قدسیه حکیم‌زاده کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به ۱۷ می روز جهانی فشار خون، در مورد چگونگی مدیریت استرس و فشار خون اظهار کرد: سازمان بهداشت جهانی، فشار خون را مهمترین علل اصلی ناتوانی مزمن دنیا می‌داند که سیری مزمن و پیش‌رونده دارد. این بیماری، مهمترین مساله سلامت عمومی در کشورهای جهان و سومین علت مرگ انسان‌ها در سراسر دنیا است.
وی افزود: تعداد قابل ملاحظه‌ای از مبتلایان به پرفشاری خون، در نتیجه عوارض حاصل از بیماری جان خود را از دست می‌دهند. در واقع فشار خون یکی از بی‌علامت‌ترین عوامل خطرساز است که به عنوان یک عامل زمینه‌ساز یا به عنوان یک بیماری مستقل، همواره مورد توجه متخصصان بوده است.
افسردگی و اضطراب، عوامل خطرساز پرفشاری خون
این دکترای روانشناسی بالینی گفت: پژوهش‌های مختلفی، عوامل روان‌شناختی مانند افسردگی و اضطراب را از عوامل خطرساز پرفشاری خون معرفی کرده‌اند. از طرف دیگر، اضطراب با فعال شدن دستگاه عصبی سمپاتیک که می‌تواند موجب افزایش فشارخون و همچنین تصلب شرایین شود، ارتباط دارد.
وی افزود: علاوه بر آن، افسردگی اغلب با افزایش هورمون‌های استروییدی همراه است و این هورمون‌ها موجب افزایش فشارخون و آسیب دیدن شرایین می‌شوند.
فشارخون چگونه درمان می‌شود؟
حکیم‌زاده بیان کرد: عمده‌ترین راه درمان فشار خون، دارو است اما با گذشت زمان، بروز عوارض جانبی نامطلوب این داروها و همچنین رشد رویکردهای رفتاری از سوی دیگر، موجب شد بسیاری از پژوهشگران برای درمان اساسی فشار خون در جستجوی درمان‌های غیردارویی باشند.
وی افزود: مداخلات غیردارویی در کنار درمان‌های پزشکی، به ویژه در مورد افرادی که علائم و نشانه‌هایشان بر اثر عوامل هیجانی و روان‌شناختی شروع یا تشدید می‌شوند، مؤثر واقع می‌شوند.
درمان روان‌شناختی فشار خون
کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان گفت: طیف وسیعی از درمان‌های روان‌شناختی مانند مدیریت استرس، کنترل خشم، بازسازی شناختی، درمان‌های شناختی رفتاری و پسخوراند زیستی، در بهبود سلامت روان و کنترل فشار خون بیماران موثر هستند.
وی بیان کرد: یکی از درمان‌های روان‌شناختی، درمان شناختی – رفتاری مدیریت استرس است. این درمان، به مجموعه‌ای از درمان‌های مدیریت استرس گفته می‌شود که بر رویکرد شناختی رفتاری متمرکز است. این برنامه به شیوه شناختی – رفتاری شامل انواع گوناگون آرمیدگی، بازسازی شناختی، آموزش اثربخشی مقابله‌ای، مدیریت خشم و آموزش ابراز وجود گفته می‌شود.
حکیم‌زاده گفت: درمان شناختی – رفتاری مدیریت استرس در درمان اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی اثربخش بوده است.
وی بیان کرد: مدیریت استرس، توانایی افراد را برای کاهش استرس و سازگاری مناسب با موقعیت‌های استرس‌آور افزایش می‌دهد.
اثر مدیریت استرس در کنترل فشار خون
این دکترای روانشناسی بالینی گفت: مطالعات متعدد نشان داده‌اند مدیریت استرس، آرامش‌آموزی عضلانی و شناختی و تنش‌زدایی عضلانی بر کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک، کاهش تنیدگی ناشی از بیماری و کاهش مشکلات هیجانی و بهبود خلق و بهبود کیفیت زندگی اثربخش بوده است.
وی افزود: با توجه با اینکه آموزش مدیرت استرس به شیوه‌شناختی – رفتاری، یک رویکرد چندوجهی است، در آن فنونی مانند آرامش‌آموزی، تنفس دیافرگرامی، مراقبه، شناسایی افکار خودکار منفی و تحریف‌های شناختی و بازسازی آن‌ها با جایگزین کردن افکار منطقی، آموزش مقابله کارآمد، مدیریت خشم و ابراز وجود، به افراد آموزش داده می‌شود.
حکیم‌زاده بیان کرد: در جلسات درمانی مدیریت استرس به شیوه شناختی – رفتاری استرس‌زاها و پاسخ‌های استرس، تاثیر استرس، میزان آگاهی افراد از از نشانه‌های جسمی استرس، ارتباط افکار و هیجان‌ها، شناسایی افکار منفی و تحریف‌های شناختی و رفتارها، تعریف مقابله و انواع مقابله‌های کارآمد و ناکارآمد مورد بحث قرار می‌گیرد.
وی عنوان کرد: تمرین‌های آرمیدگی عضلانی تدریجی، تنفس دیافراگمی همراه با تصویرسازی، تمرین قدرت فکر، تمرین تفاوت بین خودگفت‌وگویی منطقی و غیر منطقی، تمرین جایگزینی افکار منطقی، خودالقایی، مراقبه نور خورشید، گام‌های مقابله موثر، تمرین مقابله کارآمد، تکنیک نرم کردن استرس‌زاهای طاقت‌فرسا، از مهارت‌های مدیریت استرس برای کاهش فشارخون مبتلایان به پرفشاری خون هستند.
کارشناس مسئول سلامت روان مرکز بهداشت خوزستان گفت: مراقبه شمارش تنفس، حل مساله، برنامه مدیریت استرس شخصی، اندازه‌گیری فشارخون به طور مستمر، از دیگر مهارت‌های مدیریت استرس برای کاهش فشار خون هستند.