غزال زیاری: سه ثانیه اول پس از انفجار بمب اتمی بر فراز هیروشیمای ژاپن دمای هوا به ۳۸۷۰ درجه سانتی گراد رسید. برای آنکه شدت این دما را درک کنید کافی است بدانید که دمای گدازه هایی که از فوران آتش فشانی بیرون می آید حدود ۱۳۱۵ درجه سانتی گراد است و فضاپیمایی که وارد مدار زمین می شود با دمایی در حدود ۲۲۰۰ درجه سانتی گراد مواجه می شود. سطح خورشید هم در دمای ۳۳۱۵ درجه سانتی گراد خنک می شود.
درنتیجه هرکسی که در شعاع این انفجار بود فوراً جانش را از دست داد؛ ساختمان ها ذوب شدند و بیشتر شهر در طوفانی از آتش به خاکستر تبدیل شد. بااین حال این انفجار سهمگین برای شش درخت ژینگویی (Ginkgo biloba) که فقط ۱.۶ کیلومتر دورتر از مرکز انفجار واقع شده بودند فقط یک رویداد دیگر بود که بر آن غلبه کردند.
برگ های این درختان که در اثر انفجار از تنه جداشده و سوخته بودند در عرض چند ماه دوباره رشد کردند و این چالش سخت را پشت سر گذاشتند؛ این تنها یک بخش از حماسه حیرت انگیز درخت ژینگو است؛ گونه ای که نه تنها از ویرانی های هسته ای جان سالم به دربرد؛ بلکه عصر یخبندان انقراض های دسته جمعی و دوره های تحولات محیطی را نیز پشت سر گذاشته است.
فسیلی که منقرض نشد
این درختان باستانی چیزی فراتر از درختانی ساده هستند و در حکم یادگارهایی زنده و نمادی از انعطاف پذیری تکامل و بقا به شمار می روند.
معمولاً درخت ژینگو “فسیل زنده” نامیده می شود و دلیل آن هم مشخص است؛ اصل و نسب این درخت به بیش از ۲۹۰ میلیون سال قبل و به دوره پرمین بازمی گردد؛ دوره ای قبل از دایناسورها.
درختان ژینگو با برگ هایی بادبزنی شکل و متمایز و با ساختاری مقاوم تقریباً هزاران سال بدون تغییر باقی مانده اند. در فسیل های دوره ژوراسیک برگ هایی مشاهده می شود که تقریباً شبیه برگ های ژینگوهای مدرن هستند و این نشان دهنده ثبات تکاملی این گونه گیاهی است. در طول میلیون ها سال ژینگوها در سراسر لوراسیا (ابرقاره شمالی) رشد می کردند تا اینکه رویداد انقراض کرتاسه-پالئوژن دایناسورها و بسیاری از گیاهان و جانوران اطراف آن ها از بین برد.
در آن زمان بسیاری از گونه ها در برابر این انقراض دسته جمعی تسلیم شدند ولی ژینگوها پایدار ماندند؛ هرچند که سلطه آن ها در هزاره های بعدی با ظهور و تنوع گیاهان گل دار کاهش یافت و رقابت شدیدی میان آن ها و دیگر گیاهان برای منابع و فضا درگرفت. در پایان دوره پلیستوسن جمعیت ژینگوهای وحشی کاهش یافت و تنها در بخش های پراکنده ای از چین به حیات ادامه دادند؛ این درخت زیبا حتی در آستانه انقراض هم قرار گرفت اما به لطف ترکیبی از انعطاف پذیری طبیعی و متحدی فوق العاده به نام بشر توانستند به حیاتشان ادامه دهند.
کمک انسان ها به زنده ماندن ژینگوها
خیلی از ژینگوهایی که امروز زنده اند فراتر از درختانی نجات یافته اند؛ آن ها واقعاً قدیمی هستند. در کوه های ژون نان چین درخت ژینگوی ۱۴۰۰ ساله ای در نزدیکی معبد بودایی Gu Guanyin دیده می شود. این درخت در طول عمرش تعدادی از سرنوشت سازترین رویدادهای تاریخ بشر را تجربه کرده: ظهور و سقوط سلسله تانگ ایجاد مسیرهای تجاری جاده ابریشم و تحولات جهانی انقلاب صنعتی.
تا پیش ازاین تصور می شد که ژینگوها در اوایل قرن بیستم در طبیعت منقرض شده بودند اما نهایتاً جمعیت های کوچکی از این درختان در مناطق دورافتاده چین دوباره کشف شد. حالا محققان بر این باورند که راهبان بودایی که این درختان را به دلیل زیبایی انعطاف پذیری و خواص دارویی محترم می دانستند این درختان را حفظ و پرورش داده اند. این یک اتفاق عجیب است؛ چراکه در دورانی که انسان ها اغلب مسئول تخریب محیط زیست هستند ما نقشی اساسی در نجات درختی داشتیم که میلیون ها سال قبل از ما قدمت داشته.
امروزه درختان ژینگو در خیابان ها پارک ها و فضاهای سبز شهرهای مختلف دنیا به چشم می خورند و به دلیل انعطاف پذیری بالا و مقاومتشان در برابر آلودگی آفات و آب وهوای سخت یکی از گونه های جذاب شهری به شمار می روند.
هدیه ای ژنتیکی
ژینگوها برخلاف بسیاری از موجودات نشانه واضحی از پیری را نشان نمی دهند. براساس مطالعه ای که در ژانویه ۲۰۲۰ منتشر شد حتی درختان ژینگوی ۶۰۰ ساله هم مثل همتایان جوانشان سرزندگی و پاسخ ایمنی مشابهی دارند.
این درختان در سطح سلولی در طول عمرشان به تولید آنتی اکسیدان ها و ترکیبات ضد میکروبی ادامه می دهند و بدین ترتیب خود را از بیماری و عفونت دور می کنند. کامبیوم (لایه ای از سلول های بنیادی در تنه) فعال و قوی باقی می ماند و امکان رشد مداوم را فراهم می کند.
برخی از مطالعات حاکی از آن است که حتی ژینگوهای مسن تر ممکن است سریع تر از ژینگوهای جوان تر رشد کنند که دلیل آن احتمالاً افزایش قطر درخت و توانایی ذخیره و انتقال مؤثر مواد مغذی است؛ این توانایی در حفظ عملکردهای متابولیک و یکپارچگی ساختاری در طول سال ها حیرت انگیز است. به علاوه ژینگوها سازگاری بالایی دارند؛ آن ها می توانند خود را از آسیب (ناشی از بلایای طبیعی و چه اتفاقی مثل انفجار هسته ای هیروشیما) احیا کنند. سیستم ریشه عمیق ژینگو آن ها را محکم به خاک می چسباند و به آن ها اجازه می دهد تا حتی در شرایط سخت به آب و مواد مغذی دسترسی داشته باشند. این انعطاف پذیری با ضخیم تر شدن پوسته افزایش می یابد و سدی طبیعی در برابر آفات بیماری ها و عوامل محیطی افراطی ایجاد می کند.
لازم به ذکر است که ترکیب ژنتیکی ژینگو نقش مهمی در طول عمرش ایفا می کند. طبق مطالعات انجام شده ژن های مرتبط با مقاومت پاتوژن و پاسخ به استرس حتی در نمونه های باستانی بسیار فعال باقی مانده اند. این تولید مداوم ترکیبات محافظ شبیه به سیستم ایمنی است که دچار تزلزل نمی شود و به همین دلیل است که این درختان در گذر مقاومت فوق العاده ای دارند.
منبع: forbes
۲۲۷۲۲۷