خرید و فروش طلا چه به قصد سرمایه‌گذاری در طلا و چه برای استفاده زینتی نیازمند آگاهی از نکات کلیدی است. با شناخت انواع طلا سکه‌ها عیارها هزینه‌های جانبی مانند اجرت ساخت و مالیات و همچنین روش‌های مطمئن معامله می‌توانید خریدی هوشمندانه و پرسود داشته باشید و از سرمایه خود محافظت کنید.
طلا پناه یکی از گزینه‌های مطمئن برای سرمایه‌گذاری است و اگر قصد خرید طلای آب شده در کرمان را دارید بهتر است از مراکز معتبر و شناخته‌شده اقدام کنید.
طلا به عنوان یک دارایی ارزشمند همواره در طول تاریخ نقش مهمی در اقتصاد و زندگی افراد ایفا کرده است. این فلز گرانبها نه تنها زیبایی خیره‌کننده‌ای دارد و در ساخت زیورآلات به کار می‌رود بلکه به عنوان یک پناهگاه امن در زمان‌های عدم قطعیت اقتصادی و تورم شناخته می‌شود. تصمیم‌گیری برای ورود به بازار طلا چه خرید فیزیکی آن و چه سرمایه‌گذاری از طریق ابزارهای مالی مرتبط یک گام مهم است که با دانش و اطلاعات کافی می‌تواند به نتایج بسیار مطلوبی منجر شود. این راهنمای جامع به شما کمک می‌کند تا با مراحل و جزئیات خرید و فروش طلا آشنا شوید و با اطمینان بیشتری در این بازار فعالیت کنید.
مزایای سرمایه گذاری در بازار سکه و طلا
سرمایه‌گذاری در بازار طلا و سکه به دلایل متعددی مورد توجه قرار می‌گیرد. یکی از اصلی‌ترین مزایای این سرمایه‌گذاری نقش طلا به عنوان یک دارایی امن در برابر تورم و نوسانات اقتصادی است. در شرایطی که ارزش پول ملی کاهش می‌یابد قیمت طلا معمولاً افزایش پیدا می‌کند و به این ترتیب قدرت خرید سرمایه‌گذار حفظ می‌شود. این ویژگی طلا را به گزینه‌ای جذاب برای حفظ ارزش دارایی‌ها در بلندمدت تبدیل کرده است.
علاوه بر این قابلیت نقدشوندگی بالای طلا یکی دیگر از مزایای مهم آن محسوب می‌شود. شما می‌توانید طلا و سکه‌های خود را در هر زمان و مکانی به سرعت به پول نقد تبدیل کنید بدون اینکه با مشکل کمبود خریدار مواجه شوید. این ویژگی انعطاف‌پذیری بالایی به سرمایه‌گذاران می‌دهد و امکان دسترسی آسان به سرمایه را فراهم می‌کند. همچنین طلا یک دارایی فیزیکی است که مالکیت آن کاملاً در اختیار شماست و برخلاف بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های دیگر ریسک طرف مقابل (Counterparty Risk) ندارد.
تنوع در اشکال طلا برای سرمایه‌گذاری از دیگر مزایای این بازار است. از سکه‌های بهار آزادی و امامی گرفته تا طلای آب شده و حتی گواهی سپرده سکه در بورس گزینه‌های مختلفی با سطوح ریسک و بازدهی متفاوت وجود دارد که افراد می‌توانند بر اساس میزان سرمایه و اهداف خود بهترین گزینه را انتخاب کنند. این تنوع امکان سرمایه‌گذاری برای اقشار مختلف جامعه با بودجه‌های متفاوت را فراهم می‌آورد.
سکه طلا و انواع آن
سکه طلا یکی از رایج‌ترین اشکال سرمایه‌گذاری در بازار طلا در ایران است. سکه‌ها توسط بانک مرکزی ضرب می‌شوند و دارای استاندارد مشخصی از نظر وزن و عیار طلا هستند. انواع اصلی سکه‌های بهار آزادی شامل تمام سکه نیم سکه ربع سکه و سکه یک گرمی است که هر کدام وزن و ابعاد متفاوتی دارند. تمام سکه‌های بهار آزادی (طرح قدیم و جدید) دارای عیار 21.6 (معادل 900 در هزار یا 22 عیار) و وزن 8.133 گرم هستند.
نیم سکه با وزن 4.0665 گرم و ربع سکه با وزن 2.03225 گرم نیز با همین عیار ضرب می‌شوند. سکه‌های یک گرمی که از سال 1390 توسط بانک مرکزی ضرب شدند وزنی معادل 1.01 گرم و عیار 900 دارند. علاوه بر این سکه‌های رسمی انواع دیگری مانند سکه‌های پارسیان و پاسارگارد نیز در بازار وجود دارند که در واقع پلاک‌های طلا با وزن‌های مختلف هستند و معمولاً با عیار 18 عرضه می‌شوند. قیمت این نوع پلاک‌ها بر اساس قیمت روز طلای 18 عیار و اجرت ساخت محاسبه می‌شود و با سکه‌های رسمی بانک مرکزی تفاوت دارند.
