوجه قبلاً یک بار تمکین کرده باشد، دیگر نمی تواند از حق حبس استفاده کند.
- خوف ضرر جانی، مالی، حیثیتی یا شرافتی: ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی به صراحت بیان می دارد: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد، زن می تواند مسکن علی حده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، دادگاه حکم به بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور باشد نفقه بر عهده شوهر خواهد بود. این ماده، یکی از قوی ترین دفاعیات زوجه است. زوجه با اثبات خوف ضرر (که به معنای احتمال قوی و مظنه ضرر است، نه لزوماً وقوع قطعی آن) می تواند در منزلی جداگانه زندگی کند و همچنان نفقه خود را مطالبه نماید. اثبات این خوف ضرر نیازمند ارائه دلایل و مدارک محکمه پسند مانند گواهی پزشکی قانونی (در صورت کتک کاری)، گزارش نیروی انتظامی (در صورت شکایت یا نزاع)، شهادت شهود، یا سایر قراین و امارات است.
- عدم تهیه مسکن مستقل و مناسب توسط زوج: همانطور که زوج موظف به تهیه مسکن مناسب برای زندگی مشترک است، اگر ثابت شود که زوج توانایی یا تمایل به تهیه چنین مسکنی را ندارد، یا مسکن تهیه شده در شأن زوجه نیست، زن می تواند از تمکین خودداری کند. دادگاه در این صورت به زوج مهلت می دهد تا مسکن مناسب را تهیه کند و تا آن زمان، زوجه ناشزه محسوب نمی شود و نفقه به او تعلق می گیرد.
- مشروط بودن تمکین به رعایت شروط ضمن عقد: گاهی در سند ازدواج، شروطی به نفع زوجه گنجانده می شود، مانند حق تعیین مسکن توسط زوجه. در این صورت، اگر زوج منزلی را تعیین کند که مورد تأیید زوجه ای که حق تعیین مسکن دارد، نباشد، زوجه از تمکین در آن منزل معذور است و این عدم تمکین، نشوز محسوب نمی شود.
- بیماری های خاص یا دوران قاعدگی و احرام: در دوران بیماری های خاص که مانع از تمکین فیزیکی می شود، یا در ایام عادت ماهانه و احرام، زوجه شرعاً و قانوناً از تمکین معذور است و عدم تمکین او در این دوران، نشوز تلقی نمی گردد.
- عدم پرداخت نفقه معوقه (در برخی شرایط): اگرچه اصل بر این است که تمکین مقدم بر نفقه است، اما در مواردی که زوج به طور مکرر و طولانی مدت از پرداخت نفقه خودداری کرده و این امر باعث عسر و حرج زوجه شده باشد، ممکن است دادگاه عدم تمکین زوجه را موجه بداند، به خصوص اگر زوجه پیشتر برای مطالبه نفقه خود اقدام کرده باشد.
نحوه تنظیم لایحه دفاعیه برای زوجه
زمانی که زوجه با دادخواست تمکین مواجه می شود، تنظیم یک لایحه دفاعیه قوی و مستند، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. این لایحه، ابزاری است که زن می تواند از طریق آن، دلایل موجه خود را برای عدم تمکین به دادگاه ارائه دهد.
تنظیم لایحه دفاعیه باید با دقت و توسط فردی مطلع انجام شود. در این لایحه، زوجه (یا وکیل او) باید:
- شرح وقایع: ابتدا خلاصه ای از وضعیت زندگی مشترک و چگونگی بروز اختلاف ارائه شود.
- ذکر دلایل موجه عدم تمکین: به صراحت و با استناد به مواد قانونی، یکی یا چند مورد از دفاعیات پیشتر ذکر شده (مانند حق حبس، خوف ضرر، عدم فراهم آوردن مسکن مناسب و…) را مطرح کند.
- استناد به مدارک و شهود: هر دلیلی که مطرح می شود، باید با مدارک و مستندات کافی (مانند گواهی پزشکی قانونی، گزارش پلیس، شهادت شهود، تصاویر، پیامک ها، قرارداد اجاره مسکن جداگانه و…) پشتیبانی شود.
