۹۵ درصد سرطان ها در ایران ناشی از عوامل محیطی و سبک زندگی

در آنا بخوانید؛

به گزارش آنا؛ سرطان یکی از مهم ترین مسائل بهداشتی در جهان و به ویژه در ایران است. با وجود پیشرفت های پزشکی در زمینه درمان این بیماری آمار ابتلا به سرطان همچنان در حال افزایش است و چالش های زیادی برای سیستم بهداشتی کشور به وجود آورده است.

در ایران شیوع سرطان به ویژه در سنین پایین تر از دیگر کشورهای جهان قابل توجه است. بر اساس آمارهای وزارت بهداشت سن ابتلا به سرطان در ایران به طور میانگین حدود ۱۰ سال پایین تر از سایر کشورها است. به طوری که بسیاری از بیماران ایرانی در سنین ۴۰ تا ۴۵ سالگی به بیماری های مختلف سرطانی مبتلا می شوند در حالی که این سن در کشورهای توسعه یافته معمولاً بالاتر است.

در حال حاضر سرطان یکی از پنج علت اصلی مرگ ومیر در ایران به شمار می رود. طبق برآوردهای سازمان جهانی بهداشت (WHO) و وزارت بهداشت ایران آمار ابتلا به سرطان در ایران طی دهه اخیر روند افزایشی قابل توجهی داشته است. به طور میانگین سالانه بیش از  ۱۰۰ هزار نفر در ایران به سرطان های مختلف مبتلا می شوند. این افزایش آمار همراه با روند روبه رشد مرگ ومیر ناشی از سرطان ها اهمیت توجه به پیشگیری تشخیص زودهنگام و بهبود روش های درمانی این بیماری را دوچندان می کند.

مجموعه این آمارها و تحولات نشان می دهند که سرطان به عنوان یک بحران بهداشتی نیازمند توجه فوری به عواملی چون شیوه زندگی رژیم غذایی و پیشگیری است. بررسی های اخیر نشان داده اند که در ایران بیش از ۹۰ درصد از موارد ابتلا به سرطان به عوامل محیطی و شیوه زندگی مرتبط هستند. تغییراتی که در سبک زندگی ایجاد می شود می تواند به طور قابل توجهی از میزان ابتلا به این بیماری بکاهد.

 آمار نگران کننده سرطان در ایران

بر اساس گزارش ها و آمارهای رسمی وزارت بهداشت ایران سرطان در حال حاضر دومین علت اصلی مرگ ومیر در کشور پس از بیماری های قلبی-عروقی است. آمارها نشان می دهند که در سال ۱۳۹۸ حدود ۱۰۵ هزار مورد جدید ابتلا به سرطان در ایران گزارش شده است. پیش بینی ها حاکی از آن است که این رقم تا سال ۱۴۰۴ به بیش از ۱۵۰ هزار نفر خواهد رسید. این افزایش به ویژه در مورد سرطان های شایع مانند سرطان پستان ریه و روده بزرگ نگران کننده است.

از سوی دیگر تحقیقات نشان می دهند که سن ابتلا به سرطان در ایران به طور میانگین ۱۰ سال پایین تر از کشورهای پیشرفته است. به طور دقیق تر در ایران بسیاری از افراد در سنین ۴۰ تا ۴۵ سالگی به سرطان های مختلف مبتلا می شوند در حالی که این سن در کشورهای غربی معمولاً از ۵۰ سال به بالا است. این تفاوت نشان دهنده ی تأثیرات عوامل محیطی ژنتیکی و سبک زندگی در ابتلا به سرطان است.

یکی از مسائلی که در ایران موجب نگرانی است افزایش میزان مصرف دخانیات به ویژه سیگار و قلیان است. طبق آمار رسمی مصرف دخانیات در ایران از ۱۴ درصد در سال ۱۳۹۰ به ۱۷ درصد در سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است. این افزایش مصرف دخانیات به ویژه در بین زنان نقش مهمی در افزایش آمار سرطان ها به ویژه سرطان های ریه و دهان دارد.

 ۹۴ درصد از ابتلا به سرطان ها در ایران ناشی از عوامل قابل پیشگیری است

محمداسماعیل اکبری رئیس مرکز تحقیقات سرطان ایران در سخنانی که در کنگره بین المللی جراحی سرطان ایران به اهمیت توجه به عوامل محیطی و پیشگیری از سرطان ها تأکید کرد و گفت: ۹۴ تا ۹۵ درصد از ابتلا به سرطان ها در ایران به عواملی مانند آلودگی هوا رژیم غذایی ناسالم مصرف مواد دخانی و کمبود تحرک بدنی مرتبط است. به گفته وی اگر این عوامل به خوبی کنترل شوند می توان شاهد کاهش چشمگیری در آمار ابتلا به سرطان ها بود.

وی همچنین در ادامه افزود:  در مواردی که سرطان به دلایل ژنتیکی ایجاد می شود مانند سرطان پستان و روده بزرگ غربالگری و تشخیص زودهنگام می تواند تأثیر زیادی در کاهش مرگ ومیر ناشی از این بیماری ها داشته باشد. در حال حاضر برای پیشگیری از این نوع سرطان ها لازم است افراد با سابقه خانوادگی تحت غربالگری های منظم قرار گیرند.  

اکبری همچنین به افزایش خطرات ناشی از دخانیات اشاره کرد و افزود که دخانیات به ویژه سیگار و قلیان در حدود ۲۰ درصد از ابتلا به سرطان ها نقش دارند. این افزایش مصرف دخانیات در ایران به ویژه در زنان امری نگران کننده است و باید برای مقابله با آن تلاش های بیشتری صورت گیرد.

چالش ها و پیشرفت ها در درمان سرطان

در کنار چالش های موجود در پیشگیری ایران در زمینه درمان سرطان نیز پیشرفت های قابل توجهی داشته است. ایران در زمینه درمان سرطان های پستان ریه و سایر سرطان ها در سال های اخیر به دستاوردهای خوبی رسیده است. برای مثال در درمان سرطان پستان ایران به یکی از کشورهای پیشرو در منطقه تبدیل شده است و روش های درمانی جدید و موفقی را در این زمینه به کار گرفته است.

با این حال اکبری به این نکته اشاره کرد که برای بهبود وضعیت درمان سرطان در کشور نیاز به مشارکت بیشتر نهادهای دولتی غیردولتی و خیرین است. این مشارکت ها می توانند به تأمین منابع مالی برای درمان های پیشرفته و ایجاد مراکز تخصصی برای تشخیص و درمان سرطان کمک کنند.

 ضرورت اقدامات فوری برای کاهش مرگ ومیر ناشی از سرطان در ایران

با توجه به آمار و داده های موجود نیاز به برنامه ریزی های دقیق و اقداماتی فوری در زمینه پیشگیری تشخیص زودهنگام و درمان سرطان در ایران احساس می شود. اصلاح سبک زندگی کاهش مصرف دخانیات توجه به تغذیه سالم و افزایش آگاهی عمومی از مهم ترین راهکارهایی است که می تواند به کاهش ابتلا به سرطان در کشور کمک کند. در کنار این اقدامات توجه به غربالگری منظم و تشخیص زودهنگام در افرادی که در معرض خطر هستند می تواند نقش بسزایی در کاهش مرگ ومیر ناشی از این بیماری ایفا کند. همچنین همکاری های بیشتر بین دولت سازمان های غیردولتی و خیرین در تأمین منابع درمانی و پژوهشی می تواند به پیشرفت های بیشتری در این زمینه منجر شود.