شناخت انواع سکه‌ها و مشخصات فنی آن‌ها برای هر سرمایه‌گذاری در این بازار ضروری است. تفاوت در سال ضرب بانکی یا غیربانکی بودن و حتی وضعیت وکیوم سکه می‌تواند بر قیمت و اعتبار آن تأثیر بگذارد. در بخش‌های بعدی به جزئیات این تفاوت‌ها و نکات مهم در خرید انواع سکه خواهیم پرداخت.
فرق سکه قدیم و سکه جدید
تفاوت میان سکه طرح قدیم و سکه طرح جدید (امامی) به زمان ضرب آن‌ها و طرح روی سکه بازمی‌گردد نه به عیار یا وزنشان. هر دو نوع این سکه‌ها پس از انقلاب اسلامی و با جایگزینی سکه‌های پهلوی ضرب شده‌اند و هر دو از نوع سکه‌های بهار آزادی هستند. سکه‌های طرح قدیم از سال 1358 تا 1370 ضرب شدند و یک روی آن‌ها مزین به نام حضرت علی (ع) و روی دیگر طرح بارگاه امام رضا (ع) با عبارت “نخستین بهار آزادی” است.
اما سکه‌های طرح جدید که به سکه امامی نیز معروف هستند از سال 1370 به بعد ضرب شده‌اند. روی این سکه‌ها تصویر بنیان‌گذار جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی (ره) و روی دیگر آن طرح بارگاه امام رضا (ع) نقش بسته است. نکته قابل توجه این است که از سال 1386 به بعد حتی اگر سکه طرح جدید در سال‌های بعد ضرب شود تاریخ حک شده روی آن همچنان سال 1386 خواهد بود. این تفاوت در طرح و سال ضرب به خصوص سال 1386 به بعد برای سکه‌های طرح جدید در بازار بر قیمت آن‌ها تأثیرگذار است و معمولاً سکه‌های طرح جدید با سال ضرب بالاتر از 1386 نسبت به سکه‌های طرح قدیم و طرح جدید با سال ضرب پایین‌تر با قیمت بیشتری معامله می‌شوند.
فرق سکه بانکی و سکه غیر بانکی
سکه بانکی به سکه‌هایی اطلاق می‌شود که مستقیماً توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ضرب و از طریق شبکه‌های مجاز مانند صرافی‌های بانکی یا برخی طلافروشان معتبر که سهمیه دریافت کرده‌اند توزیع می‌شود. این سکه‌ها از نظر وزن عیار و کیفیت ضرب کاملاً استاندارد و مورد تأیید هستند و اعتبار آن‌ها توسط نهاد رسمی تضمین شده است. در مقابل سکه‌های غیر بانکی به سکه‌هایی گفته می‌شود که توسط افراد یا کارگاه‌های غیرمجاز و خارج از نظارت بانک مرکزی ضرب می‌شوند.
خرید سکه‌های غیر بانکی با ریسک بالایی همراه است. این سکه‌ها ممکن است از نظر وزن یا عیار با استانداردهای رسمی تفاوت داشته باشند و در بسیاری از موارد تقلبی هستند. تشخیص سکه بانکی از غیر بانکی برای افراد عادی بسیار دشوار است حتی ممکن است وزن و عیار آن‌ها در نگاه اول مشابه به نظر برسد. تفاوت‌ها معمولاً در جزئیات ظاهری مانند کیفیت کنگره‌ها وضوح طرح روی سکه و تراز نبودن سطح سکه قابل مشاهده است که البته نیاز به تجربه دارد. مهم‌ترین تفاوت هنگام فروش مشخص می‌شود جایی که خریداران معتبر ممکن است سکه‌های غیر بانکی را نپذیرند یا تنها معادل ارزش طلای آب شده آن را پرداخت کنند.
همیشه سکه را از مراکز معتبر و دارای مجوز رسمی از اتحادیه طلا و جواهر یا صرافی‌های مجاز بانکی خریداری کنید تا از اصالت و بانکی بودن آن اطمینان حاصل کنید.
فرق بین سکه وکیوم‌دار با سکه وکیوم نشده
وکیوم کردن یا پلمپ کردن سکه‌ها یک اقدام رسمی از سوی بانک مرکزی یا اتحادیه طلا و جواهر نیست بلکه ابتکاری است که سال‌ها پیش توسط برخی فروشندگان معتبر آغاز شد و به مرور در بازار رایج گردید. هدف اصلی از وکیوم کردن سکه ارائه آن به همراه نام و نشان فروشنده در یک بسته پلاستیکی شفاف است تا هم از خط و خش افتادن سکه جلوگیری شود و هم به نوعی فروشنده اصالت سکه را تأیید کند.