- تقاضا از دادگاه: در پایان لایحه، از دادگاه درخواست شود که با توجه به دلایل و مدارک ارائه شده، حکم بر بی حقی زوج در دعوای الزام به تمکین صادر و زوجه مستحق نفقه شناخته شود.
با توجه به پیچیدگی های حقوقی و ظرافت های اثباتی در این دعاوی، ضرورت مشورت و همکاری با یک وکیل متخصص خانواده برای تنظیم لایحه دفاعیه، انکارناپذیر است. وکیل با تجربه می تواند بهترین راهکار دفاعی را شناسایی کرده و به زوجه کمک کند تا حقوق خود را به بهترین شکل ممکن پیگیری کند.
نمونه لایحه دفاعیه زوجه در دادخواست تمکین
در این بخش، به جای ارائه یک لایحه کامل، به توصیف آنچه در یک لایحه دفاعیه زوجه می آید، می پردازیم تا شما با ساختار و محتوای آن آشنا شوید. یک لایحه دفاعیه مؤثر، باید به دقت تمام جزئیات مربوط به عدم تمکین موجه را منعکس کند.
لایحه دفاعیه زوجه در پاسخ به دادخواست تمکین زوج، معمولاً به شرح زیر تنظیم می شود:
- عنوان: ریاست محترم دادگاه خانواده (…)
- موضوع: لایحه دفاعیه در پرونده کلاسه (…) و شماره بایگانی شعبه (…) (دادخواست الزام به تمکین از سوی زوج)
- مشخصات وکلای زوجه / زوجه: نام، نام خانوادگی، شماره ملی، آدرس.
- احترام به دادگاه و شرح خلاصه پرونده: در ابتدا، با احترام به قاضی محترم، اشاره ای کوتاه به دادخواست زوج و خواسته او مبنی بر الزام به تمکین می شود.
-
دفاعیات اصلی: این بخش قلب لایحه است. اینجا زوجه باید به طور صریح و مستند، دلایل خود را برای عدم تمکین موجه ارائه دهد. به عنوان مثال:
- استناد به حق حبس: نظر به اینکه مهریه اینجانبه (نام زوجه) معجل و حال بوده و تا کنون تمام یا قسمتی از آن پرداخت نگردیده است، لذا اینجانبه با استناد به ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، تا زمان دریافت مهریه خود، از حق حبس استفاده می نمایم و عدم تمکین اینجانبه در این شرایط موجه است و ناشزه محسوب نمی شوم. مدارک واریز و عدم واریز مهریه و سند ازدواج ضمیمه می گردد.
- استناد به خوف ضرر: شایان ذکر است که ادامه زندگی در منزل مشترک با خواهان محترم، متضمن خوف ضرر جانی، مالی و حیثیتی برای اینجانبه می باشد. خواهان بارها اقدام به ضرب و شتم، فحاشی و تهدید اینجانبه نموده است که منجر به طرح شکایت کیفری به شماره (…) در شعبه (…) دادسرا و گواهی پزشکی قانونی به شماره (…) گردیده است. همچنین شهود محلی (با ارائه استشهادیه) نیز گواه بر وضعیت نامناسب و ناامن منزل مشترک می باشند. لذا اینجانبه به استناد ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی، ناچار به ترک منزل مشترک و سکونت در منزل جداگانه شده ام و عدم تمکین اینجانبه کاملاً موجه است.
- استناد به عدم فراهم آوردن مسکن مناسب: خواهان محترم از زمان عقد تا کنون، مسکن مستقل و متناسب با شأن اینجانبه را فراهم ننموده و منزل فعلی ایشان به دلیل (…) (ذکر دلیل مانند زندگی با خانواده همسر در یک خانه یا عدم استقلال لازم) مناسب زندگی مشترک نمی باشد. اینجانبه با استناد به وظیفه قانونی زوج مبنی بر تهیه مسکن مناسب، تا فراهم آوردن این شرایط، از تمکین معذور می باشم.
- پاسخ به ادعاهای زوج: در صورتی که زوج در دادخواست خود ادعاهایی کرده باشد، در این بخش به آنها پاسخ داده می شود و سعی در رد آن ها صورت می گیرد.
