۱۵ دی در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری آنا تاریخ علم مملو از رویداد های مهمی است که نوآوری ها کشف ها و حتی زادروز ها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم وقایع مهم مصادف با امروز 15 دی برابر با 4 ژانویه را ورق می زنیم.

***

فرهنگستان علوم

۱۵ دی ۱۳۶۶ خورشیدی  میلادی در صدو سی وپنجمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی به استناد بند چهارِ قانون اهداف و وظایف آن شورا تاسیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسید. در ابتدا ۱۵ استاد برجسته رشته های مختلف کشور به عنوان اعضای پیوسته اولیه فرهنگستان علوم برگزیده شدند و این فرهنگستان فعالیتش را در ۱۳۶۹ رسما  آغاز کرد. فرهنگستان علوم یکی از چهار فرهنگستان جمهوری اسلامی ایران است. سه فرهنگستان دیگر عبارت اند از: فرهنگستان علوم پزشکی ایران فرهنگستان هنر و فرهنگستان زبان و ادب فارسی.

ماهواره روسی اسپوتنیک ۱

۴ ژانویه ۱۹۵۸ میلادی برابر با 15 دی ۱۳۳۶ خورشیدی ماهواره روسی اسپوتنیک ۱ اولین وسیله ساخته دست بشر که به دور زمین چرخید پس از ۹۲ روز گردش در فضا به دلیل نیروی مقاومت شاره به جو سقوط کرد و متلاشی شد. اسپوتنیک (به معنی «همسفر») از قزاقستان به فضا پرتاب شد. این فضاپیما هر ۹۵ دقیقه با حداکثر سرعت ۸ کیلومتر بر ثانیه و در ارتفاع ۵۰۰ مایلی دور زمین می چرخید. این ماهواره پس از هزارو۴۴۰ دور چرخیدن دور زمین و پیمودن حدود ۷۰میلیون کیلومتر سقوط کرد.

قطار مترو بدون راهبر

۴ ژانویه ۱۹۶۲ میلادی برابر با 15 دی ۱۳۴۰ خورشیدی اولین قطار مترو کاملاً خودکار بخش خدمات تجاری دارای مسافر در شهر نیویورک آغاز به کار کرد. این قطار طی یک دوره آزمایشی ۶ ماهه به عنوان یک وسیله حمل ونقل عمومی ۲هزارو۶۰۰  فوتی بین ایستگاه های میدان تایمز و گراند سنترال فعالیت کرد. این قطار بدون راهبر روز بعد به مدت سه ساعت در ساعات شلوغی صبح و عصر خدمت کرد و با حداکثر سرعت ۳۰ متر بر ساعت یک سفر رفت و برگشت این قطار با احتساب زمان انتظار در ایستگاه حدود ۴.۵ دقیقه طول می کشید. این قطار خودکار تا ۲۱ آوریل ۱۹۶۴ باوجود اعتراض های راهبرهای مترو در خدمت باقی ماند و در این تاریخ در آتش سوزی بزرگی که در نزدیکی یک ایستگاه رخ داد طعمه حریق شد و از بین رفت.

مریخ نورد روح

۴ ژانویه ۲۰۰۴ میلادی برابر با 15 دی ۱۳۸۲ خورشیدی مریخ نورد روح (Spirit) بر سطح مریخ فرود آمد. این فرود درست سه هفته پیش از فرود مریخ نورد دوقلویش که فرصت (Opportunity) نام داشت انجام شد. روح از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰ فعال بود. این مریخ نورد رباتیک در اواخر سال ۲۰۰۹ در یک «تله شن» با زاویه ای گیر کرد که مانع از شارژ مجدد باتری های خورشیدی اش می شد. آخرین ارتباط روح با زمین در ۲۲ مارس ۲۰۱۰ رخ داد.

مبدع آزمایش فکری «گربه شرودینگر»

۴ ژانویه ۱۹۶۱ میلادی برابر با 15 دی ۱۳۳۹ خورشیدی اروین شرودینگر فیزیکدان اتریشی که با گربه شرودینگر شهرت دارد درگذشت. شرودینگر یکی از دانشمندانی بود که در پیشنهاد و گسترش نظریه موج نقش اساسی ایفا کرد. از مکانیک موجِ او نتایجی مهمی در مکانیک کوانتومی پدیدار شد. شرودینگر و پل دیراک فیزیک دان انگلیسی برای پیشنهاد معادله موج به طور مشترک برنده نوبل فیزیک سال ۱۹۳۳ شدند. شرودینگر و آلبرت اینشتین در سال ۱۹۳۵آزمایش گربه شرودینگر را به عنوان پارادکسی مطرح کردند که بیان می کند اگر قوانین مکانیک کوانتومی بر اشیای عادی و روزمره اعمال شود چه رخ می دهد.