بنابراین تفاوت اصلی بین سکه وکیوم‌دار و سکه بدون وکیوم در خود سکه نیست بلکه در بسته‌بندی و اطلاعاتی است که روی بسته‌بندی درج شده است. سکه بدون وکیوم به خودی خود فاقد اعتبار نیست اما سکه وکیوم‌دار اگر توسط فروشنده‌ای معتبر و با مشخصات کامل (نام فروشگاه آدرس شماره تماس) و هولوگرام اصالت پلمپ شده باشد می‌تواند تا حدی اطمینان خاطر بیشتری به خریدار بدهد. با این حال باید توجه داشت که وکیوم کردن توسط افراد سودجو نیز قابل انجام است و صرف وکیوم داشتن سکه به معنای اصالت صد در صد آن نیست. مهم‌ترین عامل در خرید سکه اعتبار و جواز کسب فروشنده است.
انواع عیار طلا و اهمیت آن
عیار طلا معیاری برای سنجش میزان خلوص طلا در یک آلیاژ است. طلا به صورت خالص (24 عیار) بسیار نرم است و برای ساخت زیورآلات دوام کافی را ندارد بنابراین معمولاً با فلزات دیگری مانند مس نقره یا روی ترکیب می‌شود تا سخت‌تر و قابل استفاده‌تر شود. عیار طلا بر حسب قسمت در 24 قسمت بیان می‌شود؛ به این معنی که طلای 24 عیار طلای خالص (99.9 درصد) است.
در بازار ایران رایج‌ترین عیار برای زیورآلات طلای 18 عیار است. طلای 18 عیار به معنای آن است که 18 قسمت از 24 قسمت (معادل 75 درصد) آن طلا و 6 قسمت باقی‌مانده (معادل 25 درصد) از فلزات دیگر تشکیل شده است. عیارهای دیگری مانند طلای 20 عیار (83.3 درصد خلوص) نیز در گذشته رایج بوده است. برای سکه‌ها و شمش‌های استاندارد معمولاً از عیار 22 (90 درصد خلوص یا 900 در هزار) یا 24 (99.9 درصد خلوص) استفاده می‌شود. عیار طلا به طور مستقیم بر قیمت طلا تأثیر می‌گذارد؛ هرچه عیار بالاتر باشد میزان طلای خالص بیشتر و در نتیجه قیمت آن گران‌تر است. هنگام خرید طلا حتماً به عیار حک شده روی قطعه و همچنین عیار درج شده در فاکتور خرید توجه کنید.
اجرت ساخت هزینه‌ای که باید بدانید
اجرت ساخت یا کارمزد ساخت هزینه‌ای است که طلافروش یا سازنده طلا بابت طراحی ساخت و پرداخت نهایی قطعه طلا از مشتری دریافت می‌کند. این هزینه علاوه بر ارزش خود طلا بر اساس وزن و عیار آن محاسبه می‌شود و یکی از مولفه‌های مهم در تعیین قیمت نهایی طلا به خصوص زیورآلات است. اجرت ساخت ثابت نیست و به عوامل مختلفی بستگی دارد.
پیچیدگی طراحی و مدل قطعه طلا یکی از اصلی‌ترین عوامل تعیین‌کننده اجرت است. طلاهایی که طراحی‌های ظریف توخالی یا جزئیات بیشتری دارند معمولاً اجرت ساخت بالاتری نسبت به طلاهای ساده‌تر و توپر دارند. روش ساخت نیز تأثیرگذار است؛ طلاهای دست‌ساز که زمان و مهارت بیشتری برای تولید آن‌ها صرف می‌شود معمولاً اجرت بیشتری نسبت به طلاهای ماشینی دارند. همچنین برند و شهرت سازنده یا فروشنده نیز می‌تواند بر میزان اجرت تأثیر بگذارد؛ برندهای معروف ممکن است اجرت بالاتری دریافت کنند. اجرت ساخت معمولاً به صورت درصدی از قیمت طلای خام یا به صورت مبلغ ثابت به ازای هر گرم محاسبه می‌شود. برای سرمایه‌گذاری خرید طلاهای کم‌اجرت یا بدون اجرت مانند طلای آب شده یا برخی سکه‌ها که اجرت ضرب ناچیزی دارند گزینه بهتری است زیرا هنگام فروش بخش زیادی از اجرت ساخت کسر می‌شود.
