پیش از بررسی علت و نحوه ی درمان جوش های پریودی، بهتر است در ابتدا کمی بیشتر با این زائده های پوستی آشنا شویم. در وحله ی اول باید بدانیم که چگونه می توان یک جوش هورمونی معمولی را از یک جوش پریودی متمایز کرد.ساده ترین راه برای بررسی این موضوع در این نکته خلاصه می شود که باید زمان بندی را بررسی کنید. جوش های مربوط به پریود معمولا در طول هفته ی منتهی به دوران قاعدگی یا در طول قاعدگی شما ظاهر می شوند؛ بعلاوه هنگامی که دوره ی قاعدگی به پایان خود نزدیک شده یا به انتها می رسد، جوش های پریودی معمولا رو به بهبود می روند.
به یاد داشته باشید که اگر از قبل، روی سطح پوست خود جوش یا آکنه دارید و بدن شما نیز مستعد جوش های پریودی می باشد، ممکن است حس کنید که در این مدت جوش های بیشتری روی پوستتان ظاهر می شوند. جهت رفع جوش صورت می توانید به کلینیک پوست و مو ما مراجعه کنید.
اما این نکته را نیز به خاطر بسپارید که انواع مختلفی از جوش ها و زائده های پوستی مشابه آن، وجود دارد. دانستن تفاوت بین آن ها به شما کمک می کند تا بتوانید بهترین درمان را برای این جوش ها انتخاب کنید.
در ادامه با اصلی ترین زائده های پوستی که مشابه جوش های پریودی هستند، آشنا می شویم:
- جوش های سر سیاه : وقتی یک از منافذ پوستی که در اکثر مواقع مسدود است به هر دلیلی باز می ماند، جوش به سمت سطح پوست شما بالا می آید و سیاه به نظر می رسد.
- جوش های سر سفید : این جوش ها در زیر سطح پوست شما باقی می مانند. جوش های سر سفید تا زمانی که منافذ پوست شما مسدود باشند زیر لایه ی سطحی پوست خواهند ماند و همین امر باعث می شوند قسمت بالای آن سفید به نظر برسد.
- سفتدانه یا پاپول (Papule) : این زائده ها یک نوع آکنه ی التهابی هستند. پاپول ها جوش های کوچکی هستند که ظاهری مشابه برجستگی های صورتی رنگ دارند و معمولا به زیبایی و سلامتی پوست شما صدمه می زنند.
- چرک دانه یا پوسچول (Pustule) : یکی دیگر از انواع جوش های التهابی که معمولا قسمت پایینی این زائده ها قرمز و قسمت بالایی آن سفید یا زرد است. پوسچول ها پر از چرک می شوند.
- گِرِهَک یا ندول (Nodule) : این زائده ها در عمق پوست ایجاد می شوند و معمولاً بزرگ، سفت و دردناک هستند.
- کیست : این زائده یک نوع لک عمیق و پر از چرک است. کیست ها دردناک هستند و گاها می توانند روی پوست زخم ایجاد کنند.
علائم جوش پریودی
علائم و ویژگی های جوش پریودی که در دوران قاعدگی ظاهر می شوند، در مقایسه با جوش های معمولی کمی متفاوت است. جوش های ناشی از قاعدگی معمولاً در نیمه تحتانی صورت فرد که شامل چانه، گونه ها، خط فک و گردن می شود، مشاهده می گردند.
این جوش ها معمولاً شامل برآمدگی های قرمز، ملتهب و برجسته (مشابه پاپول) هستند که به ندرت به صورت Pustule (پاپول های چرکی) در می آیند. جوش پریودی از لحاظ زیبایی پوست صورت می تواند بسیار آسیب زننده و ناراحت کننده باشد، اما سعی کنید در برابر فشردن آنها مقاومت کنید. هرگونه تحریک کردن و دستکاری کردن جوش ها می تواند آن ها را بدتر کند و مدت زمان ترمیم و محو شدن آن ها را طولانی تر کند.
علت جوش پریودی
چرخه ی قاعدگی به طور متوسط حدود ۲۸ روز طول می کشد و سطح هورمون های بدن در طول این چرخه به طور مداوم در حال نوسان است. در نیمه ی اول چرخه ی قاعدگی، سطح استروژن افزایش می یابد. در نیمه دوم چرخه، سطح پروژسترون افزایش می یابد. با نزدیک شدن به دوره ی قاعدگی، سطح هر دوی این هورمون ها کاهش می یابد.
در همین حال، سطح تستوسترون شما تقریباً ثابت است. این بدان معناست که قبل و در طول دوره ی قاعدگی، فعالیت هورمون تستوسترون شما نسبتاً بیشتر از هورمون های استروژن و پروژسترون است.
علاوه بر تمام این موارد، قبل و در طول دوره ی قاعدگی وجود سطح بالایی از تستوسترون در بدن، می تواند غدد چربی را بیشتر تحریک کند و باعث ترشح سبوم بیشتری شود. تاثیر این افزایش سبوم در بدن افراد مختلف متفاوت است.
برای برخی از افراد، می تواند در سطح پوست درخششی بی ضرر ایجاد کند؛ اما برای برخی دیگر موجب ایجاد آکنه ی پیش از قاعدگی می شود. چرا که منافذ پوست، گاهی به وسیله ی خاک و سلول های مرده ی بدن مسدود می شوند.
ضایعات جوش (برآمدگی های حساس زیر پوست و یا لکه های سفید یا زرد رنگ) اغلب قبل از شروع قاعدگی و عمدتا در نواحی وابسته به غدد ترشح هورمون مانند گونه ها، محدوده ی یک سوم پایینی صورت و به ندرت گردن، روی سینه و پشت کمر ظاهر می شود.