- درخواست نهایی: در پایان، با توجه به دفاعیات و مدارک ارائه شده، از دادگاه محترم تقاضای رد دادخواست زوج و صدور حکم بر بی حقی او در دعوای الزام به تمکین و استمرار حق نفقه برای زوجه، مورد استدعاست.
- دلایل و منضمات لایحه: لیستی از مدارکی که به لایحه پیوست شده است (مانند کپی مدارک شناسایی، گواهی پزشکی قانونی، استشهادیه، گزارش پلیس، تصویر شروط ضمن عقد).
قوانین و مقررات مرتبط (با توضیحات ساده و کاربردی)
برای درک کامل ابعاد حقوقی تمکین و نشوز، لازم است به برخی از مواد قانونی مرتبط در قانون مدنی و قانون حمایت خانواده ایران توجه کرد. این مواد، چارچوب قانونی روابط زوجین را در این زمینه مشخص می کنند.
مواد قانون مدنی
قانون مدنی ایران، به عنوان اصلی ترین منبع قوانین مربوط به خانواده، تعاریف و تکالیف مهمی را در زمینه تمکین و نفقه ارائه می دهد:
-
ماده ۱۱۰۳: زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند.
این ماده یک اصل کلی و اخلاقی را بیان می کند که اساس تمکین عام را تشکیل می دهد. حسن معاشرت یعنی برخورد نیکو، احترام متقابل و انجام وظایف عرفی و اخلاقی در زندگی مشترک.
-
ماده ۱۱۰۴: زوجین باید در تشیید مبانی خانواده و تربیت اولاد خود به یکدیگر معاضدت نمایند.
معاضدت به معنای یاری و کمک متقابل است. این ماده بر همکاری و همفکری زوجین در تقویت بنیان خانواده و تربیت فرزندان تأکید دارد و بخشی از تمکین عام محسوب می شود.
-
ماده ۱۱۰۵: در روابط زوجین ریاست خانواده از خصایص شوهراست.
این ماده، ریاست قانونی مرد بر خانواده را تصریح می کند. تمکین زوجه در واقع اطاعت از این ریاست در چارچوب قانون و عرف است و به معنای سلب کامل اختیارات زن نیست.
-
ماده ۱۱۰۶: در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است.
این ماده، تکلیف اصلی زوج در قبال زوجه را بیان می کند: پرداخت نفقه. البته این حق، همانطور که در ماده ۱۱۰۸ می آید، مشروط به تمکین زوجه است.
-
ماده ۱۱۰۸: هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.
این ماده هسته اصلی بحث نفقه و تمکین است. به روشنی بیان می کند که اگر زوجه بدون عذر موجه قانونی (مانع مشروع) از وظایف خود (تمکین) سر باز زند، حق دریافت نفقه را از دست می دهد و ناشزه محسوب می شود.
-
ماده ۱۱۱۴: زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.
این ماده، تکلیف زوجه به سکونت در منزل تعیین شده توسط زوج را بیان می کند. البته استثنای مهمی هم دارد: اگر حق تعیین مسکن در عقدنامه یا سند دیگری به زوجه داده شده باشد، او می تواند منزل خود را تعیین کند. این ماده، اساس دعوای الزام به تمکین عام را در خصوص ترک منزل تشکیل می دهد.
-
ماده ۱۱۱۵: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد، زن می تواند مسکن علی حده اختیار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، دادگاه حکم به بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور باشد نفقه بر عهده شوهر خواهد بود.
این ماده، یک حق بسیار مهم دفاعی برای زوجه است که قبلاً به تفصیل به آن اشاره شد. در صورت وجود خطر و اثبات آن، زوجه می تواند از زندگی در منزل مشترک خودداری کرده و همچنان نفقه دریافت کند.
قانون حمایت خانواده
قانون حمایت خانواده نیز در برخی موارد، تکالیف و حقوق زوجین را در ارتباط با نفقه و وظایف زناشویی تکمیل می کند:
-
ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده (مربوط به ترک انفاق):
این ماده به مجازات کیفری ترک انفاق از سوی زوج می پردازد: هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش محکوم می شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در صورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزایی یا اجرای مجازات موقوف می شود.