قبل از خرید طلا به این موارد فکر کنید
پیش از اقدام به خرید طلا لازم است با دقت و آگاهی تصمیم‌گیری کنید تا خریدی متناسب با نیازها و اهداف خود داشته باشید و از سرمایه خود به بهترین شکل استفاده کنید. اولین و مهم‌ترین سؤالی که باید به آن پاسخ دهید این است که “چرا می‌خواهید طلا بخرید؟”. اگر هدف شما صرفاً سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش پول در برابر تورم است گزینه‌هایی مانند سکه طلای آب شده یا طلاهای کم‌اجرت مناسب‌ترند زیرا بخش کمتری از پول شما صرف اجرت ساخت یا مالیات می‌شود که هنگام فروش کسر می‌گردد. اما اگر به دنبال استفاده زینتی هستید زیبایی طراحی و مدل اولویت پیدا می‌کنند و اجرت ساخت نقش پررنگ‌تری در قیمت خواهد داشت.
دومین نکته تعیین بودجه مشخص برای خرید است. مشخص کردن میزان سرمایه‌ای که قصد دارید به طلا اختصاص دهید به شما کمک می‌کند تا گزینه‌های موجود را محدود کرده و انتخابی هدفمندتر داشته باشید. این کار از خریدهای احساسی و خارج از برنامه نیز جلوگیری می‌کند. در مرحله بعد لازم است از قیمت روز طلا و سکه مطلع شوید. قیمت لحظه‌ای طلا و سکه تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند قیمت جهانی طلا نرخ ارز (به خصوص دلار) و شرایط عرضه و تقاضا در بازار داخلی دائماً در حال نوسان است. با اطلاع از قیمت‌های روز می‌توانید از خرید با قیمت‌های غیرمنصفانه جلوگیری کنید.
در نهایت انتخاب فروشگاه یا مرکز خرید مناسب اهمیت حیاتی دارد. خرید از مراکز معتبر و دارای مجوز ریسک خرید طلای تقلبی یا کم‌عیار را به شدت کاهش می‌دهد. پیش از مراجعه کمی تحقیق کنید و از اعتبار فروشنده اطمینان حاصل کنید. با در نظر گرفتن این موارد می‌توانید قدم‌های اولیه را برای یک خرید موفق و آگاهانه در بازار طلا بردارید.
انتخاب فروشگاه مناسب
انتخاب فروشگاه یا مرکز خرید مناسب یکی از حیاتی‌ترین مراحل در فرآیند خرید طلا و سکه است. خرید از یک فروشنده معتبر اطمینان شما را از اصالت کیفیت و قیمت منصفانه محصول تضمین می‌کند و از بسیاری از مشکلات و ریسک‌های احتمالی مانند خرید طلای تقلبی یا کم‌عیار جلوگیری می‌کند. بهترین مکان‌ها برای خرید طلا و سکه واحدهای صنفی هستند که دارای مجوز رسمی فعالیت از اتحادیه طلا و جواهر شهر یا استان مربوطه باشند.
هنگام مراجعه به فروشگاه حتماً به دنبال جواز کسب باشید که معمولاً در محل قابل دید نصب می‌شود. همچنین خرید از صرافی‌های دارای مجوز رسمی از بانک مرکزی برای خرید سکه گزینه‌ای مطمئن است. در شهرهای بزرگ مراکز اصلی خرید و فروش طلا و سکه (مانند بازار تهران) معمولاً محل تجمع فروشندگان معتبر هستند اما حتی در این بازارها نیز باید دقت لازم را به خرج داد. در هنگام خرید سکه‌های وکیوم‌دار اگرچه وکیوم به خودی خود ضمانت نیست اما خرید از فروشنده‌ای که خودش سکه را با نام و مشخصات کامل مغازه روی وکیوم پلمپ کرده باشد و از اعتبار بالایی برخوردار باشد می‌تواند تا حدی اطمینان‌بخش باشد. در نهایت شهرت و سابقه فروشنده در بازار نیز می‌تواند یک معیار مهم برای انتخاب باشد.
اهمیت فاکتور خرید طلا
دریافت فاکتور رسمی هنگام خرید طلا یک اقدام کاملاً ضروری است که اهمیت آن را نباید دست‌کم گرفت. فاکتور خرید سند مالکیت شما بر طلای خریداری شده است و حاوی اطلاعات کلیدی و جزئیاتی است که اصالت و مشخصات کالا را تأیید می‌کند. این اطلاعات معمولاً شامل وزن دقیق قطعه طلا عیار طلا (مثلاً 750 برای 18 عیار) قیمت هر گرم طلا در لحظه خرید میزان اجرت ساخت و مبلغ مالیات بر ارزش افزوده (VAT) است.
داشتن فاکتور معتبر چندین مزیت مهم دارد. اولاً این فاکتور به عنوان مدرکی برای اثبات مالکیت شما عمل می‌کند. ثانیاً در هنگام فروش مجدد طلا ارائه فاکتور می‌تواند فرآیند را تسهیل کرده و به شما کمک کند تا ارزش واقعی طلای خود را دریافت کنید؛ بسیاری از خریداران به خصوص فروشگاه‌های معتبر هنگام خرید طلای دست‌دوم به دنبال فاکتور اصلی هستند. ثالثاً اگر طلای خریداری شده مشکلاتی مانند کم‌عیار بودن یا تقلبی بودن داشته باشد فاکتور خرید به عنوان یک مدرک قانونی برای پیگیری حقوق شما از فروشنده عمل می‌کند. حتی هنگام خرید طلای دست‌دوم اصرار بر دریافت فاکتور (حتی فاکتور دستی با مشخصات فروشنده) توصیه می‌شود تا در صورت بروز مشکل امکان پیگیری وجود داشته باشد. به طور خلاصه فاکتور خرید ضمانت‌نامه و شناسنامه طلای شماست و باید همیشه آن را با دقت نگهداری کنید.
طلای دست‌دوم انتخابی اقتصادی
خرید طلای دست‌دوم یا به اصطلاح “بدون اجرت” یکی از روش‌های محبوب برای سرمایه‌گذاری در بازار طلا به خصوص برای سرمایه‌های خرد یا افرادی است که به دنبال حفظ ارزش پول خود هستند. مزیت اصلی خرید طلای دست‌دوم این است که شما هزینه اجرت ساخت و معمولاً مالیات بر ارزش افزوده مربوط به اجرت را پرداخت نمی‌کنید. این موضوع باعث می‌شود که قیمت خرید هر گرم طلای دست‌دوم به قیمت تابلو (قیمت طلای خام) نزدیک‌تر باشد و در نتیجه هنگام فروش ضرر کمتری متحمل شوید.
طلای دست‌دوم می‌تواند شامل انواع زیورآلات استفاده شده باشد که افراد برای فروش به طلافروشی‌ها می‌آورند. این طلاها پس از بررسی و تأیید عیار بر اساس وزن و قیمت روز طلا (بدون احتساب اجرت ساخت جدید) قیمت‌گذاری می‌شوند. هنگام خرید طلای دست‌دوم نکات مهمی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد. اولاً حتماً از فروشگاه‌های معتبر و شناخته شده خرید کنید تا از اصالت طلا مطمئن شوید و ریسک خرید طلای تقلبی را کاهش دهید. ثانیاً حتی برای طلای دست‌دوم نیز اصرار بر دریافت فاکتور خرید داشته باشید. این فاکتور باید شامل وزن دقیق طلا و عیار آن باشد. ثالثاً وضعیت فیزیکی طلا را بررسی کنید؛ هرچند که این طلا قبلاً استفاده شده اما نباید شکستگی خوردگی شدید یا مشکلات جدی داشته باشد که نشان‌دهنده کیفیت پایین آن باشد. با رعایت این نکات می‌توانید از مزیت اقتصادی خرید طلای دست‌دوم بهره‌مند شوید.
طلای شکسته پر ریسک ترین طلای بازار
طلای شکسته یا طلای آب شده‌ای که از ذوب زیورآلات شکسته یا ضایعات طلا به دست می‌آید یکی از پرریسک‌ترین اشکال طلا برای خرید توسط افراد عادی محسوب می‌شود. این نوع طلا معمولاً فاقد هرگونه مهر استاندارد یا کد شناسایی است و تشخیص عیار دقیق و وزن واقعی طلای خالص آن بدون ابزارهای تخصصی و دانش فنی بسیار دشوار یا غیرممکن است. طلافروشان و کارگاه‌های ذوب طلا طلای شکسته را بر اساس وزن و عیار تخمینی یا پس از آزمایش خریداری می‌کنند.
ریسک اصلی در خرید طلای شکسته برای مصرف‌کننده نهایی احتمال بالای وجود ناخالصی‌های پنهان است. ممکن است قطعه طلا با فلزات ارزان‌تر ترکیب شده باشد یا در فرآیند ذوب ناخالصی‌هایی وارد آن شده باشد که وزن آن را بالا ببرد اما از ارزش واقعی آن بکاهد. همچنین احتمال وجود سنگ‌های قیمتی یا غیرقیمتی در قطعات شکسته که وزن آن‌ها در محاسبه لحاظ می‌شود وجود دارد. خرید و فروش طلای شکسته بیشتر در میان فعالان صنف طلا (مانند بنکداران و ریخته‌گران) و بر اساس اعتماد و دانش فنی انجام می‌شود. برای سرمایه‌گذاران خرد یا افرادی که تخصص کافی در زمینه تشخیص عیار و اصالت طلا ندارند به شدت توصیه می‌شود از خرید طلای شکسته خودداری کرده و به سراغ اشکال استانداردتر و مطمئن‌تر مانند سکه شمش یا طلای آب شده معتبر و دارای کد شناسایی بروند.
چگونگی خرید طلای مشتری توسط طلافروش‌ها
وقتی مشتری طلای خود (اعم از زیورآلات طلای دست‌دوم یا سکه) را برای فروش به طلافروش می‌برد فرآیند خرید توسط طلافروش شامل چند مرحله کلیدی است. اولین قدم بررسی اصالت طلا و تشخیص عیار آن است. طلافروش با استفاده از ابزارهای مختلفی مانند سنگ محک و تیزاب و همچنین با بررسی مهرهای حک شده روی طلا (که نشان‌دهنده عیار و کد سازنده است) عیار طلا را تأیید می‌کند. در مورد سکه‌ها اصالت بانکی بودن و سال ضرب آن نیز بررسی می‌شود.
پس از تأیید اصالت و عیار طلافروش قطعه طلا را با ترازوی دقیق و کالیبره شده وزن می‌کند. سپس با توجه به قیمت لحظه‌ای طلا بر اساس عیار مشخص شده (مثلاً قیمت یک گرم طلای 18 عیار در آن لحظه) ارزش طلای خالص موجود در قطعه را محاسبه می‌کند. نکته مهم اینجاست که طلافروش هنگام خرید معمولاً مبلغی را به عنوان “اجرت ذوب” یا “کسر” از قیمت نهایی کسر می‌کند. این کسر بابت هزینه‌های احتمالی ذوب تصفیه یا سود فروشنده برای خرید طلای دست‌دوم در نظر گرفته می‌شود. میزان این کسر برای انواع مختلف طلا (زیورآلات سکه طلای آب شده) و بسته به سیاست هر فروشگاه متفاوت است. در نهایت مبلغ محاسبه شده به مشتری پرداخت می‌شود. برای فروش طلای آب شده یا شکسته فرآیند کمی تخصصی‌تر است و ممکن است نیاز به آزمایش دقیق‌تری برای تعیین عیار واقعی باشد.
محاسبه قیمت فروش طلای آب شده به طلافروش
محاسبه قیمت فروش طلای آب شده به طلافروش کمی متفاوت از فروش زیورآلات معمولی است چرا که طلای آب شده (شمش‌های کوچک یا قطعات بی‌شکل طلا) فاقد اجرت ساخت است و قیمت آن صرفاً بر اساس وزن و عیار آن محاسبه می‌شود. هنگامی که شما طلای آب شده‌ای که قبلاً خریده‌اید یا طلایی که خودتان ذوب کرده‌اید را به طلافروش می‌فروشید طلافروش ابتدا عیار دقیق آن را مشخص می‌کند.
طلای آب شده معمولاً با عیارهای مختلفی وجود دارد اما در بازار ایران عیار 750 (18 عیار) برای معاملات خرد رایج‌تر است. طلافروش با استفاده از دستگاه‌های مخصوص عیارسنجی یا ارسال نمونه به آزمایشگاه عیار طلای آب شده شما را تأیید می‌کند. سپس وزن دقیق قطعه طلای آب شده را اندازه می‌گیرد. قیمت فروش به این صورت محاسبه می‌شود: (وزن طلای آب شده به گرم) ضربدر (قیمت یک گرم طلای خام با عیار مورد نظر در لحظه معامله) منهای (مبلغی به عنوان کسر یا حق کارشناسی/ذوب). مبلغ کسر شده متغیر است و بسته به فروشنده و شرایط بازار تعیین می‌شود اما معمولاً درصد کمی از ارزش کل طلا است. این فرآیند تضمین می‌کند که معامله بر اساس ارزش واقعی طلای خالص موجود در قطعه آب شده انجام شود.
نحوه خرید و فروش سکه و طلا در بورس با گواهی سپرده سکه طلا
خرید و فروش سکه و طلا از طریق بورس کالا و با استفاده از ابزارهایی مانند گواهی سپرده سکه طلا یک روش نوین و شفاف است که مزایای متعددی نسبت به معاملات فیزیکی دارد. گواهی سپرده سکه طلا در واقع یک ورقه بهادار الکترونیکی است که نشان‌دهنده مالکیت مقدار مشخصی سکه طلا (معمولاً سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با سال ضرب 1386 به بعد) در خزانه‌های مورد تأیید بورس کالا است. این روش نیاز به نگهداری فیزیکی سکه در خانه یا محل کار را از بین می‌برد و ریسک سرقت یا مفقودی را به صفر می‌رساند.
برای فعالیت در این بازار ابتدا باید در سامانه سجام ثبت‌نام کرده و کد بورسی دریافت کنید. سپس از طریق یکی از کارگزاری‌های مجاز بورس حساب معاملاتی باز می‌کنید. شما می‌توانید از دو طریق اقدام کنید: یا سکه‌های فیزیکی مورد تأیید بورس را به خزانه‌های معرفی شده تحویل دهید و در ازای آن گواهی سپرده الکترونیکی دریافت کنید یا مستقیماً از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری خود گواهی سپرده سکه را از سایر فعالان بازار خریداری کنید. معاملات گواهی سپرده سکه طلا در ساعات مشخصی از روز در بورس کالا انجام می‌شود و قیمت آن بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا و به صورت شفاف کشف می‌گردد.
هنگام فروش نیز می‌توانید گواهی سپرده خود را از طریق سامانه معاملاتی بورس به فروش برسانید و وجه آن را دریافت کنید. در هر زمان که بخواهید می‌توانید با ارائه گواهی سپرده خود به خزانه سکه‌های فیزیکی را تحویل بگیرید. این روش معاملاتی به دلیل شفافیت کارمزد پایین‌تر نسبت به بازار فیزیکی امنیت بالا و قابلیت نقدشوندگی بالا گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری در سکه محسوب می‌شود.
گواهی سپرده سکه‌ی طلا
گواهی سپرده سکه طلا ابزاری مالی نوین در بازار سرمایه ایران است که امکان معامله سکه طلا را بدون نیاز به جابجایی فیزیکی آن فراهم می‌کند. این گواهی در واقع سندی الکترونیکی است که مالکیت شما را بر تعداد مشخصی سکه تمام بهار آزادی طرح جدید با سال ضرب 1386 به بعد که در خزانه‌های امن مورد تأیید بورس کالا نگهداری می‌شود اثبات می‌کند. هر گواهی سپرده معمولاً معادل یک قطعه سکه طلا است.
مزیت اصلی این گواهی امنیت بسیار بالای آن است. سکه‌های شما در خزانه‌های استاندارد و تحت نظارت بورس نگهداری می‌شوند و ریسک نگهداری در منزل یا حمل و نقل از بین می‌رود. همچنین معاملات از طریق سامانه بورس کالا صورت می‌گیرد که شفافیت قیمتی بالایی دارد و قیمت‌ها بر اساس عرضه و تقاضا کشف می‌شوند. کارمزد معاملات گواهی سپرده سکه معمولاً پایین‌تر از کارمزد خرید و فروش فیزیکی سکه در بازار سنتی است. دارندگان گواهی سپرده می‌توانند در هر زمان که بخواهند با مراجعه به خزانه و ارائه گواهی سکه‌های فیزیکی خود را تحویل بگیرند. این ابزار سرمایه‌گذاری در سکه را برای طیف وسیع‌تری از افراد حتی با سرمایه‌های خرد آسان‌تر و امن‌تر کرده است.
طلا و سکه‌هایی که نباید برای سرمایه گذاری خرید
هرچند طلا به طور کلی یک گزینه مطلوب برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود اما همه اشکال آن برای این منظور مناسب نیستند به خصوص اگر هدف شما کسب سود از نوسانات قیمت طلا و حفظ ارزش سرمایه باشد. یکی از مواردی که برای سرمایه‌گذاری توصیه نمی‌شود زیورآلات با اجرت ساخت بالاست. همانطور که پیشتر گفته شد بخش قابل توجهی از قیمت زیورآلات را اجرت ساخت و مالیات تشکیل می‌دهد که هنگام فروش کسر می‌گردد. بنابراین مگر اینکه انتظار رشد قیمت طلای خام به حدی بالا باشد که این هزینه‌ها را پوشش دهد خرید زیورآلات عمدتاً برای استفاده زینتی است نه سرمایه‌گذاری.
در مورد سکه‌ها خرید سکه‌های پهلوی برای اهداف سرمایه‌گذاری معمولاً توصیه نمی‌شود. این سکه‌ها بیشتر جنبه کلکسیونی دارند و بازار خرید و فروش آن‌ها محدودتر است؛ قیمت آن‌ها علاوه بر ارزش طلایشان تابع کمیابی و وضعیت ظاهری نیز هست و فروش آن‌ها ممکن است به سادگی سکه‌های رایج نباشد. همچنین سکه‌های طرح قدیم بهار آزادی با وجود اینکه هم وزن و هم عیار سکه‌های طرح جدید هستند معمولاً به دلیل تقاضای کمتر در بازار عمومی با قیمت پایین‌تری معامله می‌شوند و نقدشوندگی آن‌ها ممکن است کمتر باشد. خرید سکه‌های غیر بانکی نیز به شدت پرریسک است و باید از آن پرهیز کرد. در نهایت خرید سکه‌های با وزن کمتر مانند ربع سکه و نیم سکه اگرچه برای سرمایه‌های خرد در دسترس‌تر هستند اما به دلیل اینکه درصد کسر قیمت هنگام فروش نسبت به قیمت کل سکه معمولاً در آن‌ها بالاتر است برای سرمایه‌گذاری‌های بزرگتر سکه‌های تمام بهار آزادی طرح جدید گزینه بهتری محسوب می‌شوند.
سود بانکی یا خرید طلا کدام یک برای سرمایه گذاری بهتر است
تصمیم‌گیری بین سپرده‌گذاری در بانک و دریافت سود بانکی یا خرید طلا به عنوان سرمایه‌گذاری به عوامل مختلفی بستگی دارد و پاسخ قطعی برای همه افراد یکسان نیست. هر دو گزینه مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب بهتر به اهداف مالی شما میزان ریسک‌پذیری افق زمانی سرمایه‌گذاری و پیش‌بینی شما از وضعیت اقتصادی آینده بستگی دارد.
سپرده‌گذاری بانکی یک گزینه کم‌ریسک و با بازدهی ثابت (یا تقریباً ثابت) است. شما می‌توانید مطمئن باشید که اصل سرمایه شما حفظ می‌شود و به صورت منظم سود مشخصی دریافت خواهید کرد. این گزینه برای افرادی که ریسک‌گریز هستند به دنبال درآمد ثابت هستند یا نیاز دارند در کوتاه‌مدت به سرمایه خود دسترسی داشته باشند مناسب است. با این حال بازدهی سود بانکی ممکن است در شرایط تورم بالا کمتر از نرخ تورم باشد و در نتیجه قدرت خرید سرمایه شما به مرور زمان کاهش یابد.
سرمایه‌گذاری در طلا به عنوان یک دارایی امن می‌تواند پوششی در برابر تورم باشد و پتانسیل رشد قیمت قابل توجهی در بلندمدت دارد اما با نوسانات قیمتی و ریسک‌های نگهداری فیزیکی همراه است.
از سوی دیگر سرمایه‌گذاری در طلا به خصوص در شرایط تورمی پتانسیل حفظ ارزش و حتی رشد سرمایه را دارد. طلا به عنوان یک پناهگاه امن عمل می‌کند و در زمان بی‌ثباتی اقتصادی معمولاً ارزش آن افزایش می‌یابد. همچنین طلا یک دارایی فیزیکی است که مالکیت آن در اختیار شماست. با این حال سرمایه‌گذاری در طلا با ریسک نوسانات قیمتی همراه است؛ ممکن است در دوره‌هایی قیمت طلا کاهش یابد و سرمایه‌گذار متحمل ضرر شود. همچنین نگهداری فیزیکی طلا (به خصوص مقادیر زیاد) با ریسک سرقت همراه است و نیاز به تمهیدات امنیتی دارد (مگر اینکه از گواهی سپرده سکه استفاده شود). طلا برخلاف سپرده بانکی سود یا درآمد دوره‌ای ایجاد نمی‌کند.
بنابراین اگر به دنبال ثبات درآمد ثابت و دسترسی آسان به سرمایه در کوتاه‌مدت هستید و ریسک‌پذیری پایینی دارید سود بانکی می‌تواند گزینه مناسب‌تری باشد. اما اگر به دنبال حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم در بلندمدت هستید ریسک‌پذیری بالاتری دارید و به دنبال پتانسیل رشد سرمایه هستید سرمایه‌گذاری در طلا به خصوص سکه یا طلای آب شده می‌تواند گزینه بهتری باشد. بسیاری از افراد نیز برای تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری خود بخشی از دارایی خود را در بانک و بخش دیگری را در طلا نگهداری می‌کنند.
لیست سوالات متداول
از کجا سکه بخریم؟
بهترین مکان‌ها برای خرید سکه صرافی‌های دارای مجوز از بانک مرکزی و طلافروشی‌ها یا سکه فروشان معتبر و دارای پروانه کسب از اتحادیه طلا و جواهر هستند. خرید از مراکز غیرمجاز ریسک خرید سکه تقلبی را افزایش می‌دهد.
چرا سال ضرب سکه بر قیمت آن تاثیر دارد؟
تأثیر سال ضرب (به خصوص برای سکه‌های طرح جدید از سال 1386 به بعد) بیشتر به دلیل تقاضای بیشتر بازار برای سکه‌های جدیدتر و نوتر است که منجر به ایجاد حباب قیمتی بیشتر در آن‌ها نسبت به سکه‌های قدیمی‌تر می‌شود.
آیا سکه طلا فاکتور دارد؟
سکه‌های طلا به صورت رسمی فاکتور خرید ندارند زیرا به صورت عمده توسط بانک مرکزی توزیع می‌شوند. اما فروشندگان معتبر معمولاً سکه‌ها را در بسته‌بندی‌های وکیوم با نام و مشخصات خود عرضه می‌کنند که به عنوان نوعی ضمانت عمل می‌کند.
مزایای گواهی سپرده سکه طلا چیست؟
مزایای آن شامل امنیت بالا (نگهداری در خزانه) کارمزد پایین‌تر نسبت به بازار فیزیکی قابلیت نقدشوندگی بالا در بورس شفافیت قیمتی و معافیت از مالیات است.
هزینه نگهداری گواهی سپرده سکه طلا چگونه محاسبه می‌شود؟
هزینه انبارداری برای نگهداری سکه در خزانه‌های بورس کالا به صورت روزانه محاسبه و از حساب خریدار کسر می‌شود. این هزینه هنگام خرید گواهی یا برداشت فیزیکی سکه لحاظ می‌گردد.