در این مناطق آنزیم ها، تستوسترون آزاد را به آندروژن قوی تری به نام دی هیدروتستوسترون تبدیل می کنند. در نتیجه، غدد چربی فعال تر می شوند و سبوم می تواند فولیکول های مو را مسدود کرده و منجر به جوش پریودی شود.
آکنه ی کیستیک در دوران قاعدگی
آکنه ی کیستیک گونه ی شدیدی از آکنه هاست که مستقیما صورت، قفسه سینه و کمر را درگیر می کند. این بیماری با توده های ملتهب متعددی در زیر پوست و به شکل ندول، کیست و گاهی زخم ظاهر می شود.
آکنه بیشتر در سنین نوجوانی و جوانی شایع است. با این حال، تشکیل این زائده ی پوستی گاهی تا بزرگسالی ادامه می یابد و بعضا می تواند شدید باشد. بر اساس مطالعات اخیر، آکنه ی پیش از قاعدگی بزرگسالان در ۴۴ درصد از زنان مشاهده می شود.
آکنه ی کیستیک می تواند در نتیجه ی چرخه ی قاعدگی و همچنین در سایر رویداد های زندگی مانند بارداری و یائسگی، به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد شود.
درمان این زائده ی پوستی می تواند چالش برانگیز باشد و ممکن است به ترکیبی از دارو ها نیاز داشته باشد. در همین راستا، به خاطر داشته باشید که درمان موضعی معمولاً بی اثر است.
افراد مبتلا به آکنه ی کیستیک اغلب به روش های درمانی همانند موارد زیر احتیاج پیدا خواهند کرد.
- آنتی بیوتیک های خوراکی
- استروئیدهای داخل بینی
- استروئیدهای سیستمیک
- درمان هورمونی
ایزوترتینوئین با هدف قرار دادن تمام منابع حیاتی آکنه ی کیستیک عمل می کند و باکتری های عامل تشکیل این آکنه را از بین می برد. همزمان منافذ پوست را مسدود می کند و چربی اضافی و التهاب را نیز کاهش می دهد.
دوره ی درمان با این داروی تجویزی، معمولاً چهار تا پنج ماه به طول می انجامد و می تواند عوارض جانبی جدی، به ویژه برای بانوان به همراه داشته باشد.
برای مصرف ایزوترتینوئین، لازم است قبل و در حین مصرف دارو، تست های بارداری انجام شود و حداقل از یک روش پیشگیری، برای جلوگیری از بارداری استفاده شود. مطالعات تکمیلی نشان داده است که این دارو تراتوژنیک است؛ به این معنی که می تواند باعث ناهنجاری های رشدی (نقایص مادرزادی) در کودکان شود.
نحوه ی کنترل و درمان جوش پریودی
برخی از تغییرات موثر در شیوه ی زندگی وجود دارد، که می توانید با رعایت این موارد در مسیر کنترل و درمان جوش پریودی اقدامات موثری انجام دهید.
۱- رعایت بهداشت پوست
باکتری های روی صورت شما می توانند جوش پریودی را تشدید کنند. در نتیجه تمیز نگه داشتن پوست می تواند از جوش پریودی جلوگیری کند. از دست زدن زیاد به صورت خودداری کنید؛ چرا که دستان شما می تواند باکتری و کثیفی روی پوست شما باقی بگذارد. تلفن شما این قابلیت را دارد که تعداد زیادی باکتری را حمل کند. بنابراین تمیز کردن مکرر آن می تواند از جوش پریودی جلوگیری کند.
وقتی در باشگاه بدنسازی تمرین می کنید، مراقب سطوح مشترکی باشید که دیگران ممکن است پیشتر آن را لمس کرده باشند. برای پوشاندن تشک، صندلی و دستگیره ها می توانید از حوله استفاده کنید.
۲- حفظ وزن متعادل
هورمونی به نام گلوبولین که وظیفه ی اتصال هورمون های جنسی را بر عهده دارد (SHBG) به مبارزه با جوش پریودی کمک می کند. این پروتئین مانند یک اسفنج عمل می کند تا تستوسترون را در جریان خون شما جذب کند. داشتن مقدار مناسبی از SHBG به این معنی است که قبل از شروع دوران قاعدگی تستوسترون کمتری برای ایجاد آکنه در دسترس بدن است.
دریافت ویتامین ها و مواد معدنی کافی می تواند به بهبود جوش پریودی شما کمک کند. به خاطر داشته باشید که ویتامین ها و مواد معدنی می توانند مستقیما به حفظ سلامت پوست کمک کنند؛ اما به عنوان درمان اولیه برای جوش پریودی، چندان مفید نیستند.
مواد و عناصر زیر از مهمترین ریزمغذی های مناسب برای پوست های مستعد آکنه هستند:
- روی : شواهد علمی و مطالعاتی زیادی تأثیر بالای روی بر جوش پریودی را نشان می دهد. افراد گیاه خوار به احتمال زیاد دچار کمبود روی می شوند.
- ویتامین D : این ماده در صورت قرار گرفتن بدن در معرض نور خورشید توسط پوست شما سنتز می شود.
- ویتامین A و E : کمبود این ویتامین ها، که آنتی اکسیدان نیز هستند، ممکن است آکنه را شدیدتر کند.
- ویتامین C : این ویتامین دارای خواص ضد التهابی است و کمبود آن ممکن است منجر به تشکیل ضایعات التهابی نظیر جوش پریودی شود.