تبصره: امتناع از پرداخت نفقه زوجه ای که به موجب قانون مجاز به عدم تمکین است… مشمول مقررات این ماده است.
این ماده نشان می دهد که اگر زن تمکین داشته باشد و مرد نفقه ندهد، مجازات کیفری دارد. اما تبصره آن بسیار مهم است: اگر زن به دلایل موجه قانونی (مانند حق حبس یا خوف ضرر) تمکین نکند، باز هم مرد موظف به پرداخت نفقه است و اگر ندهد، باز هم مجازات می شود. این تبصره، اهمیت دفاعیات زوجه در دادخواست تمکین را دوچندان می کند.
اصطلاحات حقوقی کلیدی
آشنایی با واژگان زیر، در درک بهتر دعاوی تمکین به شما یاری می رساند:
- خواهان: شخصی که دعوا را در دادگاه اقامه می کند (در دادخواست تمکین، معمولاً زوج).
- خوانده: شخصی که دعوا علیه او اقامه می شود (در دادخواست تمکین، معمولاً زوجه).
- خواسته: آنچه از دادگاه مطالبه می شود (مانند الزام به تمکین).
- دلایل و منضمات: مدارک و مستنداتی که برای اثبات خواسته یا دفاع ارائه می شوند.
- لایحه: متنی مکتوب که طرفین دعوا (یا وکلایشان) برای توضیح مواضع حقوقی و دفاعیات خود به دادگاه تقدیم می کنند.
- اظهارنامه: یک اخطار یا اعلام رسمی که از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به طرف مقابل ارسال می شود و جنبه اثباتی دارد.
- دادخواست: فرم رسمی که برای شروع یک دعوای حقوقی و طرح خواسته به دادگاه ارائه می شود.
- رأی قطعی: حکمی که پس از طی مراحل اعتراض (واخواهی، تجدیدنظر، فرجام خواهی) نهایی شده و دیگر قابل تغییر نیست.
- نفقه معجل: مهریه ای که در زمان عقد یا به محض مطالبه، باید پرداخت شود.
- نفقه موجل: مهریه ای که پرداخت آن به زمان مشخصی موکول شده است (مانند هنگام فوت زوج یا طلاق).
نتیجه گیری
موضوع دادخواست تمکین از طرف زوجه، همانطور که در این نوشتار به تفصیل بررسی شد، یکی از مباحث پیچیده و گاه پرابهام در حقوق خانواده ایران است. در این مسیر، ابتدا به شفاف سازی این عبارت و روشن ساختن نقش واقعی زوجه در دعاوی تمکین پرداختیم. مشخص شد که اگرچه این نوع دادخواست معمولاً از سوی زوج مطرح می شود، اما زوجه نیز در مقام دفاع یا با اعلام آمادگی به تمکین، می تواند نقش محوری ایفا کند. سپس، تمامی ابعاد حقوقی و عملی دادخواست الزام به تمکین زوجه، از شرایط و مراحل طرح آن گرفته تا آثار و تبعات حقوقی صدور حکم برای هر دو طرف، مورد کاوش قرار گرفت. همچنین، به تفصیل به راهکارهای دفاعی زوجه و موارد موجه عدم تمکین پرداخته شد که شناخت آن ها می تواند نقشی حیاتی در حفظ حقوق زن ایفا کند.
پیچیدگی ها و حساسیت های پرونده های خانواده، به ویژه در دعاوی تمکین، بر کسی پوشیده نیست. تصمیمات گرفته شده در این دعاوی، تأثیری عمیق و بلندمدت بر زندگی افراد و بنیان خانواده دارد. لذا، با توجه به ضرورت حفظ حقوق و پیشگیری از آسیب های احتمالی، توصیه قاطع بر این است که هر دو طرف، چه زوج و چه زوجه، در مواجهه با چنین مسائلی، حتماً و پیش از هر اقدام حقوقی، با یک وکیل متخصص خانواده مشورت نمایند. تجربه نشان داده است که مشاوره حقوقی تخصصی می تواند راهگشای بسیاری از گره ها باشد و از درگیری های طولانی و فرسایشی جلوگیری کند و حتی زمینه را برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات فراهم